جرم تهدید؛ انواع تهدید و مجازات آن
تهدید کردن یکی از اعمال مجرمانه‌ای است که در همه کشورها قانون برای آن مجازات‌هایی در نظر گرفته. میزان این مجازات بسته به نوع تهدید و شدت آن متفاوت است. طبق قوانین مجازات اسلامی کشورمان در صورت اثبات تهدید دادگاه می‌تواند تا ۷۴ ضربه شلاق تعزیری و حبس تا دو سال را برای مجازات مجرم در نظر بگیرد. در این مقاله قصد داریم با ابعاد مختلف این جرم مثل شرایط احراز، انواع مختلف آن، مجازات تهدید و نحوه شکایت از فرد تهدیدکننده آشنا شویم. تا انتهای این مطلب با ما همراه بمانید.
تعریف جرم تهدید از منظر قانون
در عرف ما تعاریف متعدد و گسترده‌ای از تهدید کردن داریم که البته بیشتر آنها از نظر قانون اصلاً تهدید محسوب نمی‌شوند. در قانون تعریف مشخصی از تهدید وجود دارد: تهدید جرمی است که در آن شخص الف شخص ب را از انجام عملی نامشروع و ناپسند در آینده بترساند. بر این اساس بسیاری از اعمالی که از نظر عرف تهدید محسوب می‌شوند از نظر قانونی جنبه جرم ندارند. برای روشن‌شدن موضوع به دو مثال زیر توجه کنید.
مثال اول: فردی بارها در کوچه و خیابان جلوی شما قرار گرفته و از شما درخواست روابط نامشروع می‌کند. با اینکه بارها به او جواب منفی داده‌اید اما این شخص بر خواسته خود اصرار می‌ورزد. در نهایت به او می‌گویید که اگر بار دیگر مزاحم شما شود از او شکایت خواهید کرد.
مثال دوم: یکی از هم‌کلاسی‌های دانشگاه به طریقی توانسته تصاویر شخصی شما را به دست آورد. حال هر روز با شما تماس می‌گیرد و می‌گوید اگر مبلغی برایم واریز نکنی این عکس‌ها را در فضای مجازی پخش می‌کنم و آبروی تو را می‌برم.
در مثال اول شما فرد مزاحم را تهدید به یک عمل مشروع و قانونی که حق شما است کرده‌اید و به همین دلیل رفتار شما جرم به احتساب نمی‌آید. در مثال دوم اما به دلیل اینکه هم‌کلاسی‌تان شما را تهدید به یک عمل ناپسند (بردن آبرو) کرده این عمل او از نظر قانونی جرم محسوب می‌شود و شما می‌توانید از او شکایت کنید.
مجازات جرم تهدید
در قوانین مجازات اسلامی در مواد ۶۶۸ و ۶۶۹ به صراحت در مورد مجازات تهدید کردن صحبت شده. ماده ۶۶۸ مربوط است به استفاده از زور و تهدید برای گرفتن امضای سند و نوشته و ماده ۶۶۹ هم در مورد تهدید به قتل، آسیب و زخمی کردن، بردن آبرو و افشای اسرار صحبت می‌کند. تفاوت این دو ماده این است که در ماده ۶۶۸ در صورتی تهدید جرم انگاشته می‌شود که نتیجه آن محقق گردد اما در ماده ۶۶۹ وقوع و محقق‌شدن تهدید نیاز نیست و در اصل هدف این ماده قانونی جلوگیری از تحقق و اجرایی‌شدن تهدید است.
ماده ۶۶۸ فرد مجرم را به ۳ ماه تا ۲ سال حبس و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌کند و ماده ۶۶۹ هم به ۲ ماه تا ۲ سال حبس یا تا ۷۴ ضربه شلاق. توجه کنید که در ماده ۶۶۸ مجرم هم به زندان و هم به شلاق محکوم می‌شود ولی در ماده ۶۶۹ تنها یکی از این دو برای مجرم در نظر گرفته شده.
چگونگی اثبات جرم تهدید
در ماده ۱۶۰ قانون مجازات اسلامی برای اثبات جرم‌های مختلف به طور کلی چند راه پیش‌بینی شده: شهادت شاهد، اقرار متهم، سوگند و علم قاضی. البته برای اثبات جرم تهدید نمی‌توان از سوگند استفاده کرد. در ادامه درباره هریک از این راه‌ها بیشتر توضیح می‌دهیم.
۱- اقرار متهم
در صورتی که متهم خود اقرار به انجام تهدید کند جرