یکی از مسائل مهمی که همیشه صاحبان کسب و کار با آن سر و کار خواهند داشت، علامت تجاری یا برند است؛ در قانون کشور ما نیز مانند تمام نقاط جهان، مقرراتی برای ثبت این علائم و حفظ حقوق صاحبان آنها درج شده است که در این مطلب به آنها می‌پردازیم.
علامت تجاری (برند) چیست؟
هر شرکت تجاری پس از ثبت در مراجع قانونی، نیاز به علامت تجاری یا برند خواهد داشت که به وسیله آن محصول یا خدمت خود را به مردم معرفی کند. مطابق به قانون هر نوع علامتی اعم از نماد، حرف، عبارت، نقش، تصویر و… که برای مشخص کردن یک واحد تجاری و شناساندن آن به کار برود، علامت یا برند تجاری نام دارد.
هدف از ثبت علامت تجاری از سوی صاحبان کسب و کار شناخته شدن در سطوح وسیع کشوری و جهانی است که توسط آن محصول یا خدمتشان را از شرکت‌های مشابه متمایز می‌کنند؛ نتیجه این کار افزایش فروش و تثبیت آن در میان مشتریان و در نهایت سودآوری بیشتر خواهد بود.
مزایا و حقوق ناشی از ثبت علامت تجاری
پیش از این اشاره شد که ثبت علامت تجاری (برند) برای صاحبان شرکت‌ها مزایای زیادی دارد و از نظر قانون برای آنها حقوقی در نظر گرفته می‌شود که در ادامه به مهم‌ترین آنها اشاره می‌کنیم:
حمایت‌های قانونی:
پس از ثبت برند مراجع قانونی بنا بر مقررات تصویب شده، از صاحبان برند در برابر کپی کردن محصول، تقلّب و سوءاستفاده‌هایی از این قبیل حمایت می‌کند؛ هم‌چنین هیچ شرکتی حق ندارد از علامت تجاری این شرکت‌ها استفاده کند.
افزایش شعبه:
این کار باعث می‌شود که یک واحد تجاری بتواند در دیگر شهرها یا نقاط مختلف یک شهر با برند خود به دیگران نمایندگی اعطا کند یا شعبه‌های متعدد به وجود بیاورد.
تشخیص مشتری:
یکی دیگر از مزیت‌های مهم ثبت علامت تجاری، این است که مصرف‌کننده به راحتی می‌تواند محصولات و خدمات این شرکت را از انواع مشابهی که در بازار وجود دارند تشخیص دهد و این امر تثبیت بازار فروش و افزایش سود را به همراه خواهد داشت.
ارزشمند شدن:
وقتی یک علامت تجاری به حد کافی دارای محبوبیت و بازار ثابت بین مردم شود و از میزان فروش قابل توجهی برخوردار گردد، این برند تبدیل به ارزشمندترین دارایی یک شرکت یا فعال صنعتی می‌شود.
ثبت علامت تجاری
طبق ماده ۵۷۶ قانون تجارت، ثبت علائم یا نام تجاری، اختیاری است مگر در مواردی که دولت برای آن اجبار در نظر گرفته باشد. کسانی که می‌خواهند علامت تجاری خود را ثبت کنند باید به سامانه مخصوص آن مراجعه کرده و فرم‌های مربوط به این کار را تکمیل کنند؛ برای این کار شخصیت‌های حقیقی و حقوقی باید مدارکی که در سامانه تعیین شده را آماده داشته باشند تا ارائه کنند. اظهارنامه ثبت علامت تجاری و مدارکی که ضمیمه آن می‌شوند باید مطابق با مواد ۹۷ و ۹۸ قانون حمایت از مالکیت صنعتی مصوب سال ۱۴۰۳ باشند.
با این کار مراجعه حضوری به اداره ثبت نیاز نیست و پاسخ اداره پس از ثبت درخواست با گذشت مهلت معیّنی در سامانه قابل مشاهده است و پس از اتمام مراحل، کد رهگیری به شما خواهند داد و پس از تایید مدارک دو نسخه از قرارداد برای شما ارسال می‌شود و شما یکی از آنها را با کپی مدارک خود به اداره ارسال می‌کنید و مراحل ثبت علامت تجاری شروع می‌شود.
دعوای ابطال علامت تجاری
گفتیم که صاحب علامت تجاری پس از ثبت دارای حقوقی می‌شود که قانون از آنها حمایت می‌کند. اولین موردی که می‌توان برای ابطال برند معرفی کرد این است که قبلا ثبت شده باشد، یعنی اگر کسی از برندی مانند شما یا مشابه برای فعالیت خود استفاده کند، می‌توانید برای باطل کردن آن شکایت کنید.
یا اگر علامتی برای سه سال، تا یک ماه پیش از در خواست ابطال، مورد استفاده قرار نگیرد، می‌توان برای لغو آن اقدام کرد. شرایط دیگری هم برای ابطال علامت تجاری وجود دارند، مانند:
- علامت قابلیت متمایز کردن از دیگران را نداشته باشد.
- خلاف موازین عرف و شرع و نظم عمومی باشد.
- مانند یا تقلید از پرچم کشورها، علائم نظامی، نشان‌های دولتی و امثال آنها باشد.
- به طرز گمراه‌کننده‌ای شبیه یا ترجمه نشان تجاری دیگری باشد.
- مخاطب را در مورد مبدأ جغرافیایی کالا به اشتباه بیندازد.
البته در این خصوص اطلاعات بیشتری را نیز در مقاله دعوای ابطال علامت تجاری بیان کرده‌ایم که می توانید آن را مطالعه کنید.
انتقال علامت تجاری
طبق قانون، صاحب یک برند می‌تواند به راحتی آن را به دیگران منتقل کند یا اینکه برای مدتی معیّن اجازه استفاده از آن را به دیگری بدهد، البته این در صورتی امکان دارد این اجازه‌نامه از نظر قانونی ثبت شود.
کلام آخر
اگر قصد ثبت علامت تجاری برای کسب و کار خود را دارید، پیش از آن حتما مقررات آن را به خوبی مطالعه کرده و مدارک لازم آن را تهیه کنید و سوالات خود را همیشه از مشاورین حقوقی ترازو بپرسید.