آیا دریافت خسارت تاخیر در تحویل خودرو ممکن است؟

ممکن است برای شما نیز این اتفاق افتاده باشد که خودرویی را به صورت پیش‌فروش خریداری کنید اما در موعد مقرر و حتی چند روز پس از آن، خودرو به دستتان نرسد. آیا می‌دانید که در چنین شرایطی بهترین اقدام چیست؟ دریافت خسارت تاخیر در تحویل خودرو یکی از مسائلی است که خریداران خودرو با وجود بدقولی‌های برخی از خودروسازان به آن فکر می‌کنند. برای این که بتوانید این خسارت را از نمایندگی‌های خودروسازی دریافت کنید، باید با مفهوم خسارت در تحویل خودرو، مبنای محاسبه این خسارت و اقدامات لازم برای شکایت بابت این تأخیر آشنا باشید. با خواندن این مقاله از پلتفرم حقوقی ترازو به پاسخ تمام سؤالات‌تان درباره دریافت خسارت تاخیر در تحویل خودرو خواهید رسید.

خسارت تاخیر در تحویل خودرو چیست؟

در هر قراردادی از جمله قرارداد خرید و فروش خودرو طرفین متعهد به انجام اقداماتی می‌شوند. خریدار خودرو متعهد به پرداخت مبلغ تعیین شده به صورت یکجا یا در اقساط مختلف می‌شود. فروشنده نیز متعهد می‌شود که خودرو را در زمان و مکان مشخص شده به خریدار تحویل دهد. قراردادهای پیش‌فروش خودرو شرکت‌های خودروسازی از قبیل ایران خودرو و سایپا نیز از این قاعده مستثنی نیستند.

بااین‌حال، همیشه همه چیز طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده پیش نمی‌رود. ممکن است شرکت خودروسازی به دلایل مختلف از جمله نداشتن تجهیزات کافی برای تکمیل خودروهای پیش فروش شده، نتواند به موقع به تعهد خود عمل کند. در این صورت، خریدار که اغلب مبلغ زیادی را صرف خرید خودرو کرده، دچار خسارت می‌شود. به این خسارت، خسارت تأخیر در تحویل خودرو می‌گویند.

مبنای محاسبه خسارت تاخیر در تحویل خودرو چیست؟

خسارت تأخیر در تحویل خودرو در نظام حقوقی ایران نوعی خسارت تأخیر تأدیه یا تأخیر در انجام تعهد به شمار می‌رود. خسارت تأخیر تأدیه در ماده ۲۲۱ قانون مدنی این‌گونه تعریف شده است: «اگر کسی تعهد اقدام به امری را بکند یا تعهد نماید که از انجام امری خودداری کند در صورت تخلف مسئول خسارت طرف مقابل است‌؛ مشروط بر این که جبران خسارت تصریح شده و یا تعهد عرفاً به منزله تصریح باشد و یا بر حسب قانون موجب ضمان باشد.»

بنابراین، می‌توان گفت که دریافت خسارت تاخیر از خودروسازان به موجب قراردادی که خریدار با نمایندگی شرکت خودروسازی منعقد کرده، تعیین می‌شود. در واقع، کسانی که خودرویی را از شرکت‌های خودروسازی به موجب قرارداد پیش فروش خودرو خریداری کرده‌اند، در صورت عدم دریافت خودرو در زمان تعیین شده، می‌توانند شکایتی با موضوع دریافت خسارت تأخیر تأدیه یا خسارت عدم دریافت خودرو علیه شرکت‌های خودروسازی تنظیم کنند. به این ترتیب، می‌توانند جریمه دیرکرد دریافت خودرو را از این شرکت‌ها دریافت کنند. پس باید دید که آیا در متن قرارداد خرید خودرو، بندی به خسارت تاخیر در تحویل اختصاص داده شده است یا خیر؟

خسارت تاخیر در تحویل خودرو چقدر است؟

از آنجایی که دریافت سود تاخیر خودرو به اصطلاح منشأ قراردادی دارد، باید برای محاسبه آن به بندها و شرایط قراردادی که با شرکت خودروسازی منعقد کرده‌اید، مراجعه کنید. در قراردادهای پیش فروش خودرو معمولاً بندی به خسارت تأخیر در تحویل خودرو اختصاص می‌یابد. به موجب این بند قراردادی، فروشنده موظف می‌شود که به ازای هر روز تأخیر در تحویل خودرو به خریدار مبلغی را به عنوان جریمه دیرکرد یا خسارت تأخیر در تحویل خودرو به او پرداخت کند.

