گرفتن مهریه بعد از بخشیدن آن

برخی از زنان هنگامی که زندگی شیرین است، به دلایل عاطفی اقدام به بخشش مهریه خود می‌کنند. اما زمانی که ورق برگشته و زندگی دچار اختلاف می‌شود، به فکر مطالبه مهریه خود می‌افتند. آیا زن پس از بخشیدن مهریه، می‌تواند مجددا آن را مطالبه کند و گرفتن مهریه پس از بخشش ممکن است؟ ‌برای پاسخ به این سال با ما همراه باشید.

آیا امکان گرفتن مهریه پس از بخشش وجود دارد؟

به طور کلی نمی‌توان جواب مثبت یا منفی به این سوال داد. آنچه مهم است، نحوه بخشش مهریه توسط زن است و در برخی شرایط، امکان گرفتن مهریه حتی پس از بخشش آن هم وجود دارد. بنابراین باید حالت‌های مختلف را با هم بررسی کنیم.

۱. ابراء ذمه زوج: در این حالت، زن به شوهر می‌گوید که دیگر تو تکلیفی برای پرداخت مهریه به من نداری و جملاتی شبیه آن. در این فرض چون ابراء یکی از اسباب سقوط تعهد در قانون ما است،‌ مرد دیگر تعهدی نسبت به پرداخت مهریه نخواهد داشت و زن نیز دیگر نمی‌تواند مجددا مهریه اش را مطالبه کند.

۲. هبه مهریه:‌ زن می‌تواند مهریه خود را در قالب عقد هبه به همسرش ببخشد و این امر با الفاظی مانند مهریه‌ام را به تو بخشیدم یا آن را به تو هبه کردم واقع می‌شود. اگر مهریه عین معین باشد، مثلا ۲ دانگ از خانه مشخص و یا خودرویی مشخص و معین، در این موارد در صورت وجود عین مهریه، زن می‌تواند به مهریه‌اش رجوع کند. مگر اینکه هبه معوض بوده و عوض نیز پرداخت شده باشد. یعنی در ازای بخشش مهریه به مرد، مرد نیز مالی را به زن بخشیده باشد. در این حالت یعنی جایی که هبه معوض است، امکان رجوع از هبه دیگر ممکن نیست.

۳. بذل مهریه: این عبارت گرچه در مورد هبه مهریه نیز به کار می‌رود، اما به طور خاص در مورد طلاق توافقی کاربرد دارد. زن مهریه یا مالی را به مرد بذل می‌کند تا در مقابل، مرد او را طلاق دهد. در مورد حق رجوع در بذل مهریه باید بدانید که تا پایان عده، زن حق رجوع به مهریه و مالی که بذل کرده را خواهد داشت. اما با رجوع او به مهریه، مرد هم حق رجوع به زن و برقراری رابطه زوجیت را خواهد داشت. به عبارت دیگر، طلاق خلع و مبارات که طلاق بائن هستند، در صورت رجوع زن به مهریه، تبدیل به طلاق رجعی می‌شود.

۴. صلح مهریه: اساسا عقد صلح برای جایی است که طرفین می‌خواهند قراردادی ببندند که برگشتی در آن راه نداشته باشد. بنابراین می‌توان در قالب عقد صلح، مهریه را بخشید. بر اساس قانون مدنی این عقد لازم بوده و تنها با شرط کردن حق فسخ در ضمن آن یا با توافق دوجانبه می‌توان آن را برهم زد. البته ممکن است صلح مهریه در ازای مال یا رایگان باشد، اما در هر صورت دیگر قابل رجوع توسط زن نخواهد بود.

امکان رجوع به مهریه اگر سکه یا پول نقد باشد، وجود دارد؟

اگر مهریه به نحو طلب باشد، مثلا ۱۱۰ سکه بهار آزادی یا مبلغ ۵۰ میلیون تومان وجه نقد، در این موارد با توجه به ماده ۸۰۶ قانون مدنی که می‌گوید: «هر گاه داین طلب خود را به مدیون ببخشد، حق رجوع ندارد.» دیگر برای زن حق رجوع به مهریه وجود نخواهد داشت.

نحوه بخشیدن مهریه

برای بخشش مهریه لزوما نیاز به رجوع به دفترخانه نیست و می‌توان در کاغذی عادی با دست‌خط زن و امضای دو شاهد، این‌کار انجام گیرد. اما برای اینکه انکار و تردیدی در بخشش مهریه پیش نیاید، بهتر است که زن با مراجعه به دفترخانه اسناد رسمی و تنظیم اقرارنامه رسمی، اقدام به بخشش مهریه کرده تا دیگر مشکلی پیش نیاید.

سلب حق رجوع به مابذل مهریه

برای آن که زوجه نتواند در طلاق توافقی پس از بذل مهریه از آن رجوع کند، باید حق رجوع به مابذل مهریه را اسقاط کرد. یعنی دیگر زن نتواند به آنچه که بذل کرده رجوع کند و بنابر تعهدی که داده، حق رجوع به مابذل مهریه را از خود ساقط کرده است و دیگر نمی‌تواند برای گرفتن مهریه به دادگاه مراجعه کند.
سلب حق رجوع از طریق اسقاط حق رجوع امکان‌پذیر است، به این صورت که زوجه در نوشته عادی یا رسمی به دریافت مهریه اقرار می‌کند و حق رجوع را از خود سلب می‌کند.

نمونه متن بخشش مهریه غیرقابل رجوع

اینجانب ………… فرزند ………. به شماره شناسنامه …….. و کدملی ………. همسر ……….. به شماره سند ازدواج ………….. به موجب این سند اقرار میکنم که تمامی مهریه مندرج در سند ازدواج فوق را به همسر خود آقای ……….. فرزند ………. به شماره شناسنامه ……… و کدملی …………. ابراء نموده و ذمه زوج را در خصوص پرداخت مهریه بری کرده و حق هیچ گونه رجوعی برای مطالبه مهریه نخواهم داشت.

سخن پایانی

بخشیدن و گرفتن مهریه امری است در اختیار زن که می‌تواند بر اساس مصالح شخصی خود، به آن اقدام کند. البته نوع بخشیدن از نظر حقوقی با آنچه در نگاه عموم جامعه وجود دارد، اندکی تفاوت داشته و بهتر است برای بخشیدن مهریه حتما با وکلا و مشاورین حقوقی که در این زمینه تبحر دارند، مشورت کنید. زیرا در برخی حالات، زن امکان رجوع به مهریه را نداشته و در برخی حالات این امکان برای او فراهم خواهد بود. همچنین توصیه ما به شما این است که تمام مواردی که در این زمینه انجام می‌دهید را در قالب اسناد رسمی مکتوب کرده تا بعدا تردید و خدشه‌ای در مورد آنها ایجاد نگردد.