در قانون مدنی ایران، ابتلا به برخی از بیماریها دلایل موجهی برای طلاق شناخته شوند. در حقیقت طلاق به دلیل بیماری همسر موضوعی است که در قانون به آن اشاره شده است. هرچند که این موارد محدود هستند و اثبات آن در دادگاه نیازمند مدارک معتبر پزشکی و دلایل قانعکننده است. حالا اگر بیماری یکی از همسران به حدی برسد که ادامه زندگی مشترک غیرممکن شود، قانون چه میگوید؟ آیا میتوان به دلیل بیماری از همسر جدا شد؟
در این مقاله از بلاگ پلتفرم حقوقی ترازو، جدای از مسائل عاطفی و اخلاقی، صرفا این موضوع را از دیدگاه حقوقی و قانونی بررسی کرده و به تمام سوالات در این باره پاسخ دادهایم.
بیماری همسر دلیلی برای طلاق است؟
بله، بیماری همسر میتواند یکی از دلایل موجه برای درخواست طلاق باشد. البته این موضوع به نوع و شدت بیماری بستگی دارد. قانون مدنی ایران، به طور کلی حق طلاق را برای مرد محفوظ میداند و درخواست طلاق از طرف مرد زودتر به نتیجه میرسد، اما در شرایطی خاص به زن اجازه میدهد تا با اثبات عسر و حرج (سختی و مشقت غیرقابل تحمل) از دادگاه تقاضای طلاق کند. بیماریهایی که زندگی مشترک را مختل و برای طرف مقابل شرایطی سخت و غیرقابل تحملی ایجاد میکنند، میتوانند مصداق بارز عسر و حرج باشند.
شرایط طلاق به دلیل بیماری همسر
طلاق به دلیل بیماری همسر در قوانین ایران زیرمجموعه «عسر و حرج» بررسی میشود. به موجب ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی، در صورتی که ادامه زندگی مشترک برای زن به دلیل بیماری همسر، همراه با سختی و مشقت غیرقابل تحمل باشد، زن میتواند با مراجعه به دادگاه خانواده و اثبات این شرایط، درخواست طلاق دهد. برای اینکه بیماری همسر مصداق عسر و حرج شمرده شود، باید دارای چنین شرایطی باشد:
۱- عدم امکان درمان: بیماری باید به گونهای باشد که یا قابل درمان نباشد یا درمان آن طولانی و پرهزینه باشد. در نهایت هم امیدی به بهبود کامل فرد نباشد.
۲- تأثیر مستقیم بر زندگی مشترک: بیماری باید به گونهای باشد که زندگی زناشویی را مختل کرده و موجب سختی و مشقت شدید برای یکی از زوجین دیگر شود. برای مثال، بیماریهای واگیردار، بیماریهای روانی شدید، یا بیماریهایی که فرد را به طور کامل از انجام وظایف زناشویی ناتوان میکنند، در این دسته قرار میگیرند.
اثبات عسر و حرج
زن باید در دادگاه ثابت کند که به دلیل بیماریهایی که گفته شد، ادامه زندگی مشترک برای او غیرقابل تحمل شده است. این اثبات میتواند از طریق ارائه مدارک پزشکی، نظر پزشکی قانونی و شهادت شهود انجام شود. به همین دلیل انجام آزمایشهای پزشکی قانونی برای طلاق ضروری است.
در شرایط پیچیده و حساس مربوط به طلاق به دلیل بیماری همسر، ممکن است سوالات زیادی برای شما پیش بیاید. برای پاسخ به این سوالات، میتوانید از خدمت مشاوره حقوقی رایگان ترازور استفاده کنید. کافیست شرایط خود را توضیح دهید تا کارشناسان ما به صورت دقیق و تخصصی به شما پاسخ دهند. اینجا کلیک کنید و سوال خود را مطرح کنید.

میتونید سوالاتتون رو به صورت رایگان از کارشناسان متخصص ما بپرسید. در زودترین زمان ممکن، پاسخگوی شما خواهیم بود.
نحوه طلاق به دلیل بیماری همسر
روند طلاق به دلیل بیماری همسر یک فرآیند حقوقی است که نیاز به دقت و پیگیری دارد. این فرآیند به طور کلی شامل مراحل زیر است:
۱- مراجعه به دفتر خدمات الکترونیک قضایی: ابتدا باید با در دست داشتن مدارک هویتی و عقدنامه، نمونه دادخواست طلاق به دلیل بیماری زوج را تنظیم و به صورت الکترونیکی ثبت کنید.
