مهریه عندالاستطاعه یکی از انواع مهریه است که پرداخت آن به شرایط مالی زوج بستگی دارد. نوع مطالبه این نوع مهریه و بررسی شرایط زوج از موارد مهمی است که افراد برای گرفتن مهریه درگیر آن می‌شوند. در این مقاله از بلاگ پلتفرم حقوقی ترازو درباره مفهوم مهریه عندالاستطاعه، شرایط گرفتن آن، ضمانت اجرایی که این نوع مهریه دارد، پرداخت مهریه عندالاستطاعه پس از طلاق و مواردی نظیر آن توضیح داده‌ایم.
مهریه عندالاستطاعه چیست؟
مهریه عندالاستطاعه نقطه مقابل مهریه عندالمطالبه است. با توافق زن برای دریافت مهریه عندالاستطاعه، مرد می‌تواند زمانی مهریه او را پرداخت کند که توانایی مالی لازم برای این کار را داشته باشد. در مقابل، زنی که مهریه عندالمطالبه دارد، به محض جاری شدن صیغه نکاح، مالک مهریه خود شده و امکان مطالبه مهریه از همسر در هر زمانی را دارد.
درکل مطالبه مهریه می‌تواند به صورت عندالمطالبه یا عندالاستطاعه یا ترکیبی از این دو باشد؛ یعنی بخشی از مهریه در عقدنامه به صورت عندالمطالبه درج شود و مابقی به صورت عندالاستطاعه.
البته، لازم به ذکر است که دریافت مهریه عندالاستطاعه از نظر اسلام و قوانین خانواده ایران با دریافت مهریه عندالمطالبه تفاوتی ندارد؛ به این معنا که عندالاستطاعه بودن مهریه نمی‌تواند مانعی برای پرداخت آن باشد. این مهریه را نیز می‌توان مطالبه کرد، به شرطی که روش درست آن را بدانید.
شرایط گرفتن مهریه عندالاستطاعه
مهم‌ترین شرط از شرایط پرداخت مهریه عندالاستطاعه این است که زن مهریه خود را مطالبه کند. او باید با ارائه دادخواست مطالبه مهریه و ضمیمه کردن مدارک و مستنداتی نظیر اسناد مالکیت زمین، خانه یا خودرو، در دادگاه ثابت کند که مرد توانایی مالی برای پرداخت این حق مالی زن را دارد.
پس از آن، دادگاه مدارک و مستندات ارائه شده از سوی زن را بررسی می‌کند. اظهارات مرد در دفاع از خود نیز شنیده می‌شود. در نهایت، قاضی با در نظر گرفتن شرایط این پرونده حکم نهایی را صادر می‌کند.
از آنجایی که ارائه دادخواست یا دفاع به عنوان خوانده در این پرونده اهمیت بسیاری دارد، بهتر است که این اقدام را با همراهی یک وکیل یا مشاور حقوقی باتجربه انجام دهید. وکلا و مشاوران حقوق خانواده ترازو، دادخواست یا لایحه دفاعیه مهریه عندالاستطاعه زیادی را تنظیم کرده‌اند و می‌توانند از در دفاع از حقوق شما، کمک کنند.
رویه عملی مهریه دریافت عند الاستطاعه در سال ۱۴۰۴
مطابق با قانون جدید مهریه عندالاستطاعه، زن برای دریافت مهریه خود می‌تواند این مراحل را طی کند:
- مراجعه به دفترخانه رسمی ثبت ازدواج که صیغه ازدواج در آنجا خوانده شده و درخواست صدور اجراییه ثبتی
- مراجعه به واحد مهریه اداره ثبت شهری که اجراییه در آنجا صادر شده است. در صورتی که مرد در این شهر اموالی داشته باشد، آن اموال توسط زن برای توقیف معرفی می‌شوند. اگر هم اموال مرد در شهر دیگری باشد، اداره ثبت شهر اول به نیابت از اداره ثبت شهر دوم دستور توقیف اموال را صادر می‌کند.
- بررسی اموال معرفی شده (از این جهت که جزو مستثنیات دین نباشند)
- کارشناسی و به مزایده گذاشتن اموالی که به دادگاه معرفی شده است برای پرداخت مهریه
- اگر پس از بررسی کارشناسان ثبت مشخص شود که مرد اموالی برای پرداخت مهریه ندارد، گواهی لازم برای مراجعه زن به دادگاه و مطالبه مهریه از این طریق، صادر خواهد شد
- با ارائه دادخواست زن برای مطالبه مهریه عندالاستطاعه و مدارک و مستندات ضمیمه آن، موضوع در دادگاه خوانده بررسی و حکم نهایی صادر می‌شود.
