استعلام ممنوع الخروجی و دلایل ممنوع الخروج شدن

احتمالا همه ما در فیلم‌ها و سریال‌ها این صحنه را دیده‌ایم که شخصی هنگام کنترل نهایی گذرنامه و خروج از کشور با این جمله پلیس مواجه می‌شود که: «شما ممنوع الخروج هستید». گاهی فرد تمام مدارک خروج از کشور را آماده کرده است ولی پلیس از خروج او از تمام مرزهای زمینی، ‌هوایی و دریایی جلوگیری می‌کند. در این حالت فرد ممنوع الخروج خواهد بود. بهتر است برای جلوگیری از این نوع غافلگیری، استعلام ممنوع الخروجی را از سامانه آن انجام دهید.

ممنوع الخروجی چیست؟

ممنوع الخروجی از جمله اقداماتی است که قانون‌گذار برای جلوگیری از خروج افراد خاصی ایجاد کرده است تا فرد با خروج خود از کشور از حکم احتمالی یا حتمی قانون نگریزد. به دلیل اهمیت این موضوع و اینکه عدم آشنایی و اطلاع افراد از این امر موجب خسارت مالی و غیرمالی به ایشان می‌شود بهتر است تا در این مقاله با ما همراه باشید و اطلاعاتی پیرامون ممنوع الخروجی و سوالات پیرامون آن بدست بیاورید.

سایت استعلام ممنوع الخروجی

در گذشته راهی برای اطلاع از ممنوعیت خروج از کشور نبود و تنها یا هنگام خروج از کشور فرد متوجه این مشکل می‌شد و یا باید حضورا به اداره گذرنامه مراجعه کرده تا از این امر اطلاع پیدا می‌کرد. البته کماکان نیز شما می‌توانید با مراجعه به اداره گذرنامه از این امر مطلع شوید اما با پیشرفت تکنولوژی راه‌هایی نیز بوجود آمده است تا بتوانید استعلام ممنوع الخروجی را به صورت آنلاین انجام دهید.

۱. استعلام ممنوع الخروجی به واسطه اجراییه های دوایر ثبت:

سایت https://exitban.ssaa.ir صرفا راجع به ممنوع الخروجی ها و رفع ممنوع الخروجی های مربوط به پرونده های دوایر اجرای اسناد رسمی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور می باشد .شما با وارد کردن مشخصات هویتی خود می‌توانید از ممنوع الخروجی خود به‌واسطه صدور اجراییه های ثبتی اطلاع یابید.

۲. سامانه پلیس من:

با استفاده از این نرم افزار بر روی گوشی‌های هوشمند می‌توانید خدمات مختلفی را از پلیس اخذکنید از جمله این‌که استعلام ممنوع الخروجی خود را انجام دهید و اگر به‌واسطه احکام قضایی ممنوع الخروج باشید از آن مطلع گردید.

۳. سامانه مالیات من:

برای اطلاع از ممنوع الخروجی به‌واسطه بدهی های مالیاتی می‌توانید طریق آدرس www.tax.gov.ir اقدام به ثبت نام و استعلام وضعیت خود بنمایید.

دلایل ممنوع الخروجی

هر شخص ایرانی برای عبور از مرزهای بین‌المللی کشور نیاز به اخذ گذرنامه ایرانی دارد و بدون آن نمی‌تواند از مرزها خارج شود. طبق قانون گذرنامه، نیروی انتظامی برای عده ای از افراد گذرنامه صادر نخواهد کرد. بنابراین آن‌ها از کشور ممنوع الخروج خواهند بود. همچنین بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری و برخی دیگر از قوانین، برخی از متهمین نیز ممنوع الخروج خواهند بود که باید هر یک را جداگانه بررسی کرد.

افرادی که طبق قانون گذرنامه امکان گرفتن گذرنامه ندارند عبارتند از:‌

1. کسانی که به موجب اعلام کتبی مقامات قضایی حق خروج از کشور را ندارند.
2. کسانی که در خارج از ایران به سبب تکدی و یا ولگردی و یا ارتکاب سرقت و کلاهبرداری و یا به عنوان دیگر دارای سوء شهرت باشند .
3. کسانی که مسافرت آنها به خارج از کشور به تشخیص مقامات قضایی صالح جمهوری اسلامی ایران  مخالف مصالح ملی باشد .
4. بدهکاران قطعی مالیاتی و اجرای دادگستری و ثبت اسناد و متخلفین از انجام تعهدات ، در صورتی که بدهی آنها محرز شود .

