چگونه اجازه خروج فرزند از کشور را دریافت کنیم؟

در پاسخ به این سؤال که آیا برای خروج از کشور اجازه پدر لازم است، باید گفت که اجازه خروج فرزند از کشور برای افراد زیر ۱۸ سال در اختیار ولی قهری آنان است. اذن ولی یا اجازه پدر برای خروج از کشور این افراد ضرورت دارد. در این بین، ممکن است سوالاتی درباره فرم اجازه خروج از کشور فرزند ایجاد شود. به عنوان مثال، شرایط گرفتن پاسپورت برای بچه‌های طلاق چیست و یا اگر پدر فرد فوت شده بود، تکلیف چیست؟ خروج فرزند بدون اجازه پدر چه حکمی دارد و مجازات خروج غیرقانونی فرزند از کشور چیست؟ در این مقاله از بلاگ حقوقی ترازو، به چنین سؤالاتی پاسخ داده‌ایم. همچنین، درباره فرم اجازه خروج فرزند از طرف پدر توضیحاتی ارائه شده و یک نمونه سند رضایت خروج از کشور فرزند را در ادامه می‌خوانید.

آیا برای خروج از کشور اجازه پدر لازم است؟

اصولاً تصمیمات در خصوص امور مالی و غیرمالی فرزندان توسط ولی قهری آنان گرفته می‌شود. خروج از کشور فرزندان زیر ۱۸ سال نیز یکی از آن مواردی است که نیاز به اجازه ولی دارد. این اختیارات بر اساس مصلحت طفل به ولی قهری سپرده شده است و اگر در جایی مشخص شود که ولی قهری مصلحت طفل را در نظر نمی‌گیرد، می‌توان از او سلب مسئولیت کرد. البته این موضوع نیاز به اثبات دارد. در قانون ما ولی قهری عبارت است از پدر و جد پدری.  

خروج از کشور فرزندان 

خروج از کشور فرزندان کمتر از ۱۸ سال و بیشتر از ۱۸ سال تفاوت‌هایی با هم دارد. افرادی که سن قانونی آنها کمتر از ۱۸ سال تمام است، حتی در صورت اثبات رشد آنها در دادگاه، نمی‌توانند بدون اجازه ولی یا قیم خود از کشور خارج شوند. اما خروج فرزندان بیشتر از ۱۸ سال با ممانعتی مواجه نیست. البته تفاوت‌هایی برای پسر و دختر بالای ۱۸ سال وجود دارد که در ادامه توضیح می‌دهیم. 

شرایط خروج از کشور پسران

پسران برای خروج از کشور باید علاوه بر داشتن سن قانونی یا اجازه ولی خود، شرایط دیگری نیز داشته باشند. عدم رعایت شرایط خروج فرزند پسر از کشور ممکن است به مجازات افرادی که وی را از مرزهای کشور عبور داده‌اند، منجر شود:

سن ممنوعیت خروج پسران از کشور

سن خروج از کشور برای پسران ۱۸ سالگی است؛ پسرها تا سن ۱۸ سال برای خروج از کشور نیاز به اجازه ولی خود دارند ولی پس از رسیدن به سن ۱۸ سال تمام برای خروج از کشور به جز تصمیم خود نیاز به اجازه هیچ شخصی ندارند.

شرایط خروج از کشور پسران زیر ۱۸ سال

مهم‌ترین شرط از شرایط خروج از کشور پسران زیر 18 سال، داشتن رضایت‌نامه محضری یا فرم اجازه خروج فرزند است. این فرم باید از طرف پدر تکمیل شده و دارای مهر دفتر اسناد رسمی باشد. در صورتی که بنا به دلایلی که در ادامه، درباره آن‌ها توضیح خواهیم داد، امکان دریافت اجازه پدر برای خروج از کشور وجود نداشته باشد، این فرد باید حکمی از دادگاه مبنی بر اجازه خروج از کشور را دریافت کند.

