در ۲۲ آذر ۱۴۰۴، آخرین تصمیم دولت مبنی بر عرضه بنزین در ۳ نرخ ۱۵۰۰، ۳ هزار و ۵ هزار تومانی اعلام و اجرایی شد. در این مقاله از بلاگ پلتفرم حقوقی ترازو، به بررسی این مصوبه و امکان اعتراض و شکایت قانونی از آن میپردازیم.
منظور از عرضه بنزین سهنرخی
در شرایط فعلی و با توجه به مصوبه دولت مبنی بر عرضه بنزین سه نرخی، نرخهای یارانهای بنزین یعنی نرخهای ۱۵۰۰ (پایه حمایتی خانوار) و ۳ هزار تومانی (برای پوشش محدوده مصرف متعارف فراتر از حداقل) کماکان به قوت خویش باقی هستند. تغییری که بر اساس این مصوبه رخ داده، اضافه شدن نرخ سومی برای عرضه بنزین به مبلغ ۵ هزار تومان است. این نرخ برای مواقعی خواهد بود که مصرف بنزین بیش از سهمیه باشد یا سوختگیری بدون کارت سوخت شخصی انجام شود.
طبق آنچه مقامات دولتی تاکنون اعلام کردهاند، هدف از اعمال نرخ سوم برای عرضه بنزین اصلاح رفتار شهروندان و کاهش اتکای آنها به کارت جایگاه خود است. لازم به ذکر است که شهروندان فقط امکان ذخیره ماهانه سهمیه بنزین ۱۵۰۰ تومانی را دارند و ۲ سهمیه دیگر قابل ذخیره کردن نیست.
وضعیت سهمیه بنزین خودروهای مختلف
مطابق مصوبه دولت درباره عرضه بنزین با ۳ نرخ، سهمیه خودروهای مختلف به این ترتیب اعلام شده است:
- خودروهای دوگانهسوز: سهمیه بنزین ۱۵۰۰ تومانی خودروهای دوگانهسوز تا ۳۰ لیتر در ماه است و سهمیه ۳ هزار تومانی آنها به نصف میرسد.
- خودروهای ساخت داخل: خودروهای داخلی با قیمت کارخانهای کمتر از یک میلیارد تومان کماکان سهمیه کامل دریافت میکنند، اما خودروهای داخلی یا مونتاژی با قیمت کارخانهای بیش از این مبلغ، سهمیه بنزین نخواهند داشت. بنزین این خودروها با نرخ ۵ هزار تومانی محاسبه خواهد شد.
- خودروهای خارجی و مناطق آزاد: این خودروها سهمیه بنزین نخواهند داشت و بنزین آنها با نرخ ۵ هزار تومانی محاسبه خواهد شد.
- وانتبارها: سهمیه وانتبارهای پرمصرف بنزینی تا ۳۰۰ لیتر و نوع دوگانهسوز آنها ۱۲۰ لیتر بنزین ماهانه خواهد بود. وانتبارهای کممصرف بنزینی ۱۵۰ لیتر و نوع دوگانهسوز این خودروها نیز ۶۰ لیتر بنزین ماهانه سهمیه دارند.
- تاکسیها: تاکسیهای شهری بنزینی در ماه ۴۰۰ لیتر سهمیه ۱۵۰۰ تومان و نوع دوگانهسوز آنها ۲۵۰ لیتر بنزین ماهانه دارند. تاکسیهای بین شهری بنزینی، ماهانه ۷۵۰ لیتر و نوع دوگانهسوز این تاکسیها هر ماه ۴۵۰ لیتر بنزین سهمیه پایه خواهند داشت.
- تاکسیهای اینترنتی: خودروهای بنزینی تا ۲۰۰ لیتر در ماه و نوع دوگانهسوز این تاکسیها تا ۹۵ لیتر سهمیه بنزین دارند. موتورسیکلتهای فعال در این حوزه نیز تا ۴۰ لیتر ماهانه سهمیه بنزین دارند. البته، سهمیه بنزین این بخش در آغاز هر ماه همانند سایر خودروها عرضه میشود و در پایان ماه بر مبنای پیمایش واقعی این خودروها، یارانه معادل مصرف مازاد آنها تا سقفی مشخص، به شکل اعتباریـریالی به حساب بانکی رانندگان آنها واریز خواهد شد.
- موتورسیکلتها: سهمیه بنزین ماهانه انواع موتورسیکلت تا ۲۵ لیتر بنزین با نرخ هزار و ۵۰۰ تومانی است.
آیا امکان اعتراض قانونی وجود دارد؟
طبق اظهارات مقامات دولتی و رسمی، دولت با تصمیم اخیر خود مبنی بر عرضه بنزین سهنرخی تلاش دارد تا الگوی مصرف بنزین در کشور را اصلاح کند؛ بدون اینکه شوک قیمتی وارد شود. با این حال، این تصمیم با مخالفتها و واکنشهای مختلفی همراه شده است. در این میان، پرسشی که مطرح میشود این است که آیا ساز و کار قانونی برای اعتراض به این تصمیم وجود دارد؟ پاسخ به این سؤال مثبت است.
از آنجایی که تصمیم دولت مبنی بر عرضه بنزین سهنرخی تصمیمی اداری به شمار میرود، میتوان از آن در دیوان عدالت اداری شکایت کرد. مطابق با ماده ۱۰ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، این دیوان به شکایات و اعتراضات اشخاص حقیقی یا حقوقی از تصمیمات و اقدامات واحدهای دولتی اعم از وزارتخانهها، سازمانها، مؤسسات و شرکتهای دولتی، شهرداریها، سازمان تأمین اجتماعی و تشکیلات و نهادهای انقلابی و مؤسسات وابسته به آنها رسیدگی میکند.
به طور کلی، روند ثبت و رسیدگی به اعتراض به چنین تصمیماتی در دیوان عدالت اداری به این ترتیب است:
۱- مراجعه به دفتر خدمات قضایی الکترونیکی و ثبت دادخواست در سامانه عدل ایران
۲- رسیدگی به پرونده در دیوان عدالت اداری و صدور رأی
لازم به ذکر است که رأی صادره توسط دیوان ظرف مدت ۲۰ روز برای اشخاص مقیم ایران و ۲ ماه برای اشخاص مقیم خارج از ایران قابل تجدیدنظرخواهی خواهد بود.
سخن پایانی
تصمیم دولت در آذر ۱۴۰۴ مبنی بر عرضه بنزین سهنرخی و برخی تغییرات در این خصوص، با واکنشهای مختلفی همراه بوده است. دولت این تصمیم خود را اقدامی برای اصلاح الگوی مصرف بنزین با کمترین شوک به جامعه میداند، اما این تصمیم منتقدانی دارد. از آنجایی که این تصمیم یک تصمیم اداری محسوب میشود، صرفنظر از نتیجه این اعتراض، میتوان نسبت به آن در دیوان عدالت اداری شکایت و اعتراض کرد.
بهتر است که این اقدام با مشاوره و همراهی یک وکیل باتجربه انجام شود؛ چراکه تنظیم دادخواست برای رسیدگی در دیوان عدالت اداری و استفاده از دلایل و مستندات قانونی در این زمینه نیازمند آگاهی کامل از قوانین و مقررات جاری کشور و رویه قضایی است.