مالیات کسب و کارهای اینترنتی در سال ۱۴۰۳ چند درصد است؟
با رواج کسب و کارهای اینترنتی کم‌کم پرداخت مالیات مشاغل معنای دیگری پیدا کرد. حالا علاوه بر مشاغل مختلفی که مشمول مالیات می‌شوند، کسب و کارهایی که در فضای آنلاین فعالیت می‌کنند نیز باید مالیات بپردازند. این موضوع در ذهن صاحبان کسب و کارهای مجازی سؤالاتی مختلفی را شکل داد، از جمله اینکه مالیات کسب و کارهای اینترنتی چگونه محاسبه می‌شود؟ یا آیا کسب و کارهایی که از راه شبکه‌های اجتماعی کسب درآمد می‌کنند نیز مشمول این مالیات می‌شوند؟ اگر برای شما نیز چنین سؤالاتی مطرح شده، خواندن این مقاله از پلتفرم حقوقی ترازو می‌تواند همه چیز را برایتان روشن کند.
مالیات کسب و کارهای اینترنتی چه نوع مالیاتی است؟
برای درک بهتر چرایی پرداخت مالیات کسب و کارهای مجازی، باید ابتدا بدانید که این مالیات جزو کدام یک از انواع مالیات محسوب می‌شود. بر اساس ماده ۹۳ قانون مالیاتهای مستقیم، «درآمدی که شخص حقیقی از طریق اشتغال به مشاغل یا به عناوین دیگر غیر از موارد مذکور در سایر فصل‌های این قانون در ایران تحصیل کند، پس از کسر معافیت‌های مقرر در این قانون مشمول مالیات بر درآمد مشاغل می‌باشد.» همچنین، مطابق با ماده ۱۰۵ همین قانون، اشخاص حقوقی نیز باید مالیات بر درآمد خود را بپردازند.
بر این اساس و از آنجایی که فعالیت کسب و کارهای مجازی در فضای اینترنتی اعم از شبکه‌های اجتماعی و فروشگاه‌های اینترنتی، به کسب درآمد برای آنها منجر می‌شود، می‌توان گفت که مالیات این نوع کسب و کارها از نوع مالیاتهای مستقیمی است که بر درآمد آنها وارد می‌شود.
مالیات کسب و کارهای اینترنتی چگونه محاسبه می‌شود؟
مهم‌ترین موضوعی که باید کسب و کارهای اینترنتی مشمول مالیات بدانند این است که مالیات آنها چگونه محاسبه خواهد شد. پاسخ به این سؤال بسته به حقیقی یا حقوقی بودن شخصی که کسب و کار اینترنتی را اداره می‌کند، متفاوت است. اگر گرداننده کسب و کار مجازی در شبکه‌های اجتماعی یا فضای اینترنت یک شخص حقیقی باشد، مالیات او طبق ماده ۱۳۱ قانون مالیاتهای مستقیم محاسبه خواهد شد. در مقابل، مالیات فروشگاه اینترنتی یا کسب و کارهایی که اشخاص حقوقی محسوب می‌شوند و خصوصیات اشخاص حقوقی را دارند، بر اساس ماده ۱۰۵ این قانون پرداخت خواهد شد.
نرخ مالیات کسب و کارهای اینترنتی در سال ۱۴۰۳ برای اشخاص حقیقی بر اساس ماده ۱۳۱ و اصلاحیه آن در سه گروه دسته‌بندی می‌شود که به این ترتیب هستند:
- تا میزان ۲ میلیارد (۲,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ پانزده درصد (۱۵٪)
- نسبت به مازاد ۲ میلیارد (۲,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال تا میزان ۴ میلیارد (۴,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ بیست درصد (۲۰٪)
- نسبت به مازاد ۴ میلیارد (۴,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ بیست و پنج درصد (۲۵٪)
مالیات کسب و کارهای اینترنتی که جزو اشخاص حقوقی محسوب می‌شوند نیز بر طبق ماده ۱۰۵ این قانون با نرخ ثابت ۲۵٪ محاسبه خواهد شد.
