رابطه میان کارگر و کارفرما، گاهی با اختلافاتی همراه میشود که حل آنها نیازمند مراجع قانونی است. رسیدگی به این اختلافها بر عهده هیاتهای تشخیص و حل اختلاف وزارت کار است. این دو، مهمترین مراجع برای رسیدگی به این اختلافات هستند که آرای آنها قطعی و لازمالاجرا محسوب میشود. آیا میدانید پس از صدور رأی این نهادها، در صورت وجود دلایل موجه، امکان ابطال رأی هیات حل اختلاف وجود دارد؟ این فرآیند حقوقی پیچیدگیهایی دارد و آگاهی از آن میتواند در احقاق حقوق شما نقشی کلیدی ایفا کند. در این مقاله از ترازو، به صورت جامع به شما خواهیم گفت که چه زمانی میتوانید به رأی این هیاتها اعتراض کنید، چه مراحلی را باید طی کنید، و چه مدارکی برای این کار لازم است.
جایگاه و پیامدهای رأی هیات حل اختلاف
هیاتهای حل اختلاف وزارت کار، در واقع مراجعی اداری-قضایی هستند که به اختلافات میان کارگر و کارفرما رسیدگی میکنند. رأی صادر شده توسط این هیاتها قطعی و لازمالاجراست. این آرا معمولا به اداره اجراییات دادگستری، برای اجرا، ارسال میشود؛ بهویژه در مواردی مانند بازگشت به کار کارگر، پرداخت حقوق معوقه، یا تعیین میزان سنوات.
به همین دلیل، نتایج صدور رأی هیات حل اختلاف برای هر دو طرف، بسیار مهم و تعیینکننده است. با این حال، صدور رأی، به معنای پایان ماجرا نیست. اگر یکی از طرفین احساس کند رأی صادر شده برخلاف قانون بوده، میتواند اعتراض کند و ممکن است این کار به ابطال رای هیات حل اختلاف منجر شود.

نگارش قراردادهات رو به متخصصش بسپر تا با کمترین هزینه و در کمترین وقت انجام بشه …
موارد ابطال رأی هیات حل اختلاف چیست؟
با وجود اعتبار رأی هیات حل اختلاف، قانون این حق را برای طرفین قائل شده است که در صورت وجود یکی از شرایط زیر، نسبت به ابطال رأی هیات حل اختلاف اقدام کنند:
۱- مغایرت رأی با قانون: رأی صادر شده نباید با قوانین موجود (مانند قانون کار، قانون تأمین اجتماعی و …) مغایرت داشته باشد.
۲- عدم صلاحیت هیات: هیات حل اختلاف باید صلاحیت قانونی رسیدگی به پرونده را داشته باشد. (به موضوعی خارج از حیطه وظایف خود ورود نکند.)
۳- رعایت نکردن تشریفات قانونی: در فرآیند رسیدگی، تشریفات و آییننامههای قانونی، تمامی مراحل باید به درستی رعایت شده باشد. (مواردی مانند ابلاغ صحیح، تشکیل جلسه با حضور تمامی اعضا و …)
۴- نقص در مستندات یا مدارک: در صورتی که رأی بر پایه اسناد ناقص یا جعلی صادر شده باشد، قابل استناد نیست.
۵- وجود دلایل جدید: اگر پس از صدور رأی، مدارک و دلایل جدیدی کشف شود که در زمان رسیدگی در دسترس نبوده، میتواند نتیجه پرونده را تغییر دهد.
مراجع صالح و مراحل اعتراض و ابطال رأی
در صورتی که رأی هیات حل اختلاف به دلایل بالا قابل اعتراض باشد، مرجع صالح برای ابطال رأی وزارت کار، دیوان عدالت اداری است. این دیوان به عنوان نهاد عالی نظارت بر تصمیمات اداری شناخته میشود و میتواند در صورت مغایرت رأی با قانون، آن را باطل کند.
بر اساس رای صادره از دادگاه تجدیدنظر استان تهران به شماره دادنامه 9109970224400960، رسیدگی به ابطال رأی هیات حل اختلاف کارگری و اجرای آن در دادگاه عمومی خارج از صلاحیت است و اینگونه دعاوی صرفا در دیوان عدالت اداری قابل طرح و بررسی است.
مراحل ابطال رأی به شرح زیر است:
- تنظیم دادخواست در دیوان عدالت اداری: فرد معترض (کارگر یا کارفرما) باید دادخواستس حقوقی تنظیم کند و در آن، دلایل اعتراض به رأی هیات حل اختلاف را به صورت دقیق و مستدل شرح دهد. این دادخواست باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به دیوان عدالت اداری ارسال شود.
- ارائه دلایل و مدارک: در این مرحله، باید تمامی مدارک و مستندات مربوط به پرونده و همچنین دلایل ابطال رأی (مانند مغایرت رأی با قانون یا عدم رعایت تشریفات) به دیوان ارائه شود.