همچنین، زن می‌تواند از همان ابتدا، با ارائه دادخواست و ضمیمه کردن مدارک لازم جهت اثبات توان مالی مرد، مهریه خود را از دادگاه مطالبه کند. معمولا مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت ساده‌تر است.
اگر این سؤال مهم که چگونه مهریه عندالاستطاعه را بگیریم، ذهن شما را به خود مشغول کرده، می‌توانید آن را به صورت رایگان از وکلا و کارشناسان حقوقی ترازو بپرسید. با کلیک روی گزینه «رایگان سوال بپرسید» این سؤال را مطرح کنید تا بهترین وکلا و مشاوران حقوقی ایران در اسرع وقت به آن پاسخ دهند.
میتونید سوالاتتون رو به صورت رایگان از کارشناسان متخصص ما بپرسید. در زودترین زمان ممکن، پاسخگوی شما خواهیم بود.
جزییات مهریه عندالاستطاعه
- مرد در صورت داشتن توان مالی باید این نوع مهریه را پرداخت کند. در غیر این صورت، مکلف به پرداخت مهریه نیست
- امکان گرفتن حکم جلب مرد برای پرداخت مهریه عندالاستطاعه وجود ندارد.
ضمانت اجرای مهریه عندالاستطاعه
مهریه عندالاستطاعه از نظر ضمانت اجرا با مهریه عندالمطالبه تفاوت دارد. زن می‌تواند با اقدام قانونی برای توقیف اموال مرد مهریه عندالمطالبه خود را دریافت کند، اما شرایط پرداخت مهریه عندالاستطاعه چنین نیست. برای اقدام قانونی برای توقیف اموال مرد، زن باید ابتدا ثابت کند که همسر وی توانایی مالی لازم برای پرداخت مهریه را دارد. با اثبات این موضوع در دادگاه، مرد به پرداخت مهریه ملزم می‌شود.
تبدیل مهریه عندالاستطاعه به عندالمطالبه
تبدیل مهریه عندالاستطاعه به عندالمطالبه به لحاظ حقوقی ممکن است و به توافق زوجین بستگی دارد. در صورتی که زن و شوهر بر این امر به توافق برسند، می‌توانند با مراجعه به دفترخانه رسمی ثبت ازدواج، نتیجه این توافق را رسما به ثبت برسانند.
مهریه عندالاستطاعه در طلاق از طرف مرد
مهریه عندالاستطاعه بعد از طلاق از سوی مرد نیز قابل مطالبه است. در واقع، برای اینکه مرد بتواند همسر خود را طلاق دهد، باید حقوق مالی او از مهریه گرفته تا نفقه و اجرت‌المثل ایام زوجیت را پرداخت کند. در این خصوص، مهریه عندالمطالبه با مهریه عندالاستطاعه هیچ تفاوتی ندارد.
به این موضوع در رویه قضایی اشاره شده، چنانکه در خلاصه رأی صادره در تاریخ ۱۳۹۴/۲/۳۰ از سوی شعبه ۴۲ دیوان عالی کشور به عنوان نمونه رای مهریه عندالاستطاعه، می‌خوانیم که: «شرط عندالاستطاعه بودن پرداخت مهریه، ناظر به بقای زوجیت بوده و با اراده زوج بر طلاق زوجه منتفی می‌شود.» به زبان ساده‌تر، عندالاستطاعه بودن مهریه به زمانی مربوط می‌شود که زوجین به زندگی مشترک خود ادامه دهند. در صورتی که مرد قصد طلاق از همسر خود را داشته باشد، باید مهریه همسر خود را به طور کامل پرداخت کند.
درباره مهریه عندالاستطاعه در طلاق از طرف مرد باید به رأی شعبه اول دیوان عالی کشور در تاریخ ۱۳۹۵/۴/۱۴ نیز اشاره کرد. به موجب این رای وحدت رویه مهریه عندالاستطاعه، توافق طرفین بر عندالاستطاعه بودن مهریه، صرفا در فرض استمرار و دوام زوجیت، معتبر است و با انقطاع رابطه زوجیت، این توافق باقی نخواهد بود. بنابراین عندالاستطاعه بودن مهریه، مانع از تأدیه مهریه در زمان وقوع طلاق نیست.
