مطالبه افت قیمت خودرو چه شرایطی دارد؟

افت قیمت خودرو در تصادفات، در گذشته چندان متداول نبود. اما با افزایش قیمت ناگهانی خودروها و قابل توجه شدن مقدار افت قیمت خودرو، در حال حاضر برخی از افراد به دنبال‌ دریافت این خسارت هستند. بنابراین این سوال مطرح خواهد شد که آیا امکان مطالبه افت قیمت خودرو وجود دارد یا خیر؟ اگر چنین امکانی وجود دارد به چه نحو باید اقدام کرد؟ پاسخ این سوالات را به طور مفصل در این مطلب شرح داده‌ایم.

افت قیمت خودرو در تصادف

در تصادفات رانندگی، دو نوع خسارت متوجه زیان‌دیده خواهد بود. خسارت اول، خسارتی است که مستقیما به واسطه تصادف به فرد وارد می‌شود. مانند اینکه بدنه خودرو یا خود شخص آسیب می‌بیند. در اینگونه موارد، بیمه شخص ثالث اقدام به جبران خسارت زیان‌دیده خواهد کرد. اما خسارت دیگری نیز به فرد وارد می شود و آن خسارت غیرمستقیم در اثر افت قیمت خودرو است. در بازار خودروی کشور ما عرف چنین است که خودروی تصادفی، قیمتی کمتر از مشابه همان خودرو که تصادف نکرده است، دارد؛ حتی اگر خودرو پس از تصادف تعمیر و اصلاح شده باشد. بنابراین هنگام فروش خودرو، فرد متضرر خواهد شد. به این مبلغ در اصطلاح افت قیمت خودرو گفته می‌شود.

آیا افت قیمت خودرو در اثر تصادف قابل مطالبه است؟‌

حال که افت قیمت خودرو را توضیح دادیم، باید به این سوال پاسخ دهیم که آیا امکان مطالبه افت قیمت خودرو وجود دارد یا خیر؟ در گذشته به دلیل این که افت قیمت خودرو در اثر تصادف مبلغ ناچیزی بود، معمولا افراد به گرفتن خسارت از بیمه اکتفا می‌کردند. اما با افزایش قیمت خودروها، این میزان افت قیمت مبلغ قابل توجهی شد که افراد در پی مطالبه آن برآمدند.

باید دانست که خسارات وارده بر اشخاص در قانون قابل جبران است و این نوع از خسارت نیز در حال حاضر توسط دستگاه قضایی به رسمیت شناخته می‌شود. بنابراین باید گفت که علاوه بر خسارات مستقیم ناشی از تصادفات، می‌توان نسبت به مطالبه افت قیمت خودرو نیز اقدام کرد.

نحوه مطالبه افت قیمت خودرو در اثر تصادف

برای مطالبه افت قیمت خودرو، دو راه وجود دارد. راه نخست توافق میان طرفین است که البته به احتمال زیاد به راحتی به دست نخواهد آمد. اما راه دوم مراجعه به شورای حل اختلاف و اقدام از طریق این شوراست.

برای این کار ابتدا باید به دفاتر خدمات قضایی مراجعه کرد و اقدام به ثبت شکایت از راننده مقصر با عنوان مطالبه خسارت افت قیمت خودرو کرد. البته اگر بیمه شخص ثالث، سقف تعهدات خود را کامل پرداخت نکرده، بهتر است او نیز خوانده دعوا قرار بگیرد. پس از آن پرونده به مرجع صالح جهت رسیدگی که شورای حل اختلاف است ارجاع شده و معمولا برای تعیین میزان خسارت، قرار کارشناسی صادر می‌شود.

کارشناس در نظر خود بر اساس عرف بازار اقدام به تعیین میزان خسارت کرده و مرجع صالح رای مقتضی را صادر خواهد کرد. درصورتی‌که مبلغ خسارت بیش از ۲۰ میلیون تومان باشد، شورا پرونده را به دادگاه صالح ارسال کرده و دادگاه اقدام به صدور رای خواهد کرد.

