تبدیل وضعیت کارمندان قراردادی و پیمانی به رسمی یکی از دغدغه‌های کارمندان بخش دولتی است. نگرانی‌های همیشگی درباره امنیت شغلی و محرومیت از برخی مزایای قانونی برای کارمندان رسمی، سبب شده تا این دسته از نیروهای کار بخش دولتی، همواره به فکر تبدیل وضعیت استخدام خود باشند. برای این کار باید با قانون تبدیل وضعیت کارکنان در ادارات دولتی و تمام پیچ‌وخم‌های حقوقی که در این زمینه وجود دارد، آشنا باشید. در این مقاله از بلاگ پلتفرم حقوقی ترازو، درباره تفاوت‌های کارمندان رسمی، پیمانی و قراردادی توضیح می‌دهیم و شرایط و قوانین حاکم بر تبدیل وضعیت استخدام کارمندان دولتی را بررسی خواهیم کرد.
تفاوت بین کارمندان رسمی، پیمانی و قراردادی
کارمندان دولتی از نظر وضعیت استخدامی به ۳ دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
- رسمی: کارمندانی که به طور رسمی جذب نهادها و دستگاه‌های دولتی شده‌اند.
- پیمانی: کارمندانی که به منظور انجام امور موقتی برای مدت معینی (یک تا پنج سال) با نهادها و دستگاه‌های دولتی همکاری می‌کنند. این دسته از کارمندان ممکن است با داشتن شرایطی، به استخدام رسمی دربیایند.
- قراردادی: افرادی که به موجب قراردادهای معمولا یک ساله، برای انجام امور پشتیبانی و خدماتی با نهادها و دستگاه‌های دولتی همکاری می‌کنند.
این ۳ گروه از کارمندان از نظر حقوق، مزایا، بیمه و امنیت شغلی با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند که در جدول زیر شرح داده شده است:
| وضعیت استخدامی | حقوق | مزایا | بیمه | امنیت شغلی | امکان ارتقای شغلی |
| رسمی | ثابت با افزایش سالانه بر اساس مصوبات هیات دولت | بازنشستگی، پاداش، عیدی، حق سنوات، مزایای رفاهی و تسهیلات متعدد مانند وام و مرخصی بیشتر | دارند | زیاد | دارند |
| پیمانی | بر اساس قرارداد سالانه تعیین می‌شود. احتمال افزایش حقوق این کامندان نسبت به کارمندان رسمی کمتر است | برخی مزایا مانند عیدی و پاداش را دارند | دارند | کمتر از کارمندان رسمی | در برخی موارد امکان تبدیل وضعیت استخدامی از پیمانی به رسمی وجود دارد |
| قراردادی | به توافق کارمند و کارفرما بستگی دارد | برخی قراردادهای کوتاه‌مدت، مزایای چندانی ندارند | برخی قراردادهای کوتاه‌مدت شامل بیمه نمی‌شوند | کم | ممکن است با تصویب برخی قوانین وضعیت استخدامی آنها به پیمانی تبدیل می‌شود، اما این اتفاق به ندرت رخ می‌دهد |
قوانین و مقررات حاکم بر تبدیل وضعیت استخدامی
تبدیل وضعیت کارمندان یا ایجاد تغییرات در وضعیت استخدام یک فرد در قوانین مختلفی پیش‌بینی شده است:
- قانون مدیریت خدمات کشوری: این قانون مهم‌ترین قانون مربوط به وضعیت استخدام کارمندان دولتی به شمار می‌رود.
- بخشنامه‌ها و آیین‌نامه‌های داخلی نهادها و سازمان‌های دولتی: ممکن است نهادها، دستگاه‌ها و سازمان‌های دولتی بخشنامه‌ها و آیین‌نامه‌های خاص خود را برای تبدیل وضعیت استخدامی کارمندان داشته باشند. البته، این مقررات نباید با قوانین بالادستی مغایرتی داشته باشند.
علاوه بر این، طرحی با عنوان «طرح ساماندهی کارکنان دولت» در دست تصویب است که با اجرایی شدن آن، تبدیل وضعیت کارمندان غیررسمی در دستگاه‌های دولتی و اجرایی بهبود خواهد یافت.
میتونید سوالاتتون رو به صورت رایگان از کارشناسان متخصص ما بپرسید. در زودترین زمان ممکن، پاسخگوی شما خواهیم بود.
شرایط عمومی تبدیل وضعیت استخدامی کارمندان دولت
شرایط تبدیل وضعیت استخدامی کارمندان دستگاه‌های اجرایی شامل ۲ دسته عمومی و اختصاصی می‌شود. شرایط عمومی که در ماده ۴۲ قانون مدیریت خدمات کشوری مقرر شده، عبارت است از:
- داشتن حداقل ۲۰ سال تمام و حداکثر ۴۰ سال برای استخدام رسمی؛ حداکثر سن برای متخصصان با مدرک تحصیلی دکترا ۴۵ سال است.