۲- تشکیل جلسه در دادگاه خانواده: پس از ثبت دادخواست، پرونده به دادگاه ارجاع داده میشود و طرفین برای شرکت در جلسه دادرسی فراخوانده میشوند.
۳- ارجاع به پزشکی قانونی: دادگاه ممکن است برای تشخیص نوع و شدت بیماری، زوج را به پزشکی قانونی معرفی کند. نظریه پزشکی قانونی، مهمترین مدرک برای اثبات نوع بیماری و شدت آن در دادگاه است.
۴- بررسی مدارک و شواهد: در جلسه دادگاه، زن باید مدارک پزشکی همسر، شهادت شهود و هر سند دیگری که عسر و حرج را ثابت میکند، ارائه دهد.
۵- صدور رأی: در صورتی که دادگاه، عسر و حرج را محرز تشخیص دهد، حکم طلاق صادر میشود.
اثبات عسر و حرج کار ساده ای نیست و جزو سریعترین راه طلاق از طرف زن محسوب نمیشود. مدارک و اسنادی که در دادگاه مورد توجه و تائید قرار میگیرد متفاوت از آن چیزی است که مردم تصور میکنند. به همین دلیل این فرآیند پیچیدگیهایی دارد و اگر با قوانین آشنایی کافی نداشته باشید، مشکلی به مشکلات شما اضافه میشود.
از طرفی نداشتن اطلاعات کافی در مورد مدارک لازم، نحوه تنظیم دادخواست، یا عدم توانایی در اثبات عسر و حرج میتواند منجر به رد دادخواست طلاق شود. برای جلوگیری از این مشکلات و تسریع روند پرونده، میتوانید از خدمات تنظیم دادخواست و معرفی وکیل متخصص ترازو استفاده کنید. وکلای ما در این زمینه، سابقه طولانی در پروندههای مشابه دارند و میتوانند شما را به بهترین نحو راهنمایی کنند.
پیامدهای طلاق به دلیل بیماری همسر
طلاق به دلیل بیماری همسر، مانند هر نوع طلاق دیگری، پیامدهای حقوقی و مالی خاص خود را دارد. مهمترین آنها عبارت است از:
۱- مهریه و سایر حقوق مالی: در این نوع طلاق، زن میتواند تمام حقوق مالی خود از جمله مهریه، مطالبه نفقه، ایام عده، اجرت المثل و تنصیف اموال (در صورت وجود شرط در عقدنامه) را از مرد مطالبه کند. بیماری همسر تأثیری بر دریافت مهریه بعد از طلاق ندارد و زن همچنان مستحق دریافت آن است.
۲- حضانت فرزندان: حضانت فرزندان، طبق قانون، تا سن ۷ سالگی با مادر است و پس از آن، دادگاه بر اساس مصلحت کودک تصمیم میگیرد. صرف بیماری پدر تأثیری در اعطای حضانت به او ندارد، مگر اینکه بیماریاش به گونهای باشد که جان فرزندان را به خطر بیندازد. در این صورت حضانت به مادر واگذار خواهد شد.

لیست بیماریهای صعبالعلاج برای طلاق
بیماریهایی که به دلیل شدت و تأثیر مخرب بر زندگی زناشویی میتوانند موجب طلاق شوند، به دو دسته بیماریهای جسمی و بیماریهای روانی تقسیم میشوند. برخی از بیماریهایی که زن میتواند به دلیل ابتلای شوهر به آنها، درخواست طلاق دهد عبارت است از:
| نوع بیماری | جزئیات |
| بیماریهای مقاربتی و واگیردار | ایدز هپاتیت B و C سیفلیس |
| بیماریهای صعبالعلاج و زمینگیرکننده | سرطانهای پیشرفته اماس در مراحل شدید فلج کامل نارسایی کلیه (در حالتیکه فرد را از انجام وظایف زناشویی باز دارد.) |
| ناباروری و عقیم بودن | در صورتی که این موضوع بعد از ازدواج مشخص شود و طرفین به توافق نرسند، میتواند دلیلی برای طلاق باشد. |
| بیماریهای روانی | جنون (بیماریهای روانی شدید طبق ماده ۱۱۲۱ قانون مدنی) اسکیزوفرنی و اختلال دوقطبی شدید |
دریافت مهریه در طلاق به دلیل بیماری همسر
یکی از نگرانیهای اصلی در پروندههای طلاق بخاطر بیماری زوج، وضعیت مهریه است. طبق قوانین ایران، بیماری همسر تأثیری بر حق زن برای دریافت مهریه ندارد. مهریه یک دین و تعهد مالی است که از زمان خواندن خطبه عقد بر عهده مرد قرار میگیرد. تنها زوجه میتواند تمام یا بخشی از آن را ببخشد. بنابراین، حتی اگر طلاق به دلیل بیماری همسر باشد، زن همچنان میتواند تمام مهریه خود را به صورت کامل مطالبه و دریافت کند.
