گاهی زندگی مشترک به جای آنکه محل آرامش و امنیت باشد، به صحنه‌ای برای خشونت و آسیب بدل می‌شود. یکی از مهم‌ترین مصادیق این وضعیت، ضرب و شتم زن توسط شوهر است که می‌تواند زمینه‌ساز درخواست جدی برای پایان دادن به زندگی مشترک شود. بسیاری از زنان در چنین شرایطی نمی‌دانند آیا طلاق به دلیل ضرب و شتم و خشونت، واقعا امکان‌پذیر است و چه مدارکی برای اثبات آن لازم دارند.
در این مقاله از بلاگ پلتفرم حقوقی ترازو، بررسی می‌کنیم که ضرب و شتم می‌تواند دلیل قانع‌کننده‌ای برای طلاق باشد یا خیر. در همین راستا به بررسی شرایط قانونی، مراحل طرح دعوا، مجازات‌ها و روش‌های اثبات در این مورد خاص می‌پردازیم.
ضرب و شتم دلیلی برای طلاق است؟
بله. قانون مدنی ایران و رویه قضایی، ضرب و شتم مکرر یا حتی شدید را می‌تواند مصداق «عُسر و حَرَج» بداند؛ بر همین اساس، درخواست طلاق از طرف زن به دلیل ضرب و شتم را ثبت کند. البته برای این کار شرایطی وجود دارد؛ زن باید بتواند این رفتار را اثبات کند یا تائیدیه پزشکی قانونی درباره ضرب و شتم را ارائه دهد. بنابراین پاسخ دقیق این است که بسته به مدارک، شدت ضرب و شتم و قضاوت دادگاه، امکان طلاق وجود دارد.
شرایط طلاق به دلیل ضرب و شتم
درخواست طلاق به دلیل ضرب و شتم از سوی زن شرایط خاصی دارد. برخی از مهم‌ترین موارد برای اثبات این مورد عبارت است از:
- اثبات عسر و حرج: زن باید نشان دهد که ادامه زندگی مشترک با وجود ضرب و شتم برایش مشقت‌بار و غیرقابل تحمل است.
- ارائه مدارک معتبر: مانند گزارش پزشکی قانونی، شهادت شهود یا گزارش پلیس
- عدم اصلاح رفتار مرد: در بسیاری موارد دادگاه پیش از صدور حکم طلاق تلاش می‌کند صلح و سازش ایجاد کند؛ اگر مرد به رفتار خود ادامه دهد، حکم طلاق صادر می‌شود.
- تکرار یا شدت ضرب و شتم: یک بار ضرب و شتم معمولا برای طرح شکایت کافی نیست، مگر اینکه آن‌قدر شدید باشد که سلامت جسمی یا روانی زن را تهدید کند.
- آشنایی با سوالات قاضی در دادگاه طلاق و تسلط روی پاسخ‌های می‌تواند در روند دادگاه تاثیرگذار باشد.
جزئیات هر یک از این موارد در رای نهایی دادگاه موثر است. پس اگر در این بخش سوالی برایتان پیش آمد، می‌توانید از کارشناسان حقوقی ترازو کمک بگیرید و رایگان از آنها مشاوره بگیرید.
تیم متخصص ترازو با وکلای پایه یک دادگستری آماده ارائه مشاوره تخصصی به سوالات و مسائل شماست.
گواهی پزشکی قانونی در اثبات ضرب و شتم
داشتن گواهی پزشکی قانونی از مهم‌ترین مدارک برای اثبات ضرب و شتم است. در عمل، بسیاری از پرونده‌ها به دلیل نبود این گواهی با مشکل مواجه می‌شوند. بنابراین، هر زمان زن با ضرب و شتم مواجه شد، باید در سریع‌ترین زمان ممکن به پزشکی قانونی مراجعه کند تا آثار جراحت ثبت شود.
در کنار آن، مدارک دیگری هم می‌تواند این نوع از خشونت را اثبات کند:
| مدرک | میزان اهمیت | توضیح اهمیت |
| گواهی پزشکی قانونی | بسیار زیاد | قربانی باید در سریع‌ترین زمان ممکن پس از وقوع ضرب و جرح به پزشکی قانونی مراجعه کند تا آثار جراحت و آسیب ثبت شود. بدون این گواهی، اثبات خشونت بسیار دشوار است. |
| شهادت شهود | زیاد | شهادت افراد معتمد (مانند همسایگان یا اعضای خانواده که شاهد عینی بوده‌اند) می‌تواند استمرار رفتار و عسر و حرج را ثابت کند. |
| گزارش پلیس یا کلانتری | زیاد | در صورت وقوع درگیری، ثبت شکایت کیفری در کلانتری یا دادسرا و دریافت گزارش مأموران انتظامی در خصوص آثار درگیری کمک بسیاری به اثبات خشونت می‌کند. |
| مدارک بیمارستانی | زیاد | مدارک درمانی اورژانس یا بیمارستانی که فرد برای درمان جراحات ناشی از ضرب و جرح مراجعه کرده است. |
| پیام‌ها | کم | پیام‌ها، چت‌ها، و مدارک تصویری (با رعایت کامل حریم خصوصی و موازین قانونی) که اعتراف به خشونت یا تهدیدهای مکرر را نشان دهد. |
مجازات ضرب و شتم زن
قربانی علاوه بر درخواست طلاق، می‌تواند شکایت کیفری جداگانه نیز مطرح کند. مجازات ضرب و جرح طبق قانون مجازات اسلامی شامل موارد زیر است:
- دیه یا قصاص: طبق ماده ۶۱۴ قانون مجازات اسلامی، اگر ضرب و جرح موجب نقصان، شکستگی یا از بین رفتن اعضای بدن شود، مرتکب به قصاص یا پرداخت دیه محکوم می‌شود.