متهمینی که طبق قانون آیین دادرسی کیفری و برخی دیگر از قوانین ممنوع الخروج هستند از این قرارند :

راه های رفع ممنوع الخروجی

پس از استعلام ممنوع الخروجی و اطلاع از دلیل آن، مهم‌ترین کار برای رفع این ممنوع الخروجی آن است که در ابتدا علت ممنوع الخروجی را پیدا کرده تا متناسب با آن اقدام لازم در جهت رفع این ممنوعیت انجام دهد. مثلا زنی که از همسرش اجازه خروج ندارد باید از وی کسب اجازه کند یا کسی که محکومیت قطعی دارد باید با سپری کردن محکومیت اجازه خروج از کشور را پیدا کند.

مراحل رفع ممنوع الخروجی

دانستیم که بر  اساس اینکه به چه دلیلی فرد ممنوع الخروج شده باشد باید اقدامی متناسب با آن را برای رفع ممنوعیت انجام داد. حال برای بررسی این مطلب به ترتیب هر علت را بصورت جداگانه بررسی خواهیم کرد.

1. ماده ۱۸۸ قانون آیین دادرسی کیفری : فرد متهم به ارتکاب جرم که بازپرس به دلیل عدم دسترسی وی را ممنوع الخروج کرده کافی است به بازپرس مربوطه مراجعه کرده تا این ممنوعیت لغو شود.
2. ماده ۲۴۷ قانون آیین دادرسی کیفری: اگر پس از صدور قرار مجرمیت، فرد ممنوع الخروج شده باشد طبق ماده ۲۴۷ قانون مذکور می‌تواند ظرف مدت ده روز نسبت به قرار مذکور اعتراض کرده و در صورت موافقت دادگاه نسبت به رفع ممنوعیت اقدام کند.
3. ماده ۵۰۹ قانون آیین دادرسی کیفری :‌ در صورتی که فرد، به دستور قاضی اجرای احکام، به علت عدم دسترسی به وی ممنوع الخروج باشد، می تواند نزد قاضی اجرای احکام حضور یافته و به محض حضور وی، نسبت به لغو این دستور اقدام می شود.
4. لایحه قانونی ممنوعیت خروج بدهکاران بانک ها:  اگر فرد به واسطه بدهی بانکی و دستور بانک مرکزی ممنوع از خروج باشد باید با مراجعه به بانک و تسویه بدهی و یا سپردن تامین مناسب اقدام به رفع ممنوعیت کند.
5. ماده ۲۰۲ قانون مالیات های مستقیم‌: اگر فرد بدهی مالیاتی داشته باشد می‌تواند با مراجعه به سازمان امور مالیاتی و پرداخت بدهی و یا اتخاذ ترتیب مناسب نسبت به رفع ممنوعیت اقدام کند. همچنین، رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور، صرفا برای یک بار و در مواردی از قبیل: تشرف به خانه خدا یا زیارت عتبات، انجام امور درمانی، پیگیری مسائل تجاری به قصد تسویه بدهی و سایر موارد به تشخیص سازمان امور مالیاتی، می تواند اقدام به صدور اجازه خروج از کشور بدهکاران نماید.
6. مشمولان وظیفه : این افراد با مراجعه به سازمان وظیفه عمومی ناجا باید با سپردن وثیقه مناسب اقدام به اخذ اجازه از این نهاد کنند.
7. ماده ۱۷ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی‌ و یا آیین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا : اگر شخص به‌واسطه بدهی و حکم دادگاه و یا دایره اجراییات اداره ثبت ممنوع الخروج شده باشد می‌تواند پس از پرداخت بدهی یا سپردن تامین مناسب اقدام به رفع ممنوعیت از خود کند.

استعلام ممنوع الخروجی مهریه و رفع آن

مهریه بلافاصله با عقد ازدواج بر گردن مرد قرار می‌گیرد و مرد مکلف به پرداخت آن است. زن می‌تواند مهریه را از مرد مطالبه کند و این حق خود را چه قبل از طلاق و چه در زمان طلاق دریافت کند. سوالی که ممکن برای مردها پیش آید این است که آیا زن می‌تواند بابت مهریه او را ممنوع الخروج کند؟ برای پاسخ به این سوال همراه ما باشید.