مالیات اینفلوئنسرهای شبکه‌های اجتماعی
با شفاف شدن درصد مالیات فروشگاه اینترنتی، ممکن است برای صاحبان کسب و کارهای مجازی که در شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام محصولات و خدمات مختلف را تبلیغ می‌کنند، این سؤال مطرح شود که آیا آنها نیز مشمول مالیات می‌شوند و باید برای دارایی کسب شده از طریق این شبکه‌های ارتباطی مالیاتی بپردازند؟
پاسخ این سؤال تا پیش از تصویب قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور با شک و تردید همراه بود؛ اما با تصویب این قانون، به بسیاری از چنین سؤالاتی پاسخ داده شد. در بند ذ تبصره ۶ این قانون آمده:
«درآمدهای کاربران دارای بیش از ۵۰۰,۰۰۰ دنبال‌کننده رسانه‌های کاربرمحور از محل تبلیغات، مشمول مالیات بر درآمد خواهد بود. سازمان امور مالیاتی مکلف است، ظرف دو ماه پس از لازم‌الاجرا شدن این بند، دستورالعمل اجرائی مربوط به اخذ مالیات از درآمدهای کاربران حرفه‌ای رسانه‌های کاربرمحور از محل تبلیغات را تهیه کند و به تأیید وزیر امور اقتصادی و دارایی برساند. سازمان امور مالیاتی مکلف است، فهرست مؤدیان مالیاتی و خوداظهاری ارائه شده توسط آنها را تهیه کند و در تارنمای (سایت) سازمان، در منظر عموم قرار دهد.»
به این ترتیب، این کاربران که در واقع همان اینفلوئنسرها در شبکه‌های اجتماعی مختلف مانند اینستاگرام هستند، باید مانند سایر کسب و کارهای اینترنتی مالیات بپردازند، چون از طریق صفحات خود در شبکه‌های اجتماعی کسب درآمد می‌کنند.
چند ماه پس از تصویب این قانون، دستورالعمل اجرایی بند ذ تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور صادر شد. مطابق با بند ۳ ماده ۱ این دستورالعمل، «هرگونه اعلان و اطلاع‌رسانی برای معرفی محصولات، اشخاص، پدیده‌های اجتماعی و یا ترغیب به خرید کالا و یا خدمت که در فضای مجازی اعم از رسانه‌های برخط، کانال ها و صفحات به صورت مستقیم یا غیر مستقیم در قالب محتوای سمعی و بصری ارائه می شود.» محتوای تبلیغاتی در فضای مجازی به شمار می‌رود که نوعی کسب و کار اینترنتی است
نحوه محاسبه مالیات اینفلوئنسرها
اما محاسبه مالیات کسب و کارهای اینترنتی اینفلوئنسرها چگونه است؟ به این سؤال در ماده ۲ این دستورالعمل اجرایی پاسخ داده شد. در این ماده قانونی می‌خوانیم:
«درآمد کاربران حقیقی و حقوقی دارای بیش از ۵۰۰,۰۰۰ دنبال‌کننده رسانه‌های کاربر محور ناشی از تولید، انتشار و اشتراک‌گذاری محتوای تبلیغاتی در فضای مجازی، حسب مورد مشمول مالیات موضوع فصل چهارم و پنجم باب سوم قانون است. اشخاص مزبور ملزم به ثبت‌نام و خوداظهاری در نظام مالیاتی کشور از طریق مراجعه به درگاه عملیات الکترونیکی مودیان مالیاتی به نشانی www.tax.gov.ir و انجام کلیه تکالیف مطابق قوانین و مقررات مالیاتی هستند.»
این ماده قانونی نشان می‌دهد که مالیات کسب و کار در اینستاگرام و سایر شبکه‌های اجتماعی، فقط به فعالیتهای تبلیغاتی مستقیم این افراد مربوط نمی‌شود. با توجه به این که قانون‌گذار، تولید، انتشار و به اشتراک گذاشتن محتوای تبلیغاتی را در صفحات اجتماعی این افراد نوعی روش کسب درآمد محسوب کرده، حتی اگر اینفلوئنسرها محتوای تبلیغاتی تولید شده توسط کسب و کارهای دیگر را در صفحات خود منتشر کنند نیز مشمول مالیات می‌شوند.