در رضایت‌نامه محضری یا حکم دادگاه برای خروج فرزند بدون اجازه پدر، باید این موارد قید شوند:

۱- مشخصات کامل فرد متقاضی خروج از کشور

۲- مقصد سفر وی

۳- تاریخ رفت و برگشت وی از این سفر

۴- علت خروج وی از کشور

با تکمیل و ارائه فرم اجازه خروج از کشور فرزند یا حکم دادگاه به مراکز پلیس+۱۰ می‌توان برای پسر زیر ۱۸ سال گذرنامه دریافت کرد.

شرایط خروج بالای ۱۸ سال پسران

سن ممنوع الخروجی پسرها تنها موضوعی نیست که برای دریافت گذرنامه این افراد باید به آن توجه داشت. پسر‌ها، علاوه بر رعایت این شرط، برای خروج از کشور باید امور مربوط به خدمت نظام وظیفه خود را نیز تعیین تکلیف کنند؛ به این معنا که یا باید دارای معافیت تحصیلی باشند یا برای اعزام به خدمت و انجام آن اقدام کرده باشند.

اجازه خروج از کشور دختران 

دختران نیز ممکن است این سؤال را بپرسند که آیا برای خروج از کشور اجازه پدر لازم است؟ پاسخی که در چنین شرایطی به فرزندان دختر داده می‌شود، کمی با آنچه در پاسخ به سؤالات درباره اجازه خروج فرزند پسر از کشور داده می‌شود، تفاوت دارد. فرزندان دختر نیز باید برای خروج از کشور شرط سنی را رعایت کنند، اما با کمی تفاوت:

شرایط خروج از کشور افراد زیر 18 سال دختر

فرزند دختر زیر ۱۸ سال برای خروج از کشور نیاز به اجازه ولی خود دارد. در این زمینه، فرزند پسر و دختر هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارند. در واقع، هر فردی با سن کمتر از ۱۸ سال نمی‌تواند بدون اذن ولی خود از کشور خارج شود، مگر اینکه شرایط خاصی داشته باشد که در ادامه این مقاله درباره آنها بیشتر توضیح خواهیم داد.

شرایط خروج دختران بالای ۱۸ سال 

دختران پس از رسیدن به سن ۱۸ سالگی دیگر برای خروج از کشور به اجازه پدر نیازی ندارند. با این‌ حال، وضعیت دختران بالای ۱۸ سال مجرد و متاهل برای خروج از کشور متفاوت است.فرزند دختری که سن او بیشتر از ۱۸ سال است، با وجود اینکه برای خروج از کشور دیگر نیاز به اذن ولی ندارد، ولی اگر ازدواج کرده باشد، به جز در چند مورد استثناء، برای خروج از کشور نیاز به اجازه کتبی و رسمی همسر خود دارد. البته، زنان متاهل در صورت ازدواج با اتباع خارجی یا شخصی که در خارج از کشور است، دیگر برای خروج از کشور نیاز به اجازه از همسر خود ندارند.

اجازه خروج از کشور زنان بعد از طلاق 

همانطور که گفته شد فرزند دختر زیر ۱۸ سال برای خروج از کشور نیاز به اجازه ولی خود دارد و پس از ۱۸ سال دیگر برای خروج از کشور نیاز به اجازه پدر نیست. اما باید دانست که میان دختران بیشتراز ۱۸ سال مجرد و دختران بیشتر از ۱۸ سال متاهل یک تفاوت وجود خواهد داشت، فرزند دختری که سن او بیشتر از ۱۸ سال است، با این وجود که برای خروج از کشور دیگر نیاز به اذن ولی ندارد ولی اگر این فرد ازدواج کرده باشد برای خروج از کشور نیاز به اجازه کتبی و رسمی همسر خود دارد، به جز در چند موارد استثنا.

البته زنان متاهل در صورت ازدواج با اتباع خارجی یا شخصی که در خارج از کشور است، دیگر برای خروج از کشور نیاز به اجازه از همسر خود ندارند. 

