مسئولیتهای مدیرعامل شرکت تجاری در قبال بدهی‌های شرکت
در قوانین مختلف به مسئولیتهای مدیرعامل شرکت تجاری به عنوان مسئول شرکت، اشاره شده است. مدیرعامل به عنوان بالاترین مدیر اجرایی در یک شرکت تجاری، در کنار اختیاراتی که برای اداره شرکت بر اساس اساسنامه یا اختیارات تفویض‌شده از سوی هیات مدیره دارد، تکالیف و مسئولیت‌هایی نیز دارد که در صورت تخلف از آنها، ممکن است به صدور حکم قضائی علیه او نیز بینجامد.
با توجه به این که مدیرعامل باید برای رسیدن به اهداف شرکت تلاش کند، بهتر است با حقوق و تکالیف و مسئولیتهای خود به خوبی آشنا باشد تا در مقام تصمیم‌گیری بتواند درست گام بردارد. با ما در این مقاله همراه باشید تا به این موارد بیشتر بپردازیم.
مسئولیتهای مدیرعامل در شرکت تجاری
در شرکتهای تجاری به طور کلی، هیات مدیره که توسط مجمع عمومی انتخاب می‌شود، عهده‌دار مدیریت کلی شرکت خواهند بود. اما برای اداره اجرایی شرکت هیات مدیره فردی را به سمت مدیرعامل انتخاب می‌کنند که مسئولیت اداره شرکت را برعهده دارد. مدیرعامل دارای وظایف و اختیاراتی است که ممکن است بر اساس قانون و اساسنامه از محدوده آن کاسته شود و یا افزایش یابد. بنابراین باید به شکلی دقیق مسئولیتهای مدیرعامل مشخص شود.
شرایط مدیرعامل شرکت تجاری
مدیرعامل شرکت تجاری توسط هیات مدیره انتخاب خواهد شد. این فرد ممکن است از سهامداران شرکت بوده و یا از خارج از شرکت به این کار گماشته شود. همچنین انتخاب مجدد این فرد به عنوان مدیرعامل نیز منعی ندارد. امکان این که مدیرعامل و رییس هیات مدیره یک نفر باشند، وجود ندارد، مگر این که بیش از سه چهارم آرای حاضر در مجمع عمومی عادی در شرکت سهامی چنین کاری را تصویب کنند.
حدود اختیارات، مدت تصدی و حقوق مدیرعامل توسط هییات مدیره تعیین خواهد شد و مدیرعامل در حیطه اختیارات محوله، نماینده شرکت و دارای حق امضا است. البته ممکن است حق امضا برای برخی از اعضای هیات مدیره نیز متصور باشد.
وظایف و مسئولیتهای مدیرعامل در شرکت سهامی
هیات مدیره باید اقلاً یک نفر شخص حقیقی را به مدیریت عامل شرکت برگزیند و حدود اختیارات و مدت تصدی و حق‌الزحمه او را تعیین کند. درصورتی‌که مدیرعامل عضو هیات مدیره باشد، دوره مدیریت عامل او از مدت عضویت او در هیات مدیره بیشتر نخواهد بود. مدیرعامل شرکت نمی‌تواند در عین حال رئیس هیات مدیره همان شرکت باشد، مگر با تصویب سه چهارم آراء حاضر در مجمع عمومی. لازم به ذکر است که هیات مدیره در هر موقع می‌تواند مدیرعامل را عزل کند.
مسئولیتهای مدیرعامل در قبال بدهی شرکتهای سهامی عام و خاص
یکی از سوالات مهم در حیطه مسئولیتهای مدیرعامل این است که او در برابر بدهی‌های شرکت چه مسئولیتی دارد؟ در پاسخ باید گفت که شخص حقوقی یا در اینجا همان شرکت تجاری دارای شخصیتی مستقل از سهامداران و مدیرعامل است. بنابراین اگر شرکت مکلف به پرداخت مالی شده باشد، این بدهی باید از اموال خود شرکت پرداخت شود.