زن به دو شکل می‌تواند مرد را بابت مهریه ممنوع الخروج کند :

• روش نخست:‌ زن می‌تواند با مراجعه به دادگاه و بر اساس ماده ۲۳ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی از دادگاه خانواده تقاضای ممنوع الخروجی مرد را بکند. مرجع اجراءکننده رای باید به تقاضای محکوم‌ٌله قرار ممنوع‌الخروج بودن محکوم‌علیه را صادر کند. این قرار تا زمان اجرای رای یا ثبوت اعسار محکوم‌علیه یا جلب رضایت محکومٌ‌له یا سپردن تامین مناسب یا تحقق کفالت مطابق قانون مدنی به قوت خود باقی است. درخصوص سفر واجب که وجوب آن از قبل ثابت شده باشد و سفرهای درمانی ضروری، دادگاه موقتاً به محکوم‌علیه اجازه خروج از کشور را می‌دهد.
• روش دوم: زن می‌تواند با مراجعه به دفترخانه ازدواج و پر کردن فرم های مخصوص از طریق دایره اجرای اداره ثبت،‌ مهریه خود را از طریق توقیف اموال شوهر به اجرا بگذارد. اما اگر شوهر اموالی نداشته یا زن نتواند اموال شوهر را برای توقیف به ثبت معرفی کند،‌می‌تواند درخواست ممنوع الخروجی شوهر را بکند. حتی اگر اموالی از شوهر توقیف شود اما پاسخگوی میزان مهریه نباشد باز هم زن می‌تواند درخواست ممنوع الخروجی مرد را بنماید.

پس تا اینجا دانستیم که بابت مهریه می‌توان مرد را ممنوع الخروج کرد. حال باید به این سوال پاسخ دهیم که برای رفع ممنوع الخروجی بابت مهریه چه باید کرد؟‌ اگر دادگاه حکم به ممنوع الخروجی مرد داده باشد مرد چند راه برای رفع ممنوعیت دارد:‌

1. مهریه را پرداخت کند.
2. توافق با زن که بر اساس آن مهریه پرداخت شود.
3. تقاضای حکم اعسار و پذیرش آن .
4. دادن تامین مناسب به دادگاه بابت مهریه.

اگر ممنوعیت خروج به‌واسطه اجراییه ثبت باشد در این موارد اداره ثبت می‌تواند اقدام به رفع ممنوع الخروجی کند:

1. مرد مهریه را پرداخت کند.
2. زن از تقاضای خود مبنی بر ممنوع الخروجی منصرف شود.
3. مرد با دادن تامین مناسب نسبت به مهریه، حکم یا قراری مبنی بر رفع ممنوعیت از دادگاه بگیرد.
4. تقاضای اعسار مرد تایید شده باشد و مرد مقدار پیش پرداخت مشخص شده در حکم و مقداری از اقساط را پرداخته باشد.

البته در کنار این مبالغ مقدار نیم عشر یا همان حق الاجرا، معادل یک بیستم از مهریه زن نیز باید توسط مرد پرداخت شود که در برخی موارد میزان کمی هم نخواهد بود. اداره ثبت می‌تواند تا زمان عدم پرداخت این مبلغ مرد را ممنوع الخروج نگاه دارد.

 اجازه خروج از کشور زن

زنی که دارای همسر است بر طبق ماده ۱۸ قانون گذرنامه برای خروج از کشور نیازمند کسب اجازه از همسر است. البته معمولا رویه به این شکل است که در زمان صدور گذرنامه و یا تمدید آن، همسر در فرم های مخصوص این اجازه را به زن خواهد داد و دیگر برای هر بار خروج زن نیازمند کسب اجازه مجدد نخواهد بود. به عبارت دیگر داشتن گذرنامه به معنی داشتن اجازه همسر نیز می‌باشد. البته مرد در صورت تمایل می‌تواند با مراجعه به اداره گذرنامه این اجازه را لغو کرده و مانع از خروج همسر خود شود.

طبق ماده ۱۹ قانون گذرنامه در صورتی که موانع صدور گذرنامه بعد از صدور آن حادث شود یا کسانی که به موجب ماده ۱۸، صدور گذرنامه موکول به اجازه آن‌هاست، از اجازه خود عدول کنند، می توانند از خروج دارنده گذرنامه جلوگیری کرده و گذرنامه تا رفع مانع ضبط خواهد شد؛ به عبارت دیگر حتی اگر شوهر در زمان درخواست گذرنامه رضایت خود را اعلام کرده باشد، هر زمان که بخواهد می تواند با مراجعه به اداره گذرنامه از رضایت خود عدول کرده و به اصطلاح زن را ممنوع الخروج کند.

