صدور گواهی عدم امکان سازش یکی از موضوعاتی است که در پرونده‌های مربوط به طلاق مطرح می‌شود. این گواهی یک مجوز است که دادگاه برای اجرای صیغه طلاق و ثبت آن در دفاتر رسمی، آن را صادر می‌کند. بسیاری از زوجین تصور می‌کنند که با توافق یا تصمیم یک‌طرفه می‌توان طلاق گرفت، در حالی که بدون این گواهی، ثبت رسمی طلاق امکان‌پذیر نیست. آشنایی با شرایط، مراحل درخواست و آثار صدور گواهی عدم امکان سازش، می‌تواند از بروز مشکلات حقوقی و سردرگمی در مسیر طلاق جلوگیری کند. در این مقاله از بلاگ پلتفرم حقوقی ترازو، درباره این گواهی و اهمیت آن توضیح داده‌ایم.
گواهی عدم امکان سازش چیست؟
ماهیت گواهی عدم امکان سازش، در حقیقت یک تأییدیه است که از سوی دادگاه صادر می‌شود. در این حکم یا گواهی، دادگاه تأیید می‌کند که امکان سازش و توافق میان زن و شوهر وجود ندارد و صیغه طلاق به شکل قانونی می‌تواند میان آنها جاری شود.
نگاه قانون در گواهی عدم امکان سازش
صدور گواهی عدم سازش در قانون حمایت خانواده مورد اشاره قرار گرفته است. در ماده ۲۶ این قانون مقرر شده که «در صورتی که طلاق، توافقی یا به درخواست زوج باشد، دادگاه به صدور گواهی عدم امکان سازش اقدام و اگر به درخواست زوجه باشد، حسب مورد، مطابق قانون به صدور حکم الزام زوج به طلاق یا احراز شرایط اعمال وکالت در طلاق مبادرت می‌کند.»
فرق گواهی عدم امکان سازش با طلاق
صدور گواهی عدم امکان سازش با حکم طلاق در ۴ مورد متفاوت است:
| گواهی عدم امکان سازش | حکم طلاق |
| به درخواست مرد یا زن (در صورتی که زن حق طلاق را داشته باشد) یا در طلاق توافقی صادر می‌شود | با تقاضای زن یا مرد و احراز شرایط طلاق امکان‌پذیر است. |
| پس از صدور، ۲۰ روز مهلت تجدیدنظرخواهی و پس از قطعیت، ۲۰ روز مهلت فرجام‌خواهی دارد. | پس از صدور، ۲۰ روز مهلت تجدیدنظرخواهی و پس از قطعیت، ۲۰ روز مهلت فرجام‌خواهی دارد. |
| پس از قطعیت، ۳ ماه اعتبار برای ارائه به دفتر طلاق دارد. | حکم طلاق (که به درخواست زوجه صادر می‌شود) ۶ ماه پس از قطعیت، اعتبار برای اجرا دارد. |
| دادگاه ماهیت دعوا و علت آن را بررسی نمی‌کند. | دادگاه موضوع را بررسی کرده و در صورت تأیید مواردی مانند عسر و حرج، حکم به طلاق می‌دهد. |
گواهی عدم امکان سازش به درخواست زوج
مرد می‌تواند همسر خود را هر زمان که بخواهد طلاق دهد، مشروط بر اینکه درخواست صدور گواهی عدم امکان سازش از طرف زوج به مرجع صالح ارائه شده باشد و این مرجع نیز درخواست مرد را بپذیرد و گواهی را صادر کند.
گواهی عدم امکان سازش از طرف زوجه
به طور کلی، زن امکان تقاضای صدور گواهی عدم امکان سازش را ندارد، مگر اینکه به موجب شروط ضمن عقد ازدواج، حق طلاق به او داده شده باشد.
گواهی عدم امکان سازش در طلاق توافقی
گواهی عدم امکان سازش طلاق توافقی رایج‌ترین نوع دریافت این گواهی است. در واقع، از آنجایی که در طلاق توافقی، زن و مرد برای جاری شدن صیغه طلاق توافق کرده‌اند و به این موضوع رضایت داده‌اند، می‌توانند با ارائه دادخواست صدور این گواهی، مراحل طلاق توافقی را طی کنند.
عدم امکان سازش و مهریه
در صورتی که گواهی عدم سازش برای طلاق توافقی صادر شود، همه چیز به توافق زن و مرد بستگی خواهد داشت.
اگر مرد تقاضای طلاق و صدور گواهی عدم سازش را داشته باشد، باید مهریه را به طور کامل پرداخت کند. در این صورت، مرد مهریه را کامل می‌پردازد و امکان توافق با زن برای ثبت طلاق بدون دریافت مهریه را دارد. همچنین می‌تواند دادخواست اعسار از پرداخت مهریه دهد تا قسط‌بندی مهریه انجام شود.