جدول کارشناسی افت قیمت خودرو در سال ۱۴۰۲

گفتیم که برای تعیین خسارت، پرونده به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع خواهد شد. گرچه هیچگونه قانون و قاعده دقیقی در این باره وجود ندارد، اما کارشناسان با توجه به عرف بازار و همچنین عرف خود اقدام به تعیین خسارت در این موارد می‌کنند. در زیر جدول میزان افت تقریبی قیمت خودرو بر اثر تصادف را مشاهده می‌کنید. باید توجه داشته باشید که تمامی این تعیین خسارت‌ها به صورت نسبی بوده و ممکن است بسته به نظر کارشناس، اندکی کم و زیاد گردد.

چگونگی تعیین افت قیمت خودرو

همانطور که گفته شد، میزان افت قیمت خودرو توسط کارشناس تعیین می‌شود. اما روال کار به این شکل است که ابتدا قیمت خودرو بدون وجود تصادف به دست می‌آید. مثلا خودرویی با این مشخصات در بازار ۵۰۰ میلیون تومان قیمت خواهد داشت. سپس بر اساس جدول بالا، البته به طور نسبی، خسارت افت قیمت محاسبه می‌شود.

مدارک لازم برای شکایت افت قیمت خودرو

برای ثبت شکایت در مورد افت قیمت خودرو باید مدارکی که نشان‌دهنده خسارت به شماست را به دفاتر خدمات قضایی ارائه کنید. این مدارک عبارتند از:

• مدارک خودرو که نشان دهنده مالکیت شماست؛
• کروکی، گزارش و تاییدیه تصادف که توسط پلیس راهور فراجا تهیه شده است؛
• در صورت تامین دلیل، نظریه کارشناس مربوطه

مهلت شکایت برای افت قیمت خودرو

با توجه به این که شکایت درباره افت قیمت خودرو، شکایتی کیفری نیست، دارای مرور زمان نبوده و می‌توانید هر زمان که لازم شد، اقدام به طرح شکایت کنید. البته باید توجه داشت که گذشت زمان زیاد از وقوع تصادف، اثبات آن را سخت‌تر خواهد کرد.

پرداخت افت قیمت خودرو توسط بیمه شخص ثالث

اما آیا افت قیمت خودرو توسط بیمه پرداخت خواهد شد یا خیر؟ در پاسخ باید گفت که بیمه شخص ثالث، در ابتدا اقدام به محاسبه افت قیمت خودرو نخواهد کرد. یعنی در صورت مراجعه به بیمه ثالث، شرکت بیمه تنها خسارت مستقیم وارده را برآورد کرده و تا سقف تعهد پرداخت خواهد کرد. اما باید بدانید که در صورت شکایت برای مطالبه افت قیمت خودرو، می‌توانید شرکت بیمه را نیز خوانده دعوا قرار دهید تا مبلغ مانده از سقف تعهدات خود را به عنوان بخشی از خسارت افت قیمت پرداخت کند. قطعا این روش برای رسیدن به خسارت، مطمئن‌تر است.

به موجب بند «ب» ماده یک قانون بیمه اجباری، خسارات واردشده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه مصوب ۱۳۹۵، خسارت مالی زیان‌هایی است که به سبب حوادث مشمول بیمه موضوع این قانون به اموال شخص ثالث وارد شود. بنابراین خسارت مربوط به کسر قیمت خودرو نیز نوعی خسارت مالی محسوب می‌شود. به ویژه آن‌که، ماده ۲ قانون رسیدگی فوری به خسارات ناشی از تصادفات رانندگی مصوب ۱۳۴۵ نیز کاردان‌های فنی راهنمایی و رانندگی و پلیس راه را به تعیین میزان خسارات وارده به وسیله نقلیه، اعم از هزینه تعمیر و کسر قیمتی که در نتیجه تصادف حاصل می‌شود، مکلف نموده است.