نحوه پرداخت مالیات کسب و کارهای اینترنتی
مودیان مالیاتی که تا اینجا از آنها نام بردیم، باید طی چهار ماه پس از تأسیس کسب و کار خود برای تشکیل پرونده مالیاتی کسب و کار اینترنتی خود به سامانه مالیاتی کسب و کارهای اینترنتی به نشانی https:// tax.gov.ir مراجعه کنند. پس از ثبت‌نام در این سامانه، نام کاربری و رمز عبور برای آنها ارسال می‌شود. با ورود به این سامانه، باید گزینه ایجاد پرونده مالیاتی را کلیک کنند تا پرونده و اظهارنامه مالیاتی آنها ثبت شود. پس از تشکیل پرونده مالیاتی نیز می‌توانند از طریق گزینه‌های مربوط به پرداخت مالیات، مالیاتهای خود از جمله مالیات بر ارزش افزوده و مالیات بر درآمد را پرداخت کنند.
علاوه‌براین، مودیان مالیاتی که به آنها اشاره کردیم، می‌توانند با مراجعه به سامانه قبض مالیاتی به نشانی https://payments.tax.gov.ir و وارد کردن شناسه قبض مالیاتی ۳۰ رقمی خود مالیاتهای تعیین شده را پرداخت کنند.
معافیت مالیاتی کسب و کارهای اینترنتی
با اینکه پرداخت مالیات برای کسب و کارهای اینترنتی الزامی است، برخی از آنها از این کار معاف شده‌اند. کسب و کارهایی که از مالیات کسب و کارهای دیجیتال معاف شده‌اند، به این ترتیب هستند:
- شرکتهای دانش بنیان؛
- کسب و کارهای اشخاص حقیقی در پلتفرم‌های داخلی مورد تأیید وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات.
شرکتهای دانش‌بنیان که در فضای مجازی فعالیت می‌کنند، مشمول مقررات ماده ۹ آیین‌نامه اجرایی قانون حمایت از شرکتها و مؤسسات دانش بنیان و تجاری‌سازی نوآوری ها و اختراعات مصوب سال ۱۳۹۱ می‌شوند. در این ماده قانونی می‌خوانیم:
«درآمدهای مشمول مالیات شرکتها و مؤسسات دانش بنیان ناشی از قراردادها و فعالیتهای تحقیق و توسعه، تجاری سازی و تولید محصولات و خدمات دانش بنیان به مدت پانزده سال از مالیات موضوع ماده ۱۰۵ قانون مالیاتهای مستقیم معاف هستند.»
از آنجایی که در این ماده قانونی، فعالیت شرکتهای دانش‌بنیان به مجازی یا حضوری بودن آنها محدود نشده، می‌توان این‌طور نتیجه گرفت که فعالیتهای مجازی این شرکتها برای کسب درآمد نیز مشمول این معافیت مالیاتی می‌شود.
کسب و کارهای حقیقی که در شبکه‌های اجتماعی داخلی مورد تأیید وزارت ارتباطات فعالیت می‌کنند و فاقد سابقه مالیاتی بابت فعالیت مذکور در نظام مالیاتی باشند نیز به موجب ماده ۶ آیین‌نامه حمایت از سکوها و کسب و کارهای اقتصاد دیجیتال مصوب سال ۱۴۰۱ از معافیت مالیاتی برخوردار می‌شوند. بر اساس این ماده قانونی، امتیازات و معافیت‌های مالیاتی این کسب و کارها عبارت‌اند از:
- معافیت از تسلیم اظهارنامه و نگهداری اسناد و مدارک بابت درآمد (فروش کالا یا ارائه خدمت) حاصله در سکوهای مشمول داخلی با میزان مقرر در ماده ۱۰۰ قانون مالیاتهای مستقیم؛
- تعیین حداقل نوع مالیات مقطوع کسب و کارهای مشمول به صورت پلکانی با رویکرد کمک به رشد اقتصاد دیجیتال در کشور؛
- محسوب نمودن کلیه هزینه‌های ایجاد و توسعه سکوها و کسب و کار در سکوهای داخلی، جزو هزینه‌های قابل قبول مالیاتی.