شرایط صدور گواهی عدم امکان سازش
همان‌طور که توضیح داده شد، موارد صدور گواهی عدم امکان سازش عبارت است از:
- درخواست طلاق توافقی
- درخواست طلاق از طرف مرد
- درخواست طلاق از طرف زن در صورتی که حق طلاق را به عنوان شرط ضمن عقد ازدواج خود داشته باشد.
مراحل گواهی عدم امکان سازش
برای دریافت گواهی عدم سازش باید این مراحل طی شوند:
- ارائه دادخواست طلاق به یکی از دفاتر خدمات قضایی الکترونیک
- دریافت نوبت از سامانه تصمیم طلاق و مراجعه به یکی از مراکز مشاوره خانواده سازمان بهزیستی
- بررسی موضوع عدم سازش و توافق زوجین در مراکز یاد شده و صدور گواهی عدم توافق زوجین برای ادامه زندگی با یکدیگر
- ثبت دادخواست گواهی عدم امکان سازش در یکی از دفاتر خدمات قضایی الکترونیک
- ارجاع پرونده به دادگاه خانواده و رسیدگی به پرونده برای صدور گواهی عدم امکان سازش
- ثبت گواهی عدم سازش در مهلت قانونی در دفترخانه رسمی ازدواج و طلاق برای جاری شدن صیغه طلاق
تقاضای صدور گواهی عدم امکان سازش
همان‌طور که توضیح داده شد، پس از طی کردن مراحل صدور گواهی در مراکز بهزیستی، می‌توان درخواست صدور گواهی عدم امکان سازش را در یکی از دفاتر خدمات قضایی الکترونیک به ثبت رساند. برای ثبت این تقاضا باید دادخواستی برای صدور این گواهی ارائه شود. برای نوشتن متن این دادخواست باید با نمونه دادخواست گواهی عدم امکان سازش آشنا باشید.
کارشناسان حقوقی پلتفرم حقوقی ترازو، در کنار شما هستند و در نوشتن این دادخواست شما را همراهی می‌کنند. کافی است درخواست خود را در سایت ثبت کنید.
تیم متخصص ترازو با وکلای پایه یک دادگستری آماده ارائه مشاوره تخصصی به سوالات و مسائل شماست.
مرجع صدور گواهی عدم امکان سازش
محل اقامه دعوا بر اساس ماده ۱۲ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ تعیین می‌شود. طبق این ماده، اگر زوج متقاضی طلاق باشد، باید به دادگاه محل اقامت زوجه مراجعه کند. اگر زوجه متقاضی باشد، این اختیار را دارد که دادخواست طلاق را در دادگاه محل سکونت خودش یا در دادگاه محل اقامت زوج به ثبت برساند.
صدور گواهی عدم امکان سازش در شورای حل اختلاف ممکن است؟
خیر. امکان طرح درخواست سازش توسط زوجین در شورای حل اختلاف برای صدور گزارش اصلاحی و توافق بر طلاق در صورتجلسه نشست قضایی مورخ ۱۴۰۰/۶/۳ بررسی شده است. به موجب نظر هیات عالی این نشست: «ماده ۱۰ قانون شوراهای حل اختلاف، دعاوی اصل نکاح و طلاق را خارج از صلاحیت شوراهای حل اختلاف دانسته و این امر به علت اهمیت حفظ بنیان خانواده و حمایت از خانواده‌ها است. با دقت در قانون حمایت خانواده روشن می‌شود که روح حاکم بر قانون آن است که طلاق به راحتی به نتیجه نرسد و تلاش قانونگذار برای جلوگیری از طلاق است و لذا ارجاع چنین موضوعی به شورای حل اختلاف که در آن، بنا بر سرعت و سهولت دادرسی است، خلاف روح حاکم بر قوانین خانواده است. از سوی دیگر ماده ۲۴ قانون حمایت خانواده ثبت طلاق را منوط به صدور حکم دادگاه دانسته است و گزارش اصلاحی، حکم نیست.»
با توجه به این نکته که مطابق با ماده ۱۱ قانون شوراهای حل اختلاف مصوب ۱۴۰۲ نیز صلاحیت شورای حل اختلاف و دادگاه‌های صلح در این زمینه تغییری نیافته، همچنان می‌توان گفت که شورای حل اختلاف و دادگاه‌های صلح در این زمینه صلاحیت ندارند.
مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش
مهلت گواهی عدم امکان سازش طبق ماده ۲۰ آیین‌نامه اجرایی قانون حمایت خانواده، ۳ ماه از تاریخ ابلاغ حکم گواهی است. در این مدت زمان، این فرصت وجود دارد که گواهی مذکور به دفترخانه ثبت ازدواج و طلاق ارائه شود. در صورتی که در این مهلت، حکم به دفترخانه ارائه نشود، به منزله انصراف از جدایی تلقی خواهد شد.
