با ابلاغ دستورالعمل جدید از سوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، شغل فریلنسری (آزادکاری) در حوزه اقتصاد دیجیتال ایران به رسمیت شناخته شد. این دستورالعمل با همکاری سازمان فناوری اطلاعات و سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور (نصر) تدوین شده و «فریلنسری» را به‌عنوان یک شغل معتبر در نظام اقتصادی و حقوقی کشور تثبیت کرده است. اجرای این دستورالعمل چارچوبی حقوقی، صنفی و بیمه‌ای را برای میلیون‌ها نفر در ایران پیش‌بینی کرده است. در ادامه این مقاله ترازو در این باره بیشتر بخوانید.
اجباری در کار نیست
از مهم‌ترین موارد این دستورالعمل، اختیاری بودن آن است. فریلنسرها هیچ الزامی برای ثبت‌نام در پایگاه داده‌هایی که برای این کار ایجاد شده، ندارند. طبیعتا همه افراد شاغل به شکل آزاد، می‌توانند به روش‌هایی که تا به امروز داشته‌اند، به فعالیت‌شان ادامه دهند.
افراد به شکل خودخواسته و داوطلبانه می‌توانند در پایگاه داده‌هایی که ایجاد می‌شود، ثبت‌نام کنند تا از مزایای قانونی پیش‌بینی شده بهره‌مند شوند. بهره‌مندی از بیمه تامین اجتماعی شاخص‌ترین امانی است که برای افرادی که ثبت‌نام می‌کنند، پیش‌بینی شده است.
اعتبارسنجی هویت و قراردادها
در این دستورالعمل مسیر مشخصی برای احراز هویت و اعتبارسنجی حرفه‌ای تعیین شده است. در مرحله اول، با استعلام اطلاعات هویتی و تطبیق با شماره موبایل، امکان امضای دیجیتال صادر می‌شود. با این کار فریلنسرها هویتی رسمی در اکوسیستم قراردادهای آنلاین کشور به دست می‌آورند.
وظیفه نظارت و اعتبارسنجی در این مورد خاص به سازمان نظام صنفی رایانه‌ای واگذار شده است. پس از طی این مراحل، فریلنسرها بر اساس سوابق تحصیلی، فنی، سابقه بیمه‌ای و کیفیت پروژه‌ها، رتبه‌بندی می‌شود و امکان امضای قرارداد کار رسمی برای آنها فراهم می‌شود.
از دیگر دستاوردهای حقوقی این طرح، مدل بیمه‌ای پروژه‌محور و امکان عقد قرارداد با دستگاه‌های دولتی است. بر اساس این مصوبه، مرکز توسعه تجارت الکترونیکی مکلف شده تا امکان ثبت‌نام فریلنسرها را در سامانه ستاد (سامانه تدارکات الکترونیکی دولت) فراهم کند.
این چرخه قراردادی، آزادکار را به بخشی از زنجیره رسمی خدمات کشور تبدیل می‌کند. همچنین، در صورت برون‌سپاری بخشی از کار، مسئولیت بیمه‌ای زیرپیمانکاران نیز بر عهده خود آزادکار خواهد بود. این اقدام گامی بلند برای رسمیت یافتن جایگاه فریلنسرها در بازار کار و تسهیل فرآیندهای قانونی برای آنها محسوب می‌شود.