با ظهور شرکت‌های بیمه، بسیاری از خسارات ناخواسته مردم جبران شد. بااین‌حال، بسیاری از افراد از این موضوع سوءاستفاده کرده و با انواع صحنه‌سازی برای دریافت خسارت از بیمه تلاش می‌کنند. در این مقاله، با ابعاد مختلف جرم صحنه سازی تصادف و مجازاتی که در پی دارد آشنا می‌شوید.
انواع صحنه‌سازی برای دریافت خسارت از بیمه
صحنه‌سازی برای دریافت خسارت از بیمه ممکن است به شکل‌های گوناگونی انجام شود. در برخی از موارد افراد با ایجاد تصادفات ساختگی و ایجاد خسارت به صورت غیرواقعی به خودروی خود برای دریافت خسارت تلاش می‌کنند.
به طور کلی دو نوع صحنه سازی برای دریافت خسارت ممکن است رخ دهد:
- صحنه سازی برای مقصر جلوه دادن شما: در این نوع از صحنه سازی، افراد نوعی تصادف ساختگی ایجاد می‌کنند تا شما را مقصد جلوه دهند. سپس یا از بیمه شما بهره برده و خسارت دریافت می‌کنند و یا از خود شما وجهی را به عنوان جبران خسارت دریافت می‌کنند.
- در روش دوم افراد بدون اینکه شخص ثالثی را هدف اعمال خود قرار دهند با آسیب به خودروی خود و یا ایجاد تصادف میان چند خودروی متعلق به خود و همدستانشان، با تهیه کروکی و فریب ماموران انتظامی و کارشناسان بیمه، اقدام به دریافت خسارت از بیمه می‌کنند.
انواع روش‌های تصادفات ساختگی
تصادفات ساختگی ممکن است به چهار شکل رخ دهند که عبارت‌اند از:
- تصادف ساختگی زنجیره‌ای: در این نوع تصادف ساختگی، چند خودرو یا موتورسیکلت با همکاری یکدیگر در اطراف خودروی شما حرکت و صحنه را طوری طراحی می‌کنند که مجبور به ترمز ناگهانی شوید و به یکی از خودروها یا سواران بر موتورسیکلت خسارت و مصدومیت وارد کنید.
- تصادف ساختگی با شروع حرکت و توقف سریع خودرو در ترافیک: در این روش، راننده‌ای که قصد ایجاد تصادف ساختگی دارد، در ترافیک سنگین، جلوی خودروی شما حرکت می‌کنند و در یک لحظه، سرعت حرکت خود را بیشتر می‌کنند تا شما تصور کنید که ترافیک باز شده است. پس از آن، این خودرو ناگهان سرعت خود را کم می‌کند تا شما که با سرعت رو به جلو حرکت کرده‌اید، با او تصادف کنید.
- پیچیدن روبه‌روی خودروها از تقاطع‌ها: بعضی از صحنه‌زن‌های تصادف، در تقاطع خیابان‌ها و چهارراه‌ها کمین می‌کنند. به محض اینکه خودرویی با سرعت به تقاطع نزدیک شود، به سمت او حرکت می‌کنند تا تصادف ساختگی رخ دهد. فردی نیز به عنوان شاهد در نزدیکی آنها می‌ایستد تا پس از تصادف به مقصر بودن شما شهادت دهد و کروکی یا صحنه تصادف به ضرر شما کشیده شود. در نتیجه، شما مقصر شناخته شوید و او با این تصادف ساختگی بتواند از بیمه خسارت دریافت کند.
- تغییر لاین و خروج سریع خودرو از لاین: برخی از خودروها برای تصادف ساختگی از لاین‌های سرعت بزرگراه‌ها کمک می‌گیرند. آنها در نزدیکی شما حرکت می‌کنند تا زمانی که قصد تغییر لاین دارید، جلوی خودروی شما بپیچند و با ایجاد تصادف شما را مقصر جلوه دهند.
آتش زدن عمدی خودرو یا منزل برای دریافت خسارت نیز یکی از روش‌های صحنه‌سازی است. در این روش، فرد تمام قرائن و شواهد را طوری طراحی و تنظیم می‌کند که خسارت‌دیده به نظر برسد.