- داشتن تابعیت ایران
- انجام خدمت دوره ضرورت یا معافیت قانونی برای مردان
- عدم اعتیاد به مواد مخدر
- نداشتن سابقه محکومیت جزائی مؤثر
- داشتن مدرک تحصیلی دانشگاهی یا مدارک هم‌تراز (برای مشاغلی که مدارک هم‌تراز در شرایط احراز آنها پیش‌بینی شده است.)
- داشتن سلامت جسمانی، روانی و توانایی برای انجام کاری که برای آن استخدام می‌شوند.
- اعتقاد به دین مبین اسلام یا یکی از ادیان شناخته شده در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
- التزام به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
این شرایط به طور کلی برای استخدام در نهادها و سازمان‌های دولتی برای متقاضیان پیش‌بینی شده است؛ هرچند در هر نهاد، سازمان یا دستگاه اجرایی، ممکن است تغییرات اندکی داشته باشد.
شرایط تبدیل وضعیت از قراردادی به رسمی
شرایط قانونی و مشخصی برای تبدیل وضعیت کارکنان قراردادی به رسمی، در قانون مدیریت خدمات کشوری وجود ندارد. با این حال، به این موضوع در طرح ساماندهی کارکنان دولت اشاره شده است. با تصویب نهایی این طرح می‌توان به بهبود وضعیت استخدامی این دسته از کارکنان امیدوار بود. شرایطی که در «طرح ساماندهی کارکنان دولت» برای تبدیل وضعیت نیروهای قراردادی به رسمی وجود دارد، به این شرح است:
- احراز شایستگی حرفه‌ای و شغلی کارمندان
- تأیید سوابق پرداخت حق بیمه کارمندان
- اشتغال مستمر آنها در دستگاه اجرایی تا پایان سال ۱۴۰۱
- داشتن سابقه همکاری طی ۲ سال قبل از تقاضای استخدام رسمی
- داشتن قرارداد کاری مستقیم و بی‌واسطه برای یک سال
این شرایط همراه با شرایط عمومی استخدام، در صورتی بررسی می‌شوند که دستگاه اجرایی مربوطه اعلام نیاز به استخدام نیروی جدید کند. در این شرایط، سابقه خدمت، رشته تحصیلی و شایستگی شغلی این دسته از کارمندان بررسی شده و واحد منابع انسانی دستگاه اجرایی، فهرستی از افراد مشمول تبدیل وضعیت برای وزارتخانه یا سازمان استخدامی ارسال می‌کند. در نهایت، با صدور مجوز از وزارتخانه یا سازمان، تبدیل وضعیت به کارمندان مورد نظر ابلاغ رسمی شده و مراتب در پرونده اداری آنها ثبت می‌شود.
شرایط تبدیل وضعیت از پیمانی به رسمی
برای اینکه یک کارمند پیمانی بتواند به وضعیت رسمی تبدیل شود، باید ۲ شرط اصلی را داشته باشد:
- پذیرفته شدن در آزمون: کارمندان پیمانی باید در آزمون‌های استخدامی مربوطه شرکت کرده و نمره قبولی را کسب کنند.
- داشتن شرایط عمومی: تمام شرایط عمومی استخدام رسمی باید در مورد آنها صدق کند.
اگر کارمند پیمانی به استخدام رسمی درآید، سوابق کاری او از دوره پیمانی نیز جزو سوابق رسمی‌اش محسوب می‌شود. همچنین، این سوابق به حداکثر سن مجاز برای استخدام رسمی (۴۰ و ۴۵ سال) اضافه خواهد شد. به عنوان مثال، اگر فردی ۵ سال سابقه کار پیمانی داشته باشد، حداکثر سن او برای استخدام رسمی به جای ۴۵ سال، می‌تواند تا ۵۰ سال باشد (برای دارندگان مدرک دکترا تا ۷۰ سال).
برای تبدیل وضعیت، کارمندان پیمانی ابتدا باید یک دوره آزمایشی ۳ ساله را طی کنند. شرایط ورود به این دوره آزمایشی عبارت است از:
1. سابقه کار: حداقل ۵ سال از استخدام پیمانی آنها گذشته باشد.
2. قبولی در آزمون: استخدام آنها از ابتدا بر اساس قبولی در آزمون‌های استخدامی عمومی انجام شده باشد.
3. امتیاز ارزشیابی: میانگین نمره ارزشیابی سالانه آنها در ۳ سال آخر خدمت، کمتر از ۸۰ درصد امتیاز کل نباشد.
4. نداشتن تخلف: کارمند در دوره پیمانی مرتکب هیچ یک از تخلفات اداری سنگین نشده باشد.
پس از گذراندن موفقیت‌آمیز دوره آزمایشی ۳ ساله، کارمند می‌تواند به طور قطعی به وضعیت رسمی تبدیل شود.