- حبس یا جزای نقدی: در مواردی که آسیب کمتر از موارد ذکر شده باشد، بر اساس مواد ۶۱۵ و ۶۱۷ مجازات‌هایی مانند حبس تعزیری یا جزای نقدی پیش‌بینی شده است.
بنابراین، علاوه بر طلاق به دلیل ضرب و جرح، زن می‌تواند شکایت کیفری جداگانه نیز مطرح کند و از حقوق قانونی خود برای مجازات همسر بهره‌مند شود.
نحوه طلاق به دلیل ضرب و شتم
مراحل کلی درخواست طلاق به علت ضرب و شتم به شرح زیر است:
۱- ثبت شکایت کیفری در کلانتری یا دادسرا و دریافت گزارش اولیه
۲- مراجعه به پزشکی قانونی و اخذ گواهی ضرب و جرح
۳- ثبت دادخواست طلاق به دلیل ضرب و شتم در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
۴- بررسی پرونده در دادگاه خانواده و استماع شهادت شهود
۵- صدور رأی نهایی دادگاه مبنی بر طلاق به علت عسر و حرج
نمونه رأی درخواست طلاق به دلیل ضرب و جرح
در یکی از آرای صادره، دادگاه خانواده با توجه به گواهی پزشکی قانونی مبنی بر شکستگی بینی زن و شهادت ۲ همسایه، ادامه زندگی مشترک را مصداق عسر و حرج دانسته و حکم طلاق صادر کرده است. این نمونه رأی طلاق به دلیل ضرب و شتم نشان می‌دهد که مدارک معتبر و شهادت شهود می‌تواند نقش کلیدی در موفقیت دعوا داشته باشد.
نمونه دادخواست طلاق به دلیل ضرب و شتم
ریاست محترم دادگاه خانواده
اینجانب …. فرزند …. به استناد ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی و با توجه به وقوع ضرب و شتم‌های متعدد از سوی همسرم ….، که مستند به گواهی پزشکی قانونی مورخ …. و شهادت شهود می‌باشد، ادامه زندگی مشترک برایم غیرقابل تحمل شده است.
لذا تقاضای صدور حکم طلاق به دلیل ضرب و شتم و عسر و حرج را دارم.
این نمونه دادخواست طلاق به دلیل ضرب و شتم تنها یک قالب کلی است و جزئیات باید متناسب با هر پرونده تنظیم شود. مراجعه به وکیل در پلتفرم حقوقی ترازو برای این مورد خاص، می‌تواند روند طلاق را ساده‌تر و آسان‌تر کند. اگر نتوانید ضرب و شتم را در دادگاه ثابت کنید، مجبور به ادامه زندگی با فردی هستید که رفتار خشونت‌آمیزی با شما دارد.
بسیاری از زنان در جریان «درخواست طلاق به دلیل ضرب و شتم» با مشکلاتی مثل جمع‌آوری مدارک، تنظیم دادخواست یا آشنایی با روند دادرسی روبه‌رو می‌شوند. ترازو با ارائه خدماتی مانند معرفی وکیل متخصص، تنظیم دادخواست حرفه‌ای و پیگیری روند پرونده می‌تواند این مسیر سخت را ساده‌تر کند.
تیم متخصص ترازو با وکلای پایه یک دادگستری آماده ارائه مشاوره تخصصی به سوالات و مسائل شماست.
سخن پایانی
خشونت خانگی و ضرب و شتم زن توسط مرد، نه‌تنها نقض آشکار حقوق انسانی است بلکه از نظر قانونی نیز می‌تواند مبنای طلاق باشد. برای رسیدن به نتیجه مطلوب، زن باید مدارک کافی داشته باشد و از مسیر قانونی درستی اقدام کند.
پرسش‌های متداول
آیا به دلیل یک بار ضرب و جرح می‌توان طلاق گرفت؟
به ندرت. یک‌بار ضرب و جرح معمولا برای اثبات عسر و حرج کافی نیست، مگر اینکه شدت آن فوق‌العاده زیاد باشد و آسیب‌های سنگینی به قربانی وارد کند. دادگاه اغلب به دنبال تکرار یا استمرار رفتار خشونت‌آمیز است.