در برخی از موارد نیز صحنه‌سازی به صورت سرقت ساختگی انجام می‌شود. به عنوان مثال، فردی لاستیک‌های خودروی خود را جدا می‌کند و خودرو را بیرون از خانه پارک می‌کند. پس از آن، ادعا می‌کند که لاستیک‌های خودروی او به سرقت رفته و برای دریافت خسارت از بیمه با پلیس تماس می‌گیرد.
دلایل صحنه‌سازی تصادف چیست؟
صحنه سازی تصادف ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد که مهم‌ترین آنها وجود مشکلات مالی برای افراد، سودجویی یا حتی در برخی از مواقع انتقام گرفتن از دیگران است.
برخی از انواع صحنه سازی تصادف برای بیمه و دریافت خسارت‌های مربوط به آن است و در برخی موارد، صحنه سازی تصادف برای دیه انجام می‌شود. در واقع، فردی که اصطلاحاً به او صحنه‌زن گفته می‌شود، با طراحی صحنه تصادف و سناریوسازی برای ورود خسارت مالی یا جانی به خود، شما را مقصر جلوه می‌دهد. به این ترتیب، با فریب دادن ضابطان قضایی تلاش می‌کند تا خسارت ناشی از این تصادف ساختگی را دریافت کند.
روش‌های کشف جرم صحنه‌سازی
شاید فرد صحنه‌زن تصور کند که با صحنه سازی تصادفات بتواند مبلغ خسارت را از شرکت بیمه دریافت کند اما این‌طور نیست. در شرکت‌های بیمه معمولاً برای تشخیص صحنه سازی تصادف، پرونده‌های خسارت با دقت بالایی رسیدگی می‌شوند و از نرم‌افزارهای تشخیص تقلب و کارشناسی دقیق خودرو و اموال برای کشف صحنه سازی تصادف جرم استفاده می‌کنند. استفاده از دوربین ثبت وقایع در خودروها این روزها بسیار متدوال گشته که دست بسیاری از این متقلبان را رو کرده است. همچنین اگر در محل تصادف دوربینی وجود داشته باشد می‌توان از تصاویر آن بهره برد.
علاوه‌براین، با بررسی شواهد و اظهارات شاهدان و کشف تناقضات موجود در آنها، تناسب نداشتن میزان آسیب‌های وارد شده با نوع تصادف، تکراری بودن سناریوی تصادف یا مواردی از این قبیل، صحنه سازی تصادف بازی و کلاهبرداری صحنه‌زن مشخص می‌شود و نه تنها او مبلغی به عنوان خسارت دریافت نخواهد کرد، بلکه به عنوان مجرم مجازات می‌شود.
مجازات صحنه سازی تصادف برای دریافت خسارت از بیمه
صحنه سازی تصادف برای دریافت خسارت در نظام حقوقی ایران جرم‌انگاری شده است. اما حکم صحنه سازی تصادف چیست؟ در ماده ۶۱ قانون بیمه اجباری خسارات وارد شده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه، جریمه صحنه سازی تصادف مشخص شده است. در این ماده قانونی می‌خوانیم:
«هرکس با انجام اعمال متقلبانه مانند صحنه‌سازی صوری تصادف، تعویض خودرو یا ایجاد خسارت عمدی، وجوهی را بابت خسارت دریافت کند، به حبس تعزیری درجه شش و جزای نقدی معادل دو برابر وجوه دریافتی محکوم می‌شود. شروع به جرم مندرج در این ماده علاوه بر مجازات مقرر برای شروع به جرم در قانون مجازات اسلامی، مستوجب جزای نقدی درجه پنج می‌باشد.»
به‌علاوه، بر اساس ماده ۶۲ این قانون: «هرگاه شخصی برخلاف واقع خود را به‌عنوان راننده وسیله نقلیه مسبب حادثه معرفی کند به مجازات حبس درجه هفت محکوم می‌شود؛ راننده نیز چنانچه در این امر تبانی کرده باشد به مجازات مذکور محکوم می‌شود.»
همچنین، این افراد بر اساس قرارداد با شرکت بیمه مورد نظر شامل محرومیت از دریافت خدمات بیمه‌ای به ترتیبی که در این قرارداد مشخص می‌شود، خواهند شد.
