مجازات بی حجابی و بدحجابی در قانون چیست؟

هرساله با گرم شدن هوا و رسیدن تابستان، بحث از حجاب بانوان و مجازات بی حجابی نیز داغ می‌شود. اما آنچه محل مناقشه موافقان و مخالفان در سالهای اخیر بوده است اجباری بودن یا نبودن حجاب در جامعه است. یعنی آیا باید حجاب به شکل یک قانون درآمده و با اهرم‌های قانونی مانند گشت ارشاد، مجازات افراد خاطی و … دارای ضمانت اجرا شود یا این امر شخصی بوده و باید در اختیار خود افراد باشد؟‌ بنابراین با ما همراه باشید تا قدری دراین مورد بیشتر سخن بگوییم.

بدحجابی یا بی‌ حجابی چیست؟

حجاب در لغت به معنی پوشیدگی است و در شرع برای بانوان به معنای پوشاندن گردن، موها و سر به جز گردی صورت است. البته بدن نیز باید پوشیده باشد، مگر دستها و پاها تا مچ. اما برای این که جرم بدحجابی محقق شود و مجازات بی حجابی یا بدحجابی اعمال شود، باید بدحجابی را در قانون معنا کرد. از آنجا که قوانین ما متخذ از شرع است، بنابراین عرف بدحجابی نیز همان است که در شرع ذکر شده است.

دلایل موافقان و مخالفان اجرای حجاب در جامعه

لازم بودن اجرای حجاب و مجازات بی حجابی و بدحجابی در جامعه دارای موافقان و مخالفانی است که در این بخش به اختصار بخشی از دلایل ایشان را بیان خواهیم کرد. مخالفان حجاب اجباری می‌گویند حجاب امری شخصی بوده که اجبار نسبت به آن نتیجه عکس داده و منافی اختیار انسان‌هاست. در مقابل نیز موافقان می‌گویند حجاب امری کاملا فطری و اجتماعی بوده که نتایج و آثار اجتماعی بسیاری در زمینه‌های مختلف دارد. قوام یک جامعه، بنیان خانواده است و بدحجابی یکی از مهمترین عوامل سست کردن این بنیان است. بنابراین در یک جامعه اسلامی این وظیفه دولت است که نسبت به احیای حجاب اقدام کند.

مجازات بی حجابی و بدحجابی چیست؟

حال که با اصل موضوع تا حدی آشنا شدیم بهتر است به این سوال پاسخ دهیم که مجازات بی حجابی و بدحجابی چیست؟‌ برای بررسی این امر باید بدانید که قانون‌گذار در سالهای بعد از انقلاب اسلامی، اقدام به وضع قوانینی کرد که برخی با استناد به این قوانین، بدحجابی را جرم ‌می‌دانند.
در بخش تعزیرات، ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی مصوب ۷۵ چنین می‌خوانیم که: هر کس علنا در انظار و اماکن عمومی و معابر، تظاهر به عمل حرامی نماید، علاوه بر کیفر عمل به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا (۷۴)‌ ضربه شلاق محکوم می‌شود و در صورتی که مرتکب عملی شود که نفس آن عمل دارای کیفر نباشد ولی عفت عمومی را جریحه‌دار کند، فقط به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم خواهد شد.
تبصره – مجازات بدحجابی برای زنانی که بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر شوند، حبس از ده روز تا دو ماه و یا از پنجاه هزار تا پانصد هزار ریال جزای‌ نقدی است.
رویه حاکم در حال حاضر، بدحجابی را جرم تلقی کرده و مجازات حبس از ده روز تا دوماه و جریمه نقدی را برای آن در نظر گرفته است. البته این امر مخالفانی نیز دارد. به عنوان مثال، برخی می‌گویند عبارت «بدون حجاب شرعی» به معنای کسی است که فاقد هرگونه حجابی است و زنانی که بخشی از موی خود را نمایان کرده‌اند، بدحجاب‌اند و نه بی حجاب. این یعنی که تبصره ماده فوق، مشمول افراد بدحجاب نبوده و صرفا افراد بی حجاب را دربر خواهد گرفت. البته باید بدانید که این امر صرفا تحلیلی حقوقی است و آن چه در حال اجراست این است که بدحجابی و بی‌حجابی هردو بر اساس همین ماده مجازات می‌شوند. البته در عمل، تعداد کمی تا این مرحله پیش رفته و غالبا افراد با اخذ تعهد رها می‌شوند.