طلاق به دلیل بیماری روانی یا جسمی زن
طلاق به دلیل بیماری روانی یا جسمی زن هم امکانپذیر است. اگر بیماری زن به گونهای باشد که زندگی زناشویی را مختل کند، مرد میتواند با مراجعه به دادگاه، تقاضای طلاق کند. در این شرایط، زن نمیتواند مانع طلاق شود. فراموش نکنید که حق طلاق از نظر قانونی با مرد است و با اثبات بیماریهایی که ذکر شد، دیگر مانعی برای طلاق از سوی زوج وجود ندارد. بیماریهای زن نیز مانند بیماریهای مرد، باید با نظریه پزشکی قانونی و شواهد کافی ثابت شود تا دادگاه به مرد اجازه طلاق دهد.
پنهان کردن بیماری قبل از ازدواج
پنهان کردن بیماری قبل از ازدواج یکی از مهمترین مصادیق فریب در ازدواج است. اگر یکی از طرفین از ابتلا به بیماریهایی که در زندگی مشترک مؤثر است، آگاه باشد و آن را از طرف مقابل پنهان کند، طرف دیگر میتواند پس از اطلاع، درخواست فسخ نکاح یا طلاق دهد. این موضوع یک جرم محسوب میشود و عواقب قانونی خاص خود را دارد.
پروندههای طلاق، به خصوص طلاق به دلیل بیماری همسر، نیاز به پیگیری دقیق و ارائه مدارک مستند دارند. تیم متخصص ترازور با در اختیار داشتن وکلای باتجربه در زمینه دعاوی خانواده، آماده است تا شما را در تمام مراحل این فرآیند همراهی کند.

تیم متخصص ترازو با وکلای پایه یک دادگستری آماده ارائه مشاوره تخصصی به سوالات و مسائل شماست.
سخن پایانی
طلاق به دلیل بیماری همسر یک فرآیند پیچیده و حساس است که علاوه بر جنبههای عاطفی، ابعاد حقوقی مهمی نیز دارد. آگاهی از قوانین، جمعآوری مدارک لازم و استفاده از مشاورههای حقوقی میتواند به شما کمک کند تا با کمترین سختی، از این بحران عبور کنید. قانون ایران به دلیل عسر و حرج، این حق را برای شما قائل شده است و با استناد به ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی میتوانید برای حفظ سلامت و آینده خود اقدام کنید.
سوالات متداول
بیماری همسر میتواند دلیل موجهی برای طلاق باشد؟
بله، در صورتی که بیماری همسر بهگونهای باشد که ادامه زندگی را برای طرف مقابل دشوار یا غیرممکن کند، میتواند از دلایل موجه برای طلاق باشد. باید این موضوع توسط پزشکی قانونی و دادگاه تأیید شود.
اگر شوهر بیمار باشد، زن میتواند تقاضای طلاق دهد؟
بله، در مواردی که بیماری شوهر موجب عسر و حرج زن شود (مثلاً بیماریهای خطرناک، لاعلاج یا واگیردار)، زن میتواند از دادگاه تقاضای طلاق کند.
اعتیاد هم جزو دلایل طلاق به حساب میآید؟
بله، در قانون ایران، اعتیادهای مزمن و رفتارهای ناشی از آن میتوانند مصداق عسر و حرج باشند و از دلایل قابل استناد برای طلاق محسوب شوند.