اجازه خروج از کشور بعد از طلاق 

در مبحث خروج از کشور فرزند دختر به بیان این موضوع پرداختیم که فرزند دختر پس از سن ۱۸ سال تمام اگر متاهل باشد نیاز به اجازه همسر خود برای خروج از کشور دارد. حال اگر این فرد از همسر خود جدا شود چه؟ در پاسخ باید گفت که زنی که از همسرش جدا شده است دیگر پس از آن برای خروج از کشور نیاز به اجازه شخصی ندارد و می‌تواند با اخذ گذرنامه از کشور خارج شود. 

اگر دریافت این حجم از اطلاعات کمی شما را سردرگم کرده یا درگیر یک پرونده شخصی و خاص هستید، برای داشتن اطلاعات و دانش بیشتر در این مورد می‌توانید سوالات خود را با کارشناسان حقوقی ترازو در میان بگذارید و رایگان از آنها مشاوره بگیرید.

رایگان سوال بپرسید

میتونید سوالاتتون رو به صورت رایگان از کارشناسان متخصص ما بپرسید. در زودترین زمان ممکن، پاسخگوی شما خواهیم بود.

سوالتو بپرس

شرایط گرفتن پاسپورت برای بچه‌های طلاق

گاهاً بنا به دلایلی اتفاقاتی که در زندگی مشترک زن و مرد رخ می‌دهد باعث می‌شود که تصمیم به طلاق بگیرند. اگر پس از طلاق حاصل این زندگی مشترک  فرزندی بوده که زیر ۱۸ سال سن داشته باشد، این سؤال مطرح می‌شود که آیا برای خروج از کشور اجازه پدر لازم است؟ پس از طلاق اگر حاصل مشترک این زندگی فرزندی بوده که زیر ۱۸ سال سن داشته باشد برای خروج از کشور این فرزند اجازه پدر و رضایت مادر هر دو نیاز است.

ماده ۴۲ قانون حمایت خانواده مقرر کرده: «صغیر و مجنون را نمی‌توان بدون رضایت ولی، قیم، مادر یا شخصی که حضانت و نگهداری آنان به او واگذار شده است از محل اقامت مقرر بین طرفین یا محل اقامت قبل از وقوع طلاق به محل دیگر یا خارج از کشور فرستاد، مگر اینکه دادگاه آن را به مصلحت صغیر و مجنون بداند و با در نظر گرفتن حق ملاقات اشخاص ذی‌ حق این امر را اجازه دهـد. دادگاه در صـورت موافقت با خارج کردن صغیر و مجنون از کشور، بنابر درخواست ذی ‌نفع، برای تضمین باز گرداندن صغیر و مجنون تأمین مناسبی اخذ می‌کند.» 

بنابراین، در صورتی که حضانت با مادر است،‌ برای اخذ گذرنامه و خروج فرزند نیاز به اذن پدر که ولی قهری باشد داریم. اگر حضانت با پدر باشد نیز، از آنجا که مادر دارای حق ملاقات فرزند است، امکان خروج فرزند بدون رضایت مادر از کشور وجود ندارد. بنابراین در مورد خروج فرزندان طلاق از کشور باید میان پدر و مادر توافق وجود داشته باشد. در ادامه این مسایل را کمی بیشتر توضیح خواهیم داد.

وکالت بلاعزل از پدر برای خروج فرزند از کشور 

در بسیاری مواقع، خیلی از اوقات زوجین در رابطه با حضانت و نفقه و همچنین اجازه خروج از کشور فرزند مشترکشان با دادن وکالت بلاعزل به مادر، تعیین تکلیف می‌کنند. در این صورت اگر مادر بخواهد با فرزند خود از کشور خارج شود نیاز به اجازه مجدد پدر نیست، ولی باید به این نکته توجه داشت که دادن وکالت بلاعزل مانع از آن نیست که پدر نتواند از خروج فرزند خود در صورتی که موجب عدم ملاقات او با فرزندش باشد یا به مصلحت طفل نباشد جلوگیری کند. 

