آیا مخالفت پدر با ازدواج دختر مانع ازدواج او است؟
در قانون مدنی قانون‌گذار نه‌تنها عقد ازدواج را پیش‌بینی کرده، بلکه قواعد و تشریفات مربوط به آن را نیز ارائه داده است. این شرایط به منظور حفظ مصلحت دختران و کاهش آثار منفی ناشی از ازدواج نادرست برای آن‌ها در نظر گرفته شده است. یکی از این شرایط، نیاز به کسب اجازه پدر برای ازدواج دختری باکره است.
بر اساس قوانین و مقررات مربوط به ازدواج در ایران، مخالفت پدر با ازدواج دختر مانع از عقد نکاح است. مگر اینکه وضعیت خاصی وجود داشته باشد که تحت آن شرایط، دختر باکره بتواند بدون جلب موافقت پدر یا جد پدری اقدام به ازدواج کند. البته باید توجه داشت که چارچوب‌های اخلاقی خانواده حتما باید مدنظر قرار گرفته شود و تنها در زمانیکه تنها راه چاره استفاده از راه حل حقوقی است اقدام به چنین کاری کرد. زیرا طبیعی است که چنین اقدامی در روابط خانوادگی تاثیر داشته و آثار خاص خود را در پی خواهد داشت.
ازدواج دختر در صورت مخالفت پدر
اذن پدر برای ازدواج دختر به صورت قانونی ضروری و لازم است. طبق ماده ۱۰۴۳ اصلاحی ۱۳۷۰ قانون مدنی، «نکاح دختر باکره حتی اگر به سن بلوغ رسیده باشد، موقوف به اجازه پدر یا جد پدر او است و اگر پدر یا جد پدری بدون علت موجه، از دادن اجازه ازدواج مضایقه کند، اجازه از او ساقط خواهد شد. در این صورت دختر می‌تواند با معرفی کامل مردی که می‌خواهد با او ازدواج کند و شرایط نکاح و مهری که بین آن‌ها قرار داده شده، پس از اخذ اجازه از دادگاه مدنی خاص به دفتر ازدواج مراجعه و نسبت به ثبت ازدواج، اقدام کند».
به موجب ماده ۱۰۴۴ همین قانون نیز: «در صورتی که پدر یا جد پدری در محل حاضر نباشند و استیذان از آن‌ها نیز عادتاً غیرممکن بوده و دختر نیز احتیاج به ازدواج داشته باشد، وی می‌تواند اقدام به ازدواج نماید.»
با توجه به این دو ماده، می‌توان نتیجه گرفت که ازدواج دختری بدون اجازه پدر تنها در شرایطی امکان‌پذیر است که یا دختر باکره نباشد، یا اگر باکره است، پدر و جد پدری او حضور نداشته باشند و کسب اجازه از آن‌ها ممکن نباشد و دختر نیاز مبرم به ازدواج داشته باشد. علاوه بر این، حتی در صورت حضور پدر و جد پدری، اگر آن‌ها نتوانند دلیل موجهی برای عدم رضایتشان برای ازدواج ارائه دهند، نمی‌توانند مانع ازدواج دختر شوند.
شرایط ازدواج دختر بدون اجازه پدر
اگر چه اجازه پدر برای ازدواج دختر الزامی است، اما تحت شرایط خاصی به موجب مواد ۱۰۴۳ و ۱۰۴۴ قانون مدنی، ازدواج بدون اجازه پدر نیز برای دختران امکان‌پذیر است. در هر یک از حالات زیر دختر دیگر نیاز به اخذ اجازه از پدر یا جد پدری را نخواهد داشت. شرایط قانونی که امکان ازدواج بدون اذن پدر را فراهم می‌کند عبارت‌اند از:
- دختر، باکره نباشد.
- پدر و جد پدری دختر باکره هر دو فوت کرده باشند.
- پدر یا جد پدری دختر باکره در زمان ازدواج، حاضر نباشند و کسب اجازه از آن‌ها نیز ممکن نباشد.
- پدر یا جد پدری دختر باکره، بدون داشتن عذری موجه از دادن اذن به دختر، برای ازدواج دائم یا عقد موقت با خواستگار دختر خودداری کنند.
برای ازدواج بدون اذن پدر به کجا باید مراجعه کرد؟
در صورتی که پدر یا جد پدری بدون عذری موجه از دادن اجازه برای ازدواج دختر باکره خودداری کنند و یا حضور آن‌ها ممکن نباشد، دختر می‌تواند به دادگاه مراجعه کرده و علیرغم باکره بودن، بدون نیاز به اذن پدر یا جد پدری، با خواستگار مورد نظرش ازدواج کند. برای انجام این رویه، دختر باید ابتدا اقدام به ایجاد حساب کاربری در سامانه ثنا کرده و سپس احراز هویت خود را تکمیل کند. این امر از طریق مراجعه حضوری به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا مراجعه به آدرس آنلاین sana.adliran.ir امکان‌پذیر است.
پس از ثبت‌نام در سامانه ثنا، باید دختر درخواست کتبی اجازه ازدواج را با کمک یک وکیل حقوقی متخصص تنظیم کند. سپس دادخواست مربوطه را به دفاتر خدمات الکترونیک تحویل دهد تا کارشناسان دفتر خدمات قضایی الکترونیکی دادخواست را ثبت کرده و برای بررسی‌های لازم به دادگاه مسئول ارسال کنند.
پس از آن، دادگاه پدر یا جد پدری را احضار می‌کند. در صورت عدم حضور آن‌ها بدون عذر موجه یا عدم توانایی در اثبات دلیلی موجه برای خودداری از اجازه ازدواج دختر باکره، دادگاه حکم اجازه ازدواج را برای دختر صادر خواهد کرد. پس از صدور این حکم، دختر می‌تواند با داشتن حکم دادگاه همراه با خواستگار و شهود عقد نکاح به دفترخانه مراجعه کرده و بدون نیاز به اذن پدر یا والدینش ازدواج کند.
سخن پایانی
اجازه پدر یا جد پدری برای ازدواج دختر باکره ضروری است. اگر دختر نتواند پدرش یا پدربزرگش را برای ازدواج راضی کند، لازم است که دادخواست اذن ازدواج را تنظیم کرده و به دادگاه ارائه کند. سپس دادگاه والدین دختر را برای اجازه ازدواج احضار می‌کند. در صورتی که پدر یا جد پدری دلیل منطقی برای مخالفتش نداشته باشد، اجازه ازدواج قانونی برای دختر صادر خواهد شد. برای تنظیم دادخواست کتبی اجازه ازدواج از دادگاه و سایر مسائل مربوط به امور حقوقی خانواده می‌توانید از تیم متخصص پلتفرم حقوقی ترازو کمک بگیرید.
سوالات متداول
آیا ازدواج دختر بدون اذن پدر ممکن است؟
در صورتی که دختر حکم اجازه ازدواج را از دادگاه دریافت کرده باشد می‌تواند بدون اجازه پدر یا جد پدری‌اش با خواستگارش ازدواج کند.
اجازه پدر برای ازدواج دختر تا چه سنی لازم است؟
هر دختری در هر سنی برای ازدواج نیازمند اخذ اجازه از پدرش است. در صورت تمایل دختر زیر ۱۳ سال به ازدواج، علاوه بر اجازه پدر، کسب اذن دادگاه نیز الزامی خواهد بود.