اوراق مشارکت و اوراق قرضه

در بازار سهام، شرکت‌ها و گروه‌های تجاری برای تأمین سرمایه‌های مورد نیاز خود گاهی نیاز دارند تا از دیگران کمک بگیرند و آنها را در تجارت خود شریک کنند؛ یکی از روش‌ها برای انجام این کار فروش اوراق مشارکت است که در این مقاله با تعریف، ویژگی‌ها و تفاوت‌های آن با اوراق قرضه آشنا خواهیم شد.

تعریف اوراق مشارکت:
اوراقی که فرد سرمایه‌گذار با خرید آنها قسمتی از سرمایه مورد نیاز یک شرکت تجاری را برای پیش‌برد اهدافش تأمین می‌کند و ضمن آن در سود و ضرر کار شریک خواهد شد، اوراق مشارکت نام دارند؛ معمولا پس از پایان هر دوره که معمولا سالانه یا ماهانه مشخص می‌شود، هزینه‌ها از درآمد کسر شده و سود به دست آمده بر اساس میزان مشارکت سرمایه‌گذار و نسبت‌هایی که در قرارداد قید شده است، محاسبه شده و به او پرداخت می‌شود.
شرایط صدور اوراق مشارکت:

باید بدانید از نظر قانون مبالغی که از طریق واگذاری اوراق مشارکت به دست آمده، باید در مسیر مشخصی صرف شوند، به عبارتی اگر این مبالغ برای اجرای طرح‌هایی غیر از آنچه در قانون آمده صرف شوند، به عنوان تصرف در اموال عمومی، جرم محسوب می‌شود؛ امّا مواردی که می‌توان برای تأمین سرمایه، از طریق فروش اوراق مشارکت عمل کرد را در ادامه می‌خوانید:
طرح‌های عمرانی دولت که به صورت انتفاعی اجرا می‌شوند و در قوانین بودجه سالانه کشور درج شده‌اند؛ در این رابطه دو نکته وجود دارد، اول اینکه انتفاعی بودن پروژه باید توسط مراجع مشخص مانند: بانک مرکزی، سازمان برنامه و بودجه و… تأیید شود، دوم اینکه انتشار اوراق مشارکت تنها به میزانی مجاز است که در قوانین بودجه سالانه کشور تعیین شده است.

مورد بعدی تمام طرح‌های سودآور ساختمانی، خدماتی و تولیدی هستند که توسط شرکت‌های خصوصی و دولتی اجرا می‌شوند و آنها می‌توانند برای تأمین بودجه مورد نیاز از طریق فروش اوراق مشارکت عمل کنند.

ویژگی‌های اوراق مشارکت:
از نظر مقررات و ضوابط قانونی در مورد اوراق مشارکت و سود آنها، ویژگی‌هایی وجود دارد که لازم است آنها را بدانید:
پرداخت سود اوراق مشارکت معمولا توسط بانک‌ها، دولت و یا مؤسسات مالی معتبر تضمین می‌شوند و از آنجا که سود آنها تضمین‌شده است، میزان این سود در مقایسه با دیگر اوراق بهادار کمتر خواهد بود.
سود تضمین‌شده به صورت علی‌الحساب است، یعنی پس از پایان هر دوره سود شرکت توسط مدیران محاسبه می‌شود و اگر بیش از مبلغ تضمین‌شده باشد، این تفاوت به سرمایه‌گذار پرداخت می‌شود و اگر این سود کمتر از میزان تضمین‌شده باشد، تأمین آن برعهده شرکت است.
سود اوراق مشارکت از مالیات معاف است و این اوراق بی‌نام منتشر شده و کسی مالک آن شناخته می‌شود که آن را در اختیار دارد، بنابراین محافظت از این اوراق ضروری است.
این سود در فواصل زمانی مشخص توسط برگه‌هایی که با اوراق مشارکت به خریدار داده می‌شوند، قابل وصول است؛ فرد یا باید با همراه داشتن اصل اوراق و برگه‌های وصول برای دریافت سود به بانک مراجعه کند یا باید اوراق را با پرداخت کارمزدی ناچیز نزد بانک قرار دهد تا سود مستقیما به حسابش واریز شود.
اگر خریدار اوراق مشارکت به هر دلیلی پیش از پایان سررسید به پول نیاز داشت، می‌تواند با مراجعه به بانک و تحویل اوراق پول خود را دریافت کند ضمن اینکه سود او در مدت‌زمانی که صاحب اوراق بوده محاسبه شده و پرداخت می‌شود که البته مبلغ کمی هم از آن کسر می‌شود.
اگر اوراق مشارکت مورد پذیرش بورس باشند، برای فروش آنها پیش از موعد سررسید می‌توان از طریق کارگزاری‌ها اقدام کرد.

تفاوت اوراق مشارکت و اوراق قرضه:
اوراق قرضه به صورت عقد قرض با بهره‌ای مشخص و ثابت منعقد می‌شوند و به همین خاطر از سوی شورای نگهبان ربا اعلام شده‌اند، امّا اوراق مشارکت به صورت عقد مشارکت درمی‌آیند و سود آنها علی‌الحساب بوده و از لحاظ شرعی مشکلی ندارند.
تا پیش از انحلال اوراق قرضه فقط می‌توانست توسط شرکت‌های سهامی عام صادر شود، امّا اوراق مشارکت می‌تواند توسط شرکت‌های سهامی عام و خاص، شرکت‌های تعاونی تولید، شهرداری‌ها، دولت و شرکت‌های دولتی، مؤسسات عام‌المنفعه و نهادهای غیردولتی صادر شود.

سخن پایانی
امروزه علاوه بر شرکت‌های خصوصی، بسیاری از نهادهای دولتی و شهرداری‌ها برای انجام پروژه‌های بزرگ خود و تأمین سرمایه برای آنها از طریق فروش اوراق مشارکت عمل می‌کنند و شما می‌توانید برای انتخاب پربازده‌ترین آنها همیشه از پلتفرم حقوقی ترازو کمک بگیرید.