اموال مدیرعامل در این زمینه برای وصول بدهی نمی‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد. پس در این موارد اگر فرد طلبی علیه شرکت تجاری دارد، باید علیه همان شرکت اقامه دعوا کند.
اما در دو مورد می‌توان علیه مدیرعامل و مدیران شرکت نیز اقامه دعوا کرد:
- علت بدهی و یا ایجاد خسارت تخلف از مقررات قانونی یا اساسنامه شرکت و یا مصوبات مجمع عمومی توسط مدیران و مدیرعامل شرکت باشد که در اینجا ایشان در مقابل شرکت و اشخاص ثالث برحسب مورد منفرداً یا مشترکاً مسئول است و دادگاه حدود مسئولیت هر یک را برای جبران خسارت تعیین خواهد نمود.
- درصورتی‌که شرکت ورشکسته شود یا پس از انحلال معلوم شود که دارایی شرکت برای تادیه دیون آن کافی نیست، دادگاه صلاحیت‌دار می‌تواند به تقاضای هر ذی‌نفع، هر یک از مدیران و یا مدیرعامل را که ورشکستگی شرکت یا کافی نبودن دارایی شرکت به نحوی از انحاء معلول تخلفات او بوده است، منفرداً یا متضامناً به تادیه آن قسمت از دیونی که پرداخت آن از دارایی شرکت ممکن نیست، محکوم نماید. بنابراین در این گونه موارد، بدهی‌ها ابتدا از اموال شرکت پرداخت شده و در صورت کافی نبودن و اثبات تخلف مدیرعامل، باقیه بدهی از اموال او پرداخت خواهد شد.
مسئولیتهای مدیرعامل در شرکت با مسئولیت محدود
شرکت با مسئولیت محدود به وسیله یک یا چند نفر مدیر موظف یا غیرموظف که از بین شرکاء یا از خارج برای مدت محدود یا نامحدودی معین می‌شوند، اداره می‌شود. مدیران شرکت کلیه اختیارات لازم برای نمایندگی و اداره شرکت را خواهند داشت، مگر این که در اساسنامه غیر از این ترتیب مقرر شده باشد. هر قرارداد راجع به محدود کردن اختیارات مدیران که در اساسنامه به آن تصریح نشده، در مقابل اشخاص ثالث باطل و کان‌لم‌یکن است.
پس اگر بدهی ناشی از قراردادی باشد که مدیر در حیطه صلاحیت خود منعقد کرده، اموال شرکت باید پاسخگوی این بدهی باشد. اما اگر قراردادی توسط مدیر خارج از صلاحیت مقرر در اساسنامه منعقد شده باشد، خود مدیر در قبال آن مسئول خواهد بود و نه شرکت.
مسئولیتهای مدیرعامل در شرکت تضامنی
مدیرعامل در شرکت تضامنی مانند وکیل برای شرکاست. در شرکت تضامنی، همه اموال شرکا ضمانت بدهی‌های شرکت است. یعنی بدهی‌های شرکت را می‌توان از اموال شرکت یا از اموال شرکا تادیه کرد. البته اگر مدیری خارج از صلاحیت خود که توسط شرکا به او داده شده اقدامی کند، دیگر شرکا در مورد آن مسئول نبوده و نوعی معامله فضولی تلقی خواهد شد. یعنی اگر شرکا اجازه دهند که این معامله انجام شود، مسئول خواهند بود ولی اگر آن را تایید نکرده باشند، خود مدیرعامل در قبال بدهی و تعهد ایجادشده مسئول خواهد بود.
سخن پایانی
مسئولیتهای مدیرعامل در شرکتهای مختلف تجاری را در قبال بدهی‌های شرکت بررسی کردیم. البته در این مقاله تنها به بخشی از قوانین موجود در این زمینه اشاره شد. با توجه به پیچیدگی و گستردگی قوانین در این زمینه، بهتر است اگر شما نیز در این مورد نیاز به مشورت دارید آن را با وکلای مجرب ما در پلتفرم حقوقی ترازو در میان بگذارید.