سوالی که مطرح است این است که آیا زن می‌تواند بدون اجازه همسرش از کشور خارج شود و آیا می‌توان جلوی سواستفاده مرد از این حق قانونی را گرفت یا خیر؟ در پاسخ باید گفت که در همان قانون گذرنامه، ماده ۱۸ برای جلوگیری از سو استفاده ازاین حق راهکاری گذاشته شده است به این شکل که زن با مراجعه به دادسرا می‌تواند با ذکر علت ضرورت مانند ماموریت اداری، درمان، فوت اقوام درجه یک،‌زیارت و امثال آن از دادستان اجازه خروج از کشور را بگیرد.

البته زنانی که به همراه همسر خود در خارج از ایران سکونت دارند و یا خانم هایی که همسر خارجی دارند و تابعیت ایرانی خود را حفظ نموده‌اند، نیاز به اجازه از همسر خود برای خروج از ندارند و شوهر آنها در این زمینه نمی تواند ممانعتی ایجاد کند.

البته زنان می‌توانند اجازه خروج از کشور را به عنوان یکی از شروط ضمن عقد ازدواج یا حتی در سند رسمی جداگانه ای در دفترخانه تنظیم کنند تا دیگر برای خروج از کشور به مشکل برنخورند.

رفع ممنوع الخروج شدن زن بعد از طلاق

با توجه به قانون گذرنامه زنی که طلاق گرفته است دیگر برای خروج از کشور نیازی به اجازه همسر ندارد. پس اگر او دارای گذرنامه باشد با همان گذرنامه می‌تواند از کشور خارج شود. همچنین اگر اقدام به تمدید گذرنامه کند نیازی به اجازه شوهر سابق نیست. مشکل تنها جایی  رخ می‌دهد که مرد قبل از طلاق زن با مراجعه به اداره گذرنامه زن را ممنوع الخروج کرده باشد و سپس طلاق واقع شده باشد. تنها راه در این‌گونه موارد برای رفع ممنوع الخروجی مراجعه زن همراه با اسناد طلاق به اداره گذرنامه شهرستان مربوطه است. پس از اطلاع اداره مذکور از واقعه طلاق دیگر خروج زن از کشور بلامانع خواهد بود.

مدت زمان رفع ممنوع الخروجی

باید دانست که طبق ماده ۲۹۲ آیین دادرسی کیفری مدت ممنوع الخروجی به‌واسطه این قانون ۶ ماه بوده و در صورت نیاز تمدید می‌گردد. البته در سایر موارد قانون مدت خاصی را برای ممنوع الخروجی ذکر نکرده و بنابراین تا زمان رفع عامل ممنوعیت پابرجا خواهد بود. پس اگر مردی به عنوان مثال به سبب مهریه ممنوع الخروج گردد تا زمان عدم پرداخت آن ممنوع الخروج خواهد ماند.

تمام دستورات و قرارهای ممنوع الخروجی باید به دادستانی کل کشور اعلام گردیده و از طریق این نهاد به مراجع ذی ربط اعلام گردد. هم‌چنین اگر مدت ممنوعیت سپری شود و تمدید نگردد این ممنوعیت خودبخود ملغی شده و دادستان کل کشور موظف است نسبت به رفع آن اقدام کند

سخن پایانی

ممنوع الخروج شدن افراد توسط قانون راهکاری است تا قانون بتواند نظم را به شکلی مناسب در جامعه اجرا کند. جلوگیری از فرار مالیاتی، جلوگیری از فرار بدهکاران و متهمین و مواردی از این دست با ممنوعیت خروج فرد از کشور محقق خواهد شد. این امر ممکن است برای هر کدام از ما رخ دهد بنابراین باید با شناخت قوانین مرتبط و استعلام ممنوع الخروجی در زمان مناسب،‌ از غافلگیر شدن در هنگام خروج از کشور پرهیز کرد. البته این امر دارای فروعات و قوانینی است که گرچه ما در این مقاله به اختصار آنها را بیان کردیم اما توصیه می‌کنیم اگر شما هم به‌واسطه شغل یا موقعیت خود در معرض ممنوع الخروج شدن هستید، حتما با وکلای خبره ما مشاوره کرده تا پیشاپیش جلوی مشکلات احتمالی را بگیرید.