- رسیدگی در دیوان: دیوان عدالت اداری پس از دریافت دادخواست، آن را به شعبه مربوطه ارجاع داده و به پرونده رسیدگی میکند. دیوان عدالت اداری در مرحله شکلی بررسی میکند که اعتراض مطابق ضوابط قانونی مطرح شده باشد. اگر دادخواست پذیرفته شود، قاضی دیوان وارد ماهیت شده و رأی هیات حل اختلاف را بررسی میکند.
- صدور رأی نهایی: در صورت تأیید دلایل فرد معترض، دیوان عدالت اداری رأی هیات حل اختلاف را باطل میکند.
مدارک لازم برای ابطال رأی
برای پیگیری موفقیتآمیز ابطال رأی هیات حل اختلاف، ارائه مدارک زیر ضروری است:
- اصل و کپی رأی هیات حل اختلاف( رأیی که مورد اعتراض است.)
- اصل و کپی مدارک هویتی فرد معترض (شناسنامه و کارت ملی)
- قرارداد کار یا مدارک مرتبط با رابطه کاری
- فرم تکمیل شده دادخواست که از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت میشود.
- مدارک و مستندات اثباتی (شامل قوانین، آییننامهها، و هرگونه سندی که نشاندهنده مغایرت رأی با قانون یا وجود دلایل دیگر برای ابطال باشد.)
- وکالتنامه (در صورت دعوت به کار از وکیل)
هزینهها و مدت زمان رسیدگی
هزینههای ابطال رأی شامل هزینه دادرسی در دیوان عدالت اداری، هزینه اوراق قضایی و در صورت استفاده از وکیل، حقالوکاله وکیل است. این هزینهها بر اساس تعرفههای مصوب هر سال تعیین میشوند.
مدت زمان رسیدگی به پرونده ابطال رأی هیات حل اختلاف در دیوان عدالت اداری، به عواملی مانند پیچیدگی پرونده، حجم کاری شعبه و زمان لازم برای بررسی مدارک بستگی دارد. این فرآیند ممکن است از چند ماه تا یک سال به طول بیانجامد.
پیامدهای ابطال رأی
پس از صدور حکم ابطال رأی هیات حل اختلاف توسط دیوان عدالت اداری، ۲ حالت ممکن است رخ دهد:
۱- ارجاع پرونده به مرجع اولیه: دیوان ممکن است پرونده را برای رسیدگی مجدد به همان هیات یا هیات همعرض ارجاع دهد. در این صورت، هیات مکلف است با توجه به رأی دیوان، رأی جدیدی صادر کند.
۲- صدور رأی توسط دیوان: در برخی موارد خاص، دیوان عدالت اداری خود به طور مستقیم به ماهیت اختلاف رسیدگی کرده و رأی جدیدی صادر میکند؛ این رأی لازمالاجرا خواهد بود.

تیم متخصص ترازو با وکلای پایه یک دادگستری آماده ارائه مشاوره تخصصی به سوالات و مسائل شماست.
سخن پایانی
رأی هیات حل اختلاف وزارت کار، هرچند قطعی به نظر میرسد، اما در صورت وجود دلایل موجه و قانونی، قابل اعتراض و ابطال است. فرآیند ابطال رأی هیات حل اختلاف در دیوان عدالت اداری، یک راه قانونی برای احقاق حقوق شماست. آگاهی از مراحل و مدارک لازم، به شما کمک میکند تا این فرآیند را به درستی پیگیری کنید و از تضییع حقوق خود جلوگیری کنید. مجموعه حقوقی ترازو با تیمی از مشاوران و وکلای مجرب و متخصص، در کنار شماست. ما با ارائه مشاوره حقوقی و معرفی وکلای متخصص در امور حقوق کار به شما، به شما کمک میکنیم تا با آگاهی کامل تصمیم بگیرید و از حقوق خود دفاع کنید. برای دریافت مشاوره، کافی است با ما تماس بگیرید.
سوالات متداول
در چه شرایطی میتوان به رأی هیات حل اختلاف اعتراض کرد؟
در صورت وجود دلایلی مانند مغایرت رأی با قوانین (مثل قانون کار)، نداشتن صلاحیت هیات، رعایت نشدن تشریفات قانونی در روند رسیدگی، ناقص بودن مستندات، یا کشف مدارک و دلایل جدید، میتوان به رأی هیات حل اختلاف اعتراض کرد.
مرجع قانونی برای ابطال رأی هیات حل اختلاف چیست؟
مرجع قانونی و صالح برای رسیدگی به اعتراضات و ابطال آرای هیات حل اختلاف وزارت کار، دیوان عدالت اداری است.
مراحل اعتراض و ابطال رأی در دیوان عدالت اداری چگونه است؟
برای ابطال رأی، باید دادخواست خود را به همراه مدارک لازم (مانند اصل رأی هیات حل اختلاف، مدارک هویتی و اسناد اثباتی) از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به دیوان عدالت اداری ارسال کنید.