همچنین ماده ۲ قانون فوق، تمامی دارندگان وسایل نقلیه موضوع این قانون را مکلف کرده است وسایل نقلیه خود را در قبال خسارات بدنی و مالی که در اثر حوادث وسایل نقلیه به اشخاص ثالث وارد می‌شود، حداقل به میزان مندرج در ماده ۸ این قانون نزد شرکت بیمه‌ای بیمه کنند. بنابراین اگر خودروی شخص زیان‌دیده علاوه بر خسارات وارده به بدنه آن، بر اساس تأیید کارشناس، متحمل افت قیمت عرفی ناشی از تصادف باشد، از باب تسبیب، کاهش قیمت خودرو قابل مطالبه است.

برای مثال، اگر خودرو مبلغ ۵ میلیون تومان خسارت مستقیم و ۱۰ میلیون تومان افت قیمت داشته باشد، ابتدا بیمه ۵ میلیون تومان را پرداخت خواهد کرد. اگر اقدام به شکایت از خسارت‌زننده و شرکت بیمه بابت افت قیمت کنید و سقف تعهدات بیمه‌گر مبلغ ۳۰ میلیون تومان باشد، بیمه باقی ۱۰ میلیون تومان را به شما پرداخت خواهد کرد. اگر میزان افت قیمت بیش از سقف تعهدات شرکت بیمه باشد، الباقی مبلغ از فرد خسارت‌زننده قابل دریافت خواهد بود.

خسارت افت قیمت خودرو نامتعارف

خودروی متعارف از دید قانون خودرویی است که قیمتش تا نصف دیه کامل در ماه حرام باشد که این یعنی در سال ۱۴۰۲، خودرویی که بالای ۶۰۰ میلیون قیمت دارد، نامتعارف محسوب خواهد شد. بیمه شخص ثالث تنها تا میزان خسارت وارده به گرانترین خودروی متعارف، مسئول جبران خسارت خواهد بود.

در تبصره ۳ ماده ۸ قانون بیمه اجباری بیان شده که خسارت مالی ناشی از حوادث رانندگی صرفاً تا میزان خسارت متناظر وارده به گرانترین خودروی متعارف از طریق بیمه‌نامه شخص ثالث و یا مقصر حادثه قابل جبران خواهد بود. اطلاق عبارت «خسارت مالی» مذکور در تبصره، شامل «افت قیمت خودرو» نیز می‌شود و بر این اساس، محدودیت پرداخت خسارت مقرر در این تبصره شامل «افت قیمت خودرو» نیز می‌شود. با عنایت به تصریح حکم مقنن محدودیت مذکور در این تبصره، هم شامل شرکت بیمه است که بیمه‌نامه شخص ثالث را صادر کرده و هم راننده مسبب حادثه.

یعنی خسارت افت قیمت خودرو، چه از بیمه و چه از خسارت‌زننده، صرفا تا میزان خسارت متناظر به گرانترین خودروی متعارف قابل مطالبه خواهد بود و نه بیشتر.

مطالبه خسارت افت قیمت خودرو از بیمه بدنه راننده زیان‌دیده

به موجب بند ۷ ماده ۵ آیین‌نامه شماره ۵۳ در خصوص شرایط عمومی بیمه‌نامه بدنه وسایل نقلیه زمینی مصوب ۱۳۸۴/۱۲/۰۹ شورای عالی بیمه، خسارت کاهش ارزش (افت قیمت) موضوع بیمه، حتی اگر در اثر وقوع خطرات بیمه‌شده مانند آتش سوزی باشد، تحت پوشش بیمه‌نامه بدنه نیست. مگر آن که وفق صدر این ماده، در بیمه‌نامه یا الحاقیه آن به نحو دیگری توافق شده باشد. به عبارت دیگر، بیمه بدنه خسارت افت قیمت را پرداخت نخواهد کرد مگر آن که در بیمه‌نامه در مورد آن توافق شده و مورد تعهد واقع شده باشد.

