اگر ملک، خانه، زمین یا حتی یک حق عبور و مرور را با قولنامه (سند عادی) خریداری کردهاید و هنوز سند رسمی ندارید، باید نگران باشید. سازمان ثبت اسناد و املاک کشور به زودی سامانهای با عنوان «سامانه ساماندهی اسناد غیررسمی» را راهاندازی میکند و هدف آن، تکلیف نهایی به مالکان دارای سند قولنامهای است. این اقدام بر اساس ماده ۱۰ قانون جدید «الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول» انجام میشود و قرار است به نابسامانیهای چندین ساله در حوزه املاک فاقد سند رسمی پایان دهد.
سخنگوی سازمان ثبت اسناد اعلام کرده است که افراد زیادی مشمول این قانون هستند و باید ظرف ۲ سال از راهاندازی سامانه، ادعای مالکیت خود را ثبت کنند. به زبان ساده، شما موظفید ادعای خود را ثبت کنید اگر:
۱- ملک شما کلا سند رسمی ندارد: شما یک زمین، خانه یا مغازه را با قولنامه خریدهاید و آن ملک اساسا سابقه ثبتی یا سند رسمی ندارد.
۲- ملک سند دارد اما به نام شما نیست: شما ملک را با قولنامه خریدهاید، اما سند رسمی آن هنوز به نام فروشنده قبلی (یا شخص دیگری) است.
۳- حقوق طولانیمدت دارید: شما ادعای حق بهرهبرداری (حق انتفاع) یا اجارهای بیش از ۲ سال یا حق ارتفاق (مانند حق مجری یا حق عبور) را دارید که فقط با سند عادی یا قولنامه ثابت میشود.
اگر در این بازه زمانی مشخص (۲ سال) ادعای خود را در سامانه ثبت نکنید، قولنامه شما اعتبار اثباتی خود را در مراجع قانونی از دست خواهد داد.
مراحل ثبت ادعا
ثبت ادعا صرفا شروع کار است و برای نهایی شدن مالکیت، باید مراحل فنی و حقوقی را طی کنید:
گام اول: ثبت و نقشه (شمیم)
شما باید ابتدا در سامانه ثنا احراز هویت شده و سپس نقشهبردار معتمد سازمان ثبت، نقشه دقیق ملک شما با مختصات جغرافیایی (سیستم شمیم) را تهیه و در سامانه وارد کند.
گام دوم: اقدام حقوقی یا ثبتی
پس از ثبت ادعا و دریافت کد رهگیری، شما ۲ سال فرصت دارید تا برای تبدیل قولنامه به سند رسمی، یکی از اقدامات زیر را انجام دهید:
- تنظیم سند رسمی: یعنی توافق با مالک قبلی و مراجعه به دفترخانه
- طرح دعوای حقوقی: مثلاً طرح دعوای «الزام به تنظیم سند رسمی» در دادگاه
- اقدام ثبتی: ثبت نام در قوانین خاصی که برای املاک فاقد سند رسمی وجود دارند.
این سامانه، فرصت نهایی برای مالکان قولنامهای است تا با ثبت رسمی ادعای خود، اعتبار حقوقی آن را حفظ کرده و مسیر دریافت سند رسمی را برای همیشه هموار کنند. تعلل در ثبت ادعا، میتواند قولنامه شما را از ارزش اثباتی ساقط کند.