به عنوان مثال، مبلغ یا درصدی که در برخی از قراردادهای شرکت‌های خودروسازی ایران خودرو به عنوان خسارت تأخیر در تحویل خودرو تعیین می‌شود، مبلغی معادل ۲.۵ درصد ماهیانه است. بنابراین، باید موقع امضای قرارداد پیش‌ فروش خودرو به بند مربوط به خسارت تأخیر در تحویل خودرو نیز دقت کنید. مفاد این بند از قرارداد نشان می‌دهد که شما حق دریافت چه مبلغی به ازای هر روز تأخیر را دارید. مبلغی که در صورت تأخیر شرکت خودروسازی در تحویل خودرو می‌توانید مطالبه کنید، نمی‌تواند از این مبلغ تعیین شده بیشتر باشد.

برای دریافت خسارت تاخیر در تحویل خودرو باید به کجا مراجعه کرد؟

با مشخص شدن نحوه محاسبه جریمه تاخیر در تحویل خودرو احتمالاً از خود می‌پرسید که برای دریافت این خسارت باید چگونه اقدام کرد یا باید به کجا مراجعه کنیم؟ پاسخ این سؤال به طرف قرارداد شما بستگی دارد.

دریافت خسارت از طریق شکایت به کارگزاری سازمان بورس

در صورتی که خودرو را از طریق سازمان بورس کالا خریداری کرده‌اید، باید به کارگزاری بورس مراجعه کنید. در چنین حالتی، شما به عنوان خریدار باید شکایتی علیه شرکت‌ خودروسازی مورد نظر بنویسید و آن را تا یک ماه از تاریخ مقرر شده برای تحویل خودرو به کارگزاری بورس تحویل دهید. پس از آن، سازمان بورس موضوع شکایت شما را به سازمان تعزیرات اعلام می‌کند تا این سازمان اقدامات لازم برای پرداخت خسارت از سوی شرکت خودروسازی به شما را انجام دهد.

اگر پس از ثبت شکایت در کارگزاری بورس، خسارت مورد نظر به شما پرداخت نشود، می‌توانید به سازمان صمت در استان تهران یا استان محل سکونت خود مراجعه کنید و در این سازمان شکایت خود از تأخیر در دریافت خودرو را ثبت کنید. این موضوع در ماده ۳۳ آیین‌نامه اجرایی قانون حمایت از مصرف‌کنندگان خودرو مصوب سال ۱۳۸۸ به این ترتیب تصریح شده است:

«عرضه‌کنندگان خودرو موظف هستند رضایت مصرف‌کننده را از خدمات ارایه شده خود در دوران ضمانت و تعهد تأمین نمایند. چنانچه رضایت مصرف‌کننده تأمین نشود، وی می‌تواند در ابتدا شکایت خود را در مورد خودروهای ساخت داخل به وزارت صنایع و معادن و در مورد خودروهای وارداتی به وزارت بازرگانی (سازمان حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان) تسلیم نماید.

شکایت مصرف‌کننده از سوی مرجع ذیربط ظرف ۳۰ روز مورد رسیدگی قرار می‌گیرد و در صورت عدم حل و فصل موضوع هر یک از طرفین می‌توانند به هیئت حل اختلاف مربوطه مرکب از نماینده عرضه‌کننده خودرو، کارشناس رسمی دادگستری در رشته مرتبط و کارشناس راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی، به ریاست کارشناس رسمی دادگستری مراجعه نمایند. مرجع حل اختلاف موظف است ظرف ۲۰ روز از تاریخ دریافت شکایت به موضوع رسیدگی و نسبت به حل اختلاف اقدام نماید. در صورت اعتراض هر یک از طرفین به صورتجلسه حل اختلاف، خواسته در دادگاه صالحه قابل پیگیری خواهد بود.»