علاوه‌براین، به موجب نظر مشورتی مورخ ۱۳۹۸/۸/۲۱ درباره صحنه سازی صوری در تصادفات غیر واقعی: «با عنایت به اینکه در خصوص فرض سوال قانونگذار صراحتاً در ماده ۶۱ قانون بیمه اجباری خسارات وارد شده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه سال ۱۳۹۵ جرم‌انگاری نموده است، موضوع مشمول این ماده می‌گردد و با توجه به ایجاد یک تفسیر خلاف حقیقت و استفاده از موضوع مشمول تعدد مادی شامل جرائم صحنه سازی صوری جهت ایجاد تصادف صوری و جعل و استفاده از سند مجعول می‌گردد.»
شکایت از جرم صحنه سازی تصادف
اگر فردی با ایجاد تصادف ساختگی به شما خسارتی وارد کند شما می‌توانید به عنوان ایراد خسارت عمدی از او اقدام به شکایت کنید؛ البته منوط به اینکه بتوانید این امر را اثبات کنید. همچنین اگر این فرد از شما وجهی از این بابت دریافت کند شاید بتوان این امر را مشمول جرم کلاهبرداری دانست. البته اگر خسارتی به شما وارد نشود موضوع همانگونه که بیان شد مشمول ماده ۶۱ قانون بیمه اجباری خواهد بود.
در صورتی که احتمال می‌دهید یا شواهد و قرائنی پیدا کرده‌اید که می‌توانند ساختگی بودن تصادف شما را اثبات کنند، باید برای گزارش صحنه سازی تصادف با پلیس راهنمایی و رانندگی تماس بگیرید تا کروکی تصادف توسط افسر راهنمایی و رانندگی کشیده شود. همچنین، بهتر است از خودروی خود، طرف مقابل و صحنه تصادف عکس بگیرید تا صحنه سازی در تصادف را با مدارک مستدل‌تری اثبات کنید. مشخصات فرد مورد نظر شامل نام و نام خانوادگی، شماره گواهینامه، آدرس پستی و شماره تماس و اطلاعات بیمه‌ای او را هم بگیرید.
پس از گزارش و شکایت شما این موضوع توسط پزشکی قانونی و انجام دادن کارهایی مانند بررسی فیلم دوربین‌های راهنمایی و رانندگی در اطراف محل تصادف، همه چیز مشخص خواهد شد.
سخن پایانی
صحنه سازی تصادف یکی از جرایمی است که متأسفانه آمار رو به رشدی دارد. بااین‌حال، شما می‌توانید با ایمن سازی صحنه تصادف و رعایت نکاتی مانند احتیاط در مکان‌هایی مانند لاین سرعت بزرگراه‌ها و جاده‌های روستایی از تصادفات ساختگی جلوگیری کنید.
در صورتی که قربانی جرم صحنه سازی تصادف شده‌اید، بهتر است یک وکیل باتجربه در کنار خود داشته باشید و از او مشورت بخواهید. پیشنهاد ما برای انتخاب بهترین وکیل هم پتلفرم حقوقی ترازو است.
سوالات متداول
چگونه می‌توان صحنه‌سازی برای دریافت خسارت از بیمه را تشخیص داد؟
با بررسی و کارشناسی دقیق خودرو و اموال برای کشف صحنه سازی تصادف جرم.
مجازات صحنه‌سازی برای دریافت خسارت چیست؟
حبس تعزیری درجه شش و جزای نقدی معادل دو برابر وجوه دریافتی.
چه اقداماتی برای جلوگیری از این نوع کلاهبرداری می‌توان انجام داد؟
احتیاط در مکان‌هایی مانند لاین سرعت بزرگراه‌ها و جاده‌های روستایی، گزارش صحنه سازی تصادف به پلیس و عکس گرفتن از صحنه تصادف ساختگی.
آیا شرکت‌های بیمه می‌توانند از افرادی که مرتکب این جرم می‌شوند شکایت کنند؟
بله. این جرم نوعی کلاهبرداری از شرکت بیمه نیز محسوب می‌شود و قابل پیگیرد قانونی است.