تنبیه بدنی دانشآموزان جزو موضوعات چالشبرانگیزی است که همواره از نگاه قانونگذار مخفی نمانده است. ابلاغ «بخشنامه ممنوعیت تنبیه بدنی دانشآموزان و سو رفتار با آنان به هر دلیل و تحت هر شرایطی» در هفت دیماه ۱۴۰۴، از جمله اقدامات قانونی در این زمینه است اما این بخشنامه شامل چه موضوعاتی میشود؟ آیا پیش از این، در این زمینه مقرراتی به تصویب رسیده است؟
موضوع بخشنامه ممنوعیت تنبیه بدنی دانشآموزان
در مقدمه این بخشنامه، بر نیاز دانشآموزان به محیطی امن، مملو از احترام متقابل و آرامش روانی بیش از هر زمان دیگری تأکید شده است. بر همین اساس، موارد مهمی که در این بخشنامه به آنها پرداخته شده عبارت است از:
- حفظ و صیانت از حریم مقدس مدرسه در مقابل ناهنجاریهای تربیتی
- تکریم و حفظ شأن و جایگاه معلمان و برخورد با توهین، هتک حرمت و ضرب و جرح وارد شده بر آنها
- تعیین شورای مدرسه به عنوان نهاد تصمیمگیرنده درباره چگونگی تشویق و تنبیه دانشآموزان
- تأکید بر ممنوعیت تنبیه بدنی دانشآموزان و سوءرفتار با آنها به هر دلیلی و تحت هر شرایطی
- لزوم آموزش کارکنان آموزشی مدارس نسبت به امور انضباطی توسط مدیران مدارس
- آموزش کادر آموزشی مدارس، نظارت مستمر و میدانی توسط مدیران کل آموزش و پرورش استانها، شهرستانها، مناطق و نواحی
لازم به ذکر است که مطابق با بند ۵ این بخشنامه، در صورت تخلف مسئولان و کارکنان آموزشی مدارس از این مقررات، این افراد توسط مدیران یاد شده به هیأتهای بدوی رسیدگی به تخلفات اداری معرفی میشوند. اگر اقدامات آنها واجد وصف کیفری باشد، هیأت مذکور مطابق ماده ۱۹ رسیدگی به تخلفات اداری، مکلف به ارسال پرونده به مرجع قضایی صالح خواهد بود.
مرجع رسیدگی به شکایت از تنبیه بدنی
در این بخشنامه، تأکید شده که بهتر است موارد پیش آمده در مدرسه حل و فصل شوند. بنابراین، میتوان گفت که مدیران مدارس مرجع اولیه حل و فصل چنین مشکلاتی قلمداد شدهاند و اولیای دانشآموزان میتوانند در ابتدا به آنها مراجعه کنند. در صورتی که تلاش برای رفع مشکل در فضای مدرسه نتیجهای در پی نداشت، موضوع به ترتیب به مدیران کل آموزش و پرورش استانها، شهرستانها، مناطق و نواحی، هیأت رسیدگی به تخلفات اداری و در صورت لزوم، مراجع قضایی ارجاع داده میشود.
سایر مقررات مربوط به تنبیه بدنی دانشآموزان
تنظیم مقررات در زمینه تنبیه بدنی دانشآموزان موضوعی است که همواره مورد توجه مراجع قانونی بوده و مسبوق به سابقه است. از جمله مهمترین مقررات در این زمینه میتوان به ماده ۷۷ آییننامه اجرایی مدارس مصوب ۱۳۷۹ و ماده ۸۱ آییننامه اجرایی مدارس مصوب ۱۴۰۰ اشاره کرد. مطابق با این مواد قانونی، تنبیه بدنی دانشآموزان، توهین و سورفتار با آنها ممنوع است و با متخلفین برخورد قانونی خواهد شد.
ابلاغ بخشنامه ممنوعیت تنبیه بدنی دانشآموزان در دی ۱۴۰۴، نظر بسیاری از والدین و مسئولان آموزشی را به خود جلب کرده است. با این حال، برخی کارشناسان و فعالان صنفی معتقدند که این بخشنامه صرفاً جنبه نمادین دارد و اقدام مؤثری محسوب نمیشود. حال باید دید که آیا حق با این کارشناسان است یا بخشنامه دیماه ۱۴۰۴ میتواند اقدامی راهگشا در این زمینه باشد.