مهریه عندالاستطاعه در طلاق از سوی زن
گاهی اوقات، دادخواست طلاق از سوی زن مطرح می‌شود. در این صورت، تکلیف مهریه عندالاستطاعه در طلاق چیست؟ در چنین پرونده‌ای، زن باید توانایی مالی مرد برای پرداخت مهریه را به اثبات برساند و مالی از اموال مرد را برای توقیف به دادگاه و واحد اجرای ثبت معرفی کند که جزو مستثنیات دین نباشد.
مهریه عندالاستطاعه در ازدواج موقت
در ازدواج موقت نیز می‌توان مهریه را به صورت عندالاستطاعه تعیین کرد. با این حال، از آنجایی که این عقد موقت است، کارشناسان حقوقی توصیه می‌کنند که مهریه عندالمطالبه باشد. دریافت مهریه عندالاستطاعه در ازدواج موقت ممکن است با پیچیدگی‌های بیشتری همراه شود. البته، برای ساده‌تر شدن این مسیر می‌توانید از وکلای باتجربه پلتفرم حقوقی ترازو کمک بگیرید. وکلا و مشاوران حقوقی ترازو همواره آماده هستند تا پاسخ سؤالات شما در این زمینه را به صورت رایگان ارائه دهند یا به شما در دفاع از حق خود کمک کنند.
تیم متخصص ترازو با وکلای پایه یک دادگستری آماده ارائه مشاوره تخصصی به سوالات و مسائل شماست.
مهریه عندالاستطاعه بعد از فوت شوهر
مهریه جزو دیون ممتاز محسوب می‌شود و پس از فوت مرد باید پرداخت شود. برای پرداخت مهریه عندالاستطاعه از ماترک همسر، زن باید در دادگاه ثابت کند که مرد در زمان حیات توانایی مالی پرداخت مهریه را داشته است.
مهریه عندالاستطاعه و ممنوع الخروجی مرد
صدور حکم ممنوع‌الخروجی مرد یکی از ابزارهای قانونی برای مطالبه مهریه است. نکته‌ای که باید در این زمینه بدانید این است که برای صدور این حکم، هیچ تفاوتی میان مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه وجود ندارد. زن با اثبات توانایی مالی مرد برای پرداخت مهریه عندالاستطاعه می‌تواند درخواست ممنوع‌الخروجی مرد را ارائه دهد.
اعسار و مهریه عندالاستطاعه
ارائه دادخواست اعسار از پرداخت مهریه می‌تواند راهی برای بهبود شرایط پرداخت مهریه از سوی مرد باشد. پس از اینکه زن در دادگاه توانایی مرد برای پرداخت مهریه را به اثبات رساند، حکم پرداخت مهریه صادر می‌شود. در این شرایط، مرد می‌تواند با ارائه دادخواست اعسار، تقاضای قسط‌بندی مهریه را ارائه دهد. پس از آن، دادگاه با بررسی شرایط مالی وی، مهریه را تقسیط می‌کند.
مهریه عندالاستطاعه و معامله به قصد فرار از دین
معامله فرار از دین به زبان ساده یعنی اینکه فرد برای پرداخت نکردن دینی که بر عهده دارد، مالکیت بخشی از اموال خود را طی یک معامله صوری به دیگری انتقال دهد. معامله فرار از دین مهریه عندالاستطاعه و پرداخت آن را با مشکل مواجه می‌کند. به همین دلیل، قانون‌گذار برای آن مجازات نیز تعیین کرده است. در صورتی که مرد برای پرداخت نکردن مهریه عندالاستطاعه همسر خود چنین معامله‌ای انجام دهد، این معامله باطل اعلام خواهد شد. علاوه بر این، مرد مطابق ماده ۲۱ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی مجازات می‌شود.
تاثیر قید عندالاستطاعه بودن مهریه در زوال حق حبس زوجه
حق حبس حقی است که به موجب آن، زن می‌تواند تا زمان پرداخت مهریه از انجام وظایف زناشویی خودداری کند. بااین‌حال، در صورتی که مهریه عندالاستطاعه باشد، حق حبس زن از بین می‌رود.
تیم متخصص ترازو با وکلای پایه یک دادگستری آماده ارائه مشاوره تخصصی به سوالات و مسائل شماست.
سخن پایانی
مهریه عندالاستطاعه مهریه‌ای است که برای پرداخت آن، زن باید توان مالی همسر خود را به اثبات برساند. دریافت این مهریه در برخی موارد ممکن است با پیچیدگی‌هایی همراه شود. به همین دلیل، بهتر است که در این مسیر از یک وکیل یا مشاور حقوقی باتجربه کمک بخواهید. پیشنهاد ما برای انتخاب این وکیل یا مشاور حقوقی، پلتفرم حقوقی ترازو است.