خروج از کشور فرزند تحت حضانت 

وقتی پدر و مادر از هم جدا می‌شوند حضانت طفل به یکی از آن دو سپرده می‌شود و دیگری حق ملاقات طفل را در زمان و مکان مشخصی دارد. خروج طفل از کشور توسط شخصی که حضانت او را بر عهده دارد مخالف حق ملاقات طرف مقابل است، پس در نتیجه او می‌تواند مانع خروج از کشور فرزند خودش شود که البته روند این کار برای پدر و مادر متفاوت است. 

خروج از کشور فرزند بدون اجازه مادر 

برای خروج فرزند زیر ۱۸ سال نیاز به اجازه ولی وجود دارد، پس پدر می‌تواند بدون اجازه مادر برای فرزند خود گذرنامه دریافت کند. ولی چون مادر حق ملاقات طفل را دارد، با خروج او از کشور ،حق او تضییع می‌شود. مادر می‌تواند برای جلوگیری از این موضوع مانع خروج از کشور فرزند خود شود. با این حال ممنوع الخروج کردن فرزند توسط مادر نیاز به تصمیم دادگاه دارد، چون همیشه اینگونه در نظر گرفته می‌شود که ولی بر اساس مصلحت طفل تصمیم می‌گیرد و اثبات عدم مصلحت بر عهده مادر است. 

خروج از کشور فرزند بدون اجازه پدر 

شرایط گرفتن پاسپورت توسط مادر و بدون نیاز به اجازه پدر کمی متفاوت است. اگر حضانت طفل با مادر باشد وی برای اینکه بتواند فرزند مشترک را از کشور خارج کند، برای صدور گذرنامه نیاز به اجازه پدر طفل دارد و اگر اختلاف بین پدر و مادر طفل به وجود آید، پدر می‌تواند از اداره گذرنامه ممنوع الخروجی فرزند را درخواست کند. در این صورت مادر می‌تواند برای اجازه خروج طفل به دادگاه مراجعه کند و در دادگاه اثبات کند که خروج از کشور به مصلحت طفل است. در این صورت دادگاه در صورت تشخیص مصلحت معمولاً با گرفتن تامین مناسب جهت بازگرداندن طفل، این اجازه را صادر می‌کند. 

نمونه دادخواست اجازه خروج از کشور 

رئیس محترم دادگاه عمومی وحقوقی……..  

با سلام  

احتراما به استحضار می رساند اینجانب ….. با توجه به اینکه  به جهت مسافرت و پاره ای از مسائل خروج خانم یا اقای (اسم فرزند)………. فرزندمشترک اینجانب با خوانده، از کشور ضرورت داشته، لیکن خوانده از انجام اقدامات قانونی و تحویل مدارک برای این منظور خودداری می‌کند و با توجه به اینکه حضانت کلی به اینجانب واگذار شده است، لذا تقاضا دارم در این خصوص و موارد احصا شده در قانون که تامین مناسب و دستور موقت برای خروج از کشور است و مستند به ماده 42 قانون حمایت خانواده، حکم شایسته صادر فرمایید. 

تامین مناسب برای اجازه خروج از کشور فرزند 

با توجه به ماده ۴۲ قانون حمایت خانواده، امور مربوط به اجازه خروج فرزند صغیر از کشور، از جمله اخذ تامین در دادگاه خانواده‌ای مورد رسیدگی قرار می‌گیرد که قبلا نسبت به اینکه حضانت طفل با پدر یا مادر باشد و ملاقات والدین با طفل به چه صورت است، تصمیم‌گیری کرده است. تامینی که برای اجازه خروج از کشور داده می‌شود، می‌تواند هر مالی اعم از منقول و غیرمنقول یا وجه نقد باشد.  