نکته قابل ذکر درباره مدت گواهی عدم امکان سازش این است که کسی که درخواست صدور این گواهی را داده باید برای ثبت آن به دفترخانه مراجعه کند. در غیر این صورت، برای تمدید گواهی باید دوباره فرایند رسیدگی به این تقاضا در دادگاه طی شود.
رای گواهی عدم امکان سازش
در متن گواهی عدم امکان سازش، موضوع عدم توافق و سازش زوجین و امکان مراجعه آنها به یکی از دفترخانه‌های ازدواج و طلاق مطرح می‌شود. به‌علاوه، در این حکم تکلیف مسائلی مانند شرایط مهریه و نفقه‌های معوقه، وضعیت حضانت فرزندان و سایر حقوق ناشی از ازدواج و طلاق روشن می‌شود.
نمونه گواهی عدم امکان سازش که ممکن است پس از تقاضا در این زمینه، صادر شود، به این شرح است:
«بسمه تعالی
کلاسه پرونده… شماره دادنامه…
به تاریخ …… در وقت فوق‌العاده شعبه …. دادگاه عمومی …….. به تصدی امضاکننده ذیل ایجاد و تشکیل شده است.
زوجین به نام‌های آقای …. دارای شماره شناسنامه… صادره از… و خانم… دارای شناسنامه شماره… صادره از… تقاضای خود را مبنی بر عدم امکان سازش به حضور دادگاه تقدیم داشته‌اند، دادگاه محترم زوجین را دعوت به سازش و ادامه زندگی مشترک زناشوئی نموده ولی با توجه به این که مساعی و اهتمام دادگاه، برای حصول سازش و صلح موثر واقع نگردید؛ به استناد ماده واحده مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز، مستندا به آیین نامه اجرایی مصوب قوه قضاییه، با اعلام ختم دادرسی به شرح ذیل، مبادرت به صدور گواهی عدم امکان سازش می‌گردد.
در ارتباط با توافق زوجین به اسامی فوق و نیز با توجه به نظریه داوران رسمی، مبنی بر عدم امکان سازش زوجین اجازه داده می‌شود تا با مراجعه به یکی از دفاتر طلاق، به شرح توافق اقدام به طلاق از نوع… نمایند.
موارد توافق شده طی این حکم به شرح زیر هستند :
- شرایط مهریه …
- میزان نفقه ایام عده …
- وضعیت حضانت فرزندان …
- روش ملاقات فرزندان …
- وضعیت زوجه از نظر محل زندگی …
- هزینه حضانت …
- حق الزحمه …
- جهیزیه …
- نفقه‌های معوقه …»
فرجام‌خواهی در عدم امکان سازش
نکته‌ای که ممکن است درباره صدور گواهی عدم سازش مطرح شود این است که آیا امکان اعتراض به گواهی عدم امکان سازش وجود دارد؟ مطابق با صورتجلسه نشست قضایی مورخ ۱۳۹۹/۲/۳: «در تمام مواردی که رسیدگی دادگاه خانواده منتهی به مفارقت زوجین می‌شود، اعم از طلاق به درخواست زوج (گواهی عدم امکان سازش)، طلاق به درخواست زوجه (اعمال وکالت با حق توکیل در طلاق یا طلاق ناشی از تحقق عسر و حرج زوجه) و یا الزام به بذل مدت نکاح با توجه به مواد ۳۶۷ و ۳۶۸ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی، رای قطعی قابلیت فرجام‌خواهی در دیوان عالی کشور دارد.»
میتونید سوالاتتون رو به صورت رایگان از کارشناسان متخصص ما بپرسید. در زودترین زمان ممکن، پاسخگوی شما خواهیم بود.
سخن پایانی
صدور گواهی عدم امکان سازش یکی از مراحل جدایی است. داشتن این مدرک سندی قانونی برای ثبت طلاق در محضر خانه و به تبع آن، اسناد هویتی زوجین است. به همین دلیل دریافت آن و استفاده به‌موقع از آن اهمیت فراوانی در پروسه جدایی دارد.
استرس و فشارهای دوره طلاق کم نیست و بهتر است در این پروسه و برای گرفتن گواهی عدم امکان سازش، از یک وکیل باتجربه کمک بخواهید. وکلای پلتفرم حقوقی ترازو می‌توانند به شما در تنظیم دادخواست و اجرای حکم مربوط به آن یا اعتراض به این حکم کمک کنند.
سؤالات متداول
آیا گواهی عدم امکان سازش قابل فرجام است؟
بله. این کار در در دیوان عالی کشور ممکن است.
گواهی عدم امکان سازش در چه مواردی صادر می‌شود؟
در طلاق توافقی، در صورت درخواست زوج یا تقاضای زوجه اگر حق طلاق داشته باشد.
گواهی عدم امکان سازش چقدر اعتبار دارد؟
۳ ماه.