پیامک کشف حجاب در خودرو

این روزها ممکن است با پیامک کشف حجاب در خودرو مواجه شده باشید که بر اساس آن باید به پلیس امنیت اخلاقی مراجعه کنید. همانطور که گفته شد، رویه حاضر بدحجابی را جرم دانسته و چون این جرم، جرمی مشهود است، اگر در ملاعام انجام پذیرد، ظابطین دادگستری یا همان نیروی انتظامی حق برخورد با آن را خواهند داشت.
بر اساس قانون حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر و مطابق تبصره ماده ۵ این قانون، «اماکنی که بدون تجسس در معرض دید عموم قرار می‌گیرند، مانند قسمت‌های مشترک آپارتمان‌ها، هتل‌ها، بیمارستان‌ها و نیز وسایل نقلیه، مشمول حریم خصوصی نیست.» بنابراین اگر کسی در خودرو اقدام به کشف حجاب کند، از آنجا که قانون خودرو را حریم خصوصی نمی‌داند، نیروی انتظامی حق مداخله خواهد داشت.

مجازات کشف حجاب در خودرو

همانگونه که گفتیم رویه حاضر، بدحجابی را جرم می‌داند. ولی علاوه بر جرم بودن، کشف حجاب در خودرو مطابق قوانین راهنمایی و رانندگی نیز تخلف محسوب و برای آن، جریمه تعیین شده است. جریمه کشف حجاب در خودرو، ۱۰۰ هزار تومان جزای نقدی و ۱۰ نمره منفی است.

احضار به پلیس امنیت اخلاقی

گفتیم در صورتیکه در داخل خودرو کشف حجاب صورت‌ گیرد، پلیس مداخله خواهد کرد. روال به این شکل است که بار نخست صرفا مالک خودرو اخطار خواهد گرفت، اما اگر این مورد مجدد تکرار شود، پلیس ضمن جریمه، مالک را به پلیس امنیت اخلاقی فراخواهد خواند و فرد باید ظرف ۱۰ روز با مراجعه به پلیس امنیت اخلاقی، اقدام به دادن تعهد مبنی بر عدم ارتکاب مجدد کند. در غیر این صورت، چنانچه ظرف حداکثر ۱ ماه از تاریخ دریافت پیامک کشف حجاب برای بار دوم، به کلانتری مربوطه یا پلیس امنیت اخلاقی مراجعه نشده و تعهد کتبی داده نشود، توقیف خودرو و انتقال آن به پارکینگ در انتظار مالک خودرو خواهد بود.
البته برخی نیز این اقدامات را خلاف قانون دانسته و نیروی انتظامی را صرفا ضابط قضایی می‌دانند که راسا حق اخذ تعهد یا توقیف خودرو را ندارند.

سخن پایانی

حجاب امری شرعی است، اما دعوا بر سر اجباری بودن یا نبودن آن کماکان وجود دارد. رویه قانونی حاضر، مجازات بی حجابی و بدحجابی را حبس و جزای نقدی در نظر گرفته که البته برای قاضی امکان تبدیل حبس به جزای نقدی نیز وجود دارد. همچنین باید بدانید که این جرم نیاز به شکایت شاکی خصوصی نداشته و از آنجا که جرمی مشهود است، ضاطین دادگستری می‌توانند راسا مانع فرد از ارتکاب آن شوند. البته در مورد اجرای این قانون نیز به نظر ایراداتی وجود دارد. مثلا احضار فرد توسط پیامک امری غیرقانونی بوده و احضار باید یا از طریق ابلاغ احضاریه و یا از طریق سامانه ثنا انجام شود. همچنین بر اساس قوانین کیفری ما، دستگیری متهم و برخورد با او نباید مخالف کرامت ذاتی انسان باشد که این موارد جای تامل خواهد داشت.

سوالات متداول