همچنین، مطابق با تبصره همین ماده قانونی: «کلیه معافیت‌ها و بخشودگی‌های مودیان که در قانون مالیاتهای مستقیم و قانون مالیات بر ارزش افزوده و بخشنامه‌های صادره سازمان امور مالیاتی کشور حسب نوع فعالیت و خدمات تعیین شده است در صورت انجام این فعالیت با ارائه خدمات توسط کسب و کارهای مشمول این تصویب‌نامه از معافیت‌ها و بخشودگی‌های مذکور با رعایت قوانین و مقررات مربوط برخوردار می‌شوند.»
البته، ذکر این نکته ضروری است که حتی کسب و کارهایی که از مالیات معاف شده‌اند نیز باید مانند سایر کسب و کارها اظهارنامه مالیاتی ارسال کنند. در واقع، معافیت مالیاتی آنها دلیلی برای عدم ارسال اظهارنامه نخواهد بود.
سخن پایانی
با رشد کسب و کارهایی که در فضای آنلاین فعالیت می‌کنند، این مشاغل نیز به پرداخت مالیات همانند سایر کسب و کارها ملزم شده‌اند. صاحبان کسب و کارهای اینترنتی اعم از فروشگاه‌های اینترنتی یا کسب و کارهای فعال در شبکه‌های اجتماعی و حتی اینفلوئنسرها باید مطابق با قانون مالیات بپردازند. در صورت عدم پرداخت این مالیات نیز جریمه‌های تعیین شده در قوانین مالیاتی به ویژه قانون مالیاتهای مستقیم شامل حال آنها می‌شود و ممکن است از برخی امتیازاتی که برای مشاغل مختلف ایجاد می‌شود، محروم شوند.
بنابراین، اگر صاحب کسب و کار اینترنتی بزرگ یا کوچکی هستید، پیشنهاد می‌کنیم تا با مراجعه به سامانه مالیاتی کشور نسبت به تکمیل پرونده و پرداخت مالیاتهای تعیین شده اقدام کنید. در صورتی که در این زمینه سؤال یا مشکلی دارید هم می‌توانید آن را با مشورت کارشناسان باتجربه و متخصص پلتفرم حقوقی ترازو حل کنید.
سوالات متداول
آیا اینفلئونسرهای اینستاگرامی هم باید مالیات بپردازند؟
بله. بر اساس بند ذ تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور و دستورالعمل اجرایی آن، کاربران حقیقی و حقوقی دارای بیش از ۵۰۰,۰۰۰ دنبال‌کننده رسانه‌های کاربر محور که از راه تبلیغات کسب درآمد می‌کنند هم باید مالیات بپردازند.
آیا آنلاین‌شاپ‌های شبکه‌های اجتماعی هم مشمول مالیات می‌شوند؟
بله. از آنجایی که در قوانین مالیاتی همه کسب و کارها مشمول مالیات شده‌اند، آنلاین‌شاپ‌های شبکه‌های اجتماعی که فعالیت در آنها به کسب درآمد منجر می‌شود نیز باید مالیات را طبق مقررات مربوط به نرخ مالیات مشاغل پرداخت کنند.
درصد مالیات کسب و کارهای مجازی چقدر است؟
مالیات اشخاص حقیقی که کسب و کار مجازی دارند، بسته به میزان درآمد آنها ۱۵، ۲۰ و ۲۵ درصد و مالیات اشخاص حقوقی گرداننده کسب و کارهای اینترنتی با نرخ ثابت ۲۵ درصد محاسبه می‌شود.
تکالیف قانونی کسب و کارهای اینترنتی برای پرداخت مالیات چیست؟
این افراد طبق مقررات قوانین مالیاتی از جمله قانون مالیاتهای مستقیم موظف به صدور صورت‌حساب‌های الکترونیکی، ارسال اظهارنامه ارزش افزوده و عملکرد و پرداخت مالیات بر درآمد و ارزش افزوده هستند.
جریمه عدم پرداخت مالیات کسب و کارهای اینترنتی چیست؟
در صورتی که یک کسب و کار مجازی مشمول مالیات شده باشد اما آن را به موقع پرداخت نکند، علاوه بر مجازات‌های مقرر شده در قانون مالیاتهای مستقیم، ممکن است از امتیازات و معافیت‌های مالیاتی که در آینده مقرر خواهند شد، محروم شود.