بر اساس قوانین خاصی، تبدیل وضعیت پیمانی به رسمی بدون آزمون نیز امکان دارد. این اتفاق با تشخیص و تأیید معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس‌جمهور، با رعایت سقف اعتبارات و مجوزهای استخدامی، مجاز خواهد بود.
آیا تبدیل وضعیت برای نیروهای شرکتی امکان‌پذیر است؟
تبدیل وضعیت نیروهای شرکتی به رسمی شرایطی مشابه با تبدیل وضعیت استخدام نیروهای قراردادی دارد؛ به این معنا که این دسته از نیروهای انسانی نیز با تصویب نهایی و اجرای طرح ساماندهی کارکنان دولت امکان ارتقای وضعیت را خواهند داشت.
مدارک و مستندات لازم برای تبدیل وضعیت
برای تبدیل وضعیت استخدامی کارمندان دولتی ممکن است مدارک و مستندات مختلفی درخواست شوند. مهم‌ترین این مدارک عبارت است از:
- مدارک و اوراق هویتی
- مدارک تحصیلی در صورت لزوم
- مدارک اثبات‌کننده سوابق بیمه‌ای لازم برای تبدیل وضعیت استخدامی
- قراردادها، مستندات و سوابق همکاری به صورت پیمانی، قراردادی یا شرکتی
- کارت پایان خدمت یا معافیت از خدمت سربازی برای آقایان
- مدارک مربوط به قبولی در آزمون تبدیل وضعیت در برخی موارد
- درخواست‌نامه تبدیل وضعیت
نقش وکیل در پیگیری پرونده تبدیل وضعیت استخدامی
پرونده‌های مربوط به تبدیل وضعیت استخدامی در دیوان عدالت اداری مورد بررسی قرار می‌گیرند. شاید در نگاه اول، طرح دعوی در این نهاد قضایی کار آسانی به نظر برسد، اما پیگیری چنین پرونده‌هایی به دقت، تجربه و تخصص نیاز دارد. نداشتن اشراف بر قوانین و مقررات روز کشور، می‌تواند به اتلاف وقت و هزینه منجر شود. به همین دلیل، پیشنهاد می‌کنیم که برای تبدیل وضعیت خود و پیگیری پرونده آن در دیوان عدالت اداری از یک وکیل باتجربه و آگاه به قوانین روز استخدامی در کشور کمک بخواهید.
وکلای پلتفرم حقوقی ترازو همواره آماده‌اند تا در این مسیر پرپیچ‌وخم به شما کمک کنند. در پلتفرم حقوقی ترازو علاوه بر مشاوره آنلاین با وکلا و کارشناسان حقوقی، امکان استخدام وکیل باتجربه در این زمینه را دارید.
سخن پایانی
تبدیل وضعیت استخدام پیمانی، قراردادی و شرکتی جزو مسائل مهمی محسوب می‌شود که هر کارمندی که با دستگاه‌های دولتی و اجرایی همکاری می‌کند، ممکن است روزی با آن روبه‌رو شود. تبدیل وضعیت این کارمندان معمولا به افزایش حقوق، مزایا و امنیت شغلی آنها منجر می‌شود. به همین دلیل، بسیاری از کارمندان برای بهبود شرایط شغلی خود تلاش می‌کنند. با این حال، این مسیر را به تنهایی نمی‌توان طی کرد. شرایط حقوقی پیچیده‌ای که در این مسیر با آن مواجه خواهید شد، به دقت، دانش تخصصی و تجربه‌ای نیاز دارد که وکلای فعال در این عرصه از آن برخوردار هستند.
سوالات متدوال
آیا همه کارمندان قراردادی می‌توانند رسمی شوند؟
خیر. تبدیل وضعیت کارمندان قراردادی منوط به شرایطی مثل احراز شایستگی شغلی، داشتن سابقه بیمه، قرارداد مستقیم و اشتغال مستمر تا پایان سال ۱۴۰۱ است.
برای تبدیل وضعیت پیمانی به رسمی چه شرایطی لازم است؟
کارمند پیمانی باید در آزمون استخدامی پذیرفته شود، شرایط عمومی استخدام را داشته باشد و یک دوره آزمایشی ۳ ساله را با موفقیت طی کند.
آیا نیروهای شرکتی هم امکان تبدیل وضعیت دارند؟
بله. با اجرای «طرح ساماندهی کارکنان دولت»، نیروهای شرکتی نیز می‌توانند مانند نیروهای قراردادی وضعیت خود را به رسمی تغییر دهند.
چه مدارکی برای تبدیل وضعیت لازم است؟
مدارک هویتی، تحصیلی، سوابق بیمه، قراردادهای کاری، کارت پایان خدمت برای آقایان و در برخی موارد نتیجه قبولی در آزمون از جمله مدارک ضروری هستند.