دریافت خسارت از طریق مراجع قضایی

گاهی اوقات، پیش خرید خودرو از طریق سازمان بورس انجام نشده است. در چنین شرایطی، خریدار باید راه دیگری را برای دریافت خسارت خود طی کند.

بر اساس ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی: «هر کس می‌تواند قبل از تقدیم دادخواست، حق خود را به وسیله اظهارنامه از دیگری مطالبه نماید، مشروط بر اینکه موعد مطالبه رسیده باشد. به طور کلی هر کس حق دارد اظهاراتی را که راجع به معاملات و تعهدات خود با دیگری است و بخواهد به طور رسمی به وی برساند ضمن اظهارنامه به طرف ابلاغ نماید. اظهارنامه توسط اداره ثبت اسناد و املاک کشور یا دفاتر دادگاه‌ها ابلاغ می‌شود.»

بنابراین، در صورت عدم دریافت خودرو، خریدار باید ابتدا خواسته خود را از طریق ارسال اظهارنامه قضایی به شرکت خودروسازی مورد نظر خود اعلام کند. در صورتی که این شرکت پس از دریافت اظهارنامه خریدار، همچنان خودرو و خسارت مطالبه شده را به او تحویل ندهد، خریدار این حق را خواهد داشت که از طریق مراجع قضایی شکایتی تنظیم کند.

برای تنظیم شکایت حقوقی علیه شرکت خودروسازی مربوطه باید به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه و دادخواستی با موضوع دریافت خسارت تاخیر در تحویل خودرو یا خسارت تأخیر تأدیه تقدیم کنید. خواهان این دادخواست شما خواهید بود. خواسته میزان مبلغی که به موجب قرارداد به ازای هر روز تأخیر از تاریخ سررسید تعهد شرکت خودروسازی باید به شما پرداخت شود و خوانده شرکت خودروسازی مورد نظر شما است. پس از ثبت دادخواست شما در دفاتر قضایی، پرونده به دادگاه صالح ارجاع داده می‌شود و شما می‌توانید مراحل رسیدگی به آن را از طریق سامانه ثنا پیگیری کنید.

مبدا زمانی محاسبه و پایان خسارت تاخیر در تحویل خودرو چیست؟

مبدأ زمانی برای محاسبه خسارت تأخیر تأدیه شرکت خودروسازی به شرایطی بستگی دارد که دو طرف به موجب قرارداد تعیین کرده‌اند. در حالت کلی و بر اساس ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی و رویه قضایی، مبدأ زمانی محاسبه این خسارت از زمان سررسید قرارداد تا زمان تحویل خودرو خواهد بود.

گفتنی است که این مبدأ زمانی برای خودروهایی که از شرکت خودروسازی ایران‌ خودرو و سایپا پیش خرید شده‌اند، بر اساس اطلاعیه‌های این شرکت‌ها، تاریخ فاکتور شدن و یا تعلق شماره شاسی خودرو خواهد بود. البته معمولا از زمان فاکتور شدن تا تحویل خودرو زمانی حدود ۲ تا ۴ هفته زمان خواهد برد.

سخن پایانی

دریافت به موقع خودرو توسط خریدارانی که خودرو را پیش خرید می‌کنند، یکی از اصول اولیه برای سلامت قراردادهای پیش فروش خودرو است. بااین‌حال، در برخی مواقع، خودروها بنا به دلایلی از جمله مشکلات زیرساختی، دیرتر از موعد به دست خریداران می‌رسند. در چنین مواقعی، فروشنده خودرو یا همان شرکت‌های خودروسازی موظف به پرداخت خسارت تأخیر در تحویل خودرو هستند. درصد و مبلغ این خسارت نیز بر اساس قراردادی که خریدار با این شرکت منعقد کرده و تعداد روزهایی که در تحویل خودرو تأخیر وجود داشته بستگی دارد.

اگر برای شما نیز چنین مشکلی پیش آمده و قصد دریافت خسارت تأخیر در تحویل خودرو را دارید، پیشنهاد می‌کنیم که قبل از هر کاری با کارشناسان پتلفرم حقوقی ترازو مشورت کنید. این کارشناسان باتجربه می‌توانند به شما در دریافت بهتر و سریع‌تر خسارت‌تان کمک کنند.

سوالات متداول