نمونه دادخواست مطالبه افت قیمت خودرو

خواهان: ………. (مشخصات مالک وسیله نقلیه آسیب دیده)
اقامتگاه: ……….
شماره ملی: …….
خوانده ردیف اول: ………. (مشخصات شخص مسبب حادثه)
اقامتگاه: …………
شماره ملی: ……….
خوانده ردیف دوم: ………. (مشخصات شرکت بیمه نامه وسیله نقلیه مسبب حادثه)
اقامتگاه: …………
خواسته:

۱ – مطالبه خسارت افت قیمت یک دستگاه خودرو به مشخصات ……………….. به میزان …… میلیون تومان با تعیین نظریه کارشناسی و به انضمام تمام خسارت‌های دادرسی من جمله هزینه دادرسی و حق الزحمه کارشناسی به مبلغ……..

دلایل و مستندات:
۱- نظریه کارشناسی در پرونده تأمین دلیل به کلاسه … شعبه … شورای حل اختلاف
۲- کروکی تصادف
۳- تصاویر خودرو در زمان تصادف
۴- تصاویر و گزارش کارشناسی بیمه
۵- رونوشت سند مالکیت و کارت خودرو

شرح دادخواست
ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی شهرستان/ شورای حل اختلاف ……… (محل اقامت خوانده)
با سلام و عرض ادب

احتراماً به استحضار می‌رساند اینجانب …….. (خواهان) مالک خودروی …………… درمورخ ……. با خودروی …… متعلق به خوانده محترم ردیف اول آقای….. تصادف نموده و خوانده طبق گزارش و کروکی افسر راهور، راننده مسبب و مقصر حادثه مشخص شده است. حال با عنایت به نظریه کارشناسی در پرونده تأمین دلیل به کلاسه …. شعبه …. شورای حل اختلاف …(رونوشت رأی ضم دادخواست تقدیم حضور است) مبلغ ……………. ریال خسارت بابت افت قیمت خودرو تعیین گردیده است. لازم به ذکر است بیمه نامه وسیله نقلیه مسبب حادثه (خوانده ردیف دوم) فقط خسارت مالی مستقیم به مبلغ …….. را جبران نموده است.

نهایتاً اینجانب با تقدیم یک برگ دادخواست از دادگاه محترم، استنادا به مواد ۱، ۲ و ۳ قانون مسئولیت مدنی و ماده ۸ قانون بیمه اجباری خسارات واردشده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه مصوب ۱۳۹۵ و مواد ۱۹۸ و ۵۱۹ و ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی و قاعده لاضرر و قاعده تسبیب تقاضای صدور حکم بر محکومیت خواندگان ردیف اول و دوم به پرداخت خسارت ناشی از افت قیمت کلیه خسارات دادرسی از جمله حق الزحمه کارشناس و هزینه‌های دادرسی از زمان تقدیم دادخواست لغایت اجرای حکم مورد استدعاست.

تامین دلیل در مطالبه افت قیمت خودرو

هنگامی که تصادف می‌کنید و خودروی شما آسیب می‌بیند، نمی‌توانید تا پایان مراحل رسیدگی و صدور حکم خودرو را به همان حالت نگاه دارید، زیرا می‌خواهید از آن استفاده کنید. برای این که میزان خسارات و نوع آن به صورت قانونی مشخص شود، باید با مراجعه به شورای حل اختلاف، تقاضای تامین دلیل نمایید. در این صورت شورا با ارجاع امر به کارشناس، اقدام به تعیین میزان خسارات وارده به خودروی شما خواهد کرد که این امر بعدا در دادگاه قابل استناد خواهد بود. پس از آن می‌توانید به تعمیر اتومبیل خود اقدام کنید.

سخن پایانی

افت قیمت خودرو و مطالبه آن یکی از مسائلی است که این روزها با رواج زندگی شهری بسیار شایع گشته است. ما در این مقاله سعی کردیم تا قدری شما را با این موضوع آشنا کنیم. البته در صورت نیاز بهتر است تا برای انجام این امور از مشورت یا خدمات وکلا بهره‌مند گردید. در صورت نیاز می‌توانید از خدمات آنلاین ما در پلتفرم حقوقی ترازو بهره‌مند گردید.

سوالات متداول