مجازات خروج غیرقانونی فرزند از کشور

اگر پدر با وجود ممنوع‌الخروجی فرزند، اقدام به خارج کردن وی از کشور کند، یا مادر با وجود اینکه برای خروج فرزند از کشور نیاز به اجازه پدر است، بدون دریافت این اجازه به صورت رسمی، اقدام به خارج کردن فرزند از کشور کند، طبق ماده یک قانون مجازات عبوردهندگان اشخاص غیر مجاز از مرزهای کشور، مجازات حبس در انتظار آنهاست. علاوه‌ بر این، ممکن است به تشخیص قاضی پرونده و با توجه به ماده ۶۲۱ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مشمول مجازات آدم‌ربایی شود.

هرچند که تا زمانی که والد طفل خارج از کشور است، نمی‌توان شخص را دستگیر و مجازات وی را اعمال کرد، ولی به محض حضور او در کشور می‌توان او را به جرم آدم ربایی مجازات کرد.

اجازه خروج از کشور پس از فوت پدر 

همان‌طور که تا به الان در این مقاله گفته شد، اجازه خروج از کشور افراد تا ۱۸ سال با ولی قانونی آنهاست. به پدر و پدربزرگ طفل ولی قهری گفته می‌شود. پس در صورت فوت پدر، اجازه خروج از کشور توسط پدربزرگ طفل داده می‌شود. حال اگر این افراد فوت کرده باشند، صدور گذرنامه و اجازه خروج از کشور برای افراد کمتر از ۱۸ سال که والدین آنها فوت شده یا به حکم دادگاه محجور تشخیص داده شده‌اند و به اتفاق قیم یا سرپرست قانونی خود قصد خروج از کشور را دارند، بلامانع است.

در این موارد، قیم یا سرپرست قانونی که توسط دادگاه تعیین شده باشد می‌تواند اذن خروج فرزند را بدهد که این فرد می‌تواند مادر طفل باشد.

البته، صدور اجازه خروج از کشور فرزند در صورت فوت پدر، ممکن است با شرایط خاصی مواجه شود. در این صورت، بهتر است که تمام نکات حقوقی این موضوع را بدانید. پیشنهاد می‌کنیم که اگر در چنین شرایطی قرار گرفته‌اید، با یکی از وکلای پلتفرم حقوقی ترازو مشورت کنید و نظر او را درباره شرایط خاص  خود جویا شوید.

همین حالا درخواست وکیل بده

تیم متخصص ترازو با وکلای پایه یک دادگستری آماده ارائه مشاوره تخصصی به سوالات و مسائل شماست.

دریافت مشاوره

نمونه سند رضایت خروج از کشور فرزند

برای تنظیم سند رضایت خروج از کشور فرزند و امضای آن در دفترخانه اسناد رسمی می‌توانید از چنین متنی استفاده کنید:

اینجانب……. با شماره ملی…. و شماره پاسپورت…. در کمال صحت و سلامت در حضور سردفتر اسناد رسمی شماره… رضایت کامل و بی قید و شرط خود را مبنی بر خروج فرزند/ فرزندان صغیر خود با نام/ نام‌های…….  و شماره ملی… و شماره گذرنامه… از مرزهای کشور به مقصد… اعلام می‌نمایم. همچنین، متعهد می‌شوم که کلیه هزینه‌های سفر ایشان از جمله هزینه‌های بلیط، اقامت، خوراک، پوشاک، مسکن، بیمه و هزینه‌های لازم جهت بازگشت وی/ ایشان به کشور را بپردازم و کشور/ کشورهای… (کشورهای مقصد) از این بابت مسئولیتی نخواهند داشت و اینجانب کلیه مسئولیتها در این زمینه را بر عهده می‌گیرم.

سخن پایانی 

در این مقاله سعی کردیم که به صورت مختصر موارد و موانع خروج از کشور فرزند صغیر را توضیح دهیم ولی با توجه به حساسیت این موضوع برای والدین، بهتر است برای هر اقدامی در رابطه با اجازه خروج از کشور فرزند یا ممنوع الخروج کردن او، با افرادی که در این زمینه اطلاعات کافی دارند مشورت کنید.  

مشاوران و وکلای ما در پلتفرم حقوقی ترازو می‌توانند در طی کردن این مسیر حقوقی شما را همراهی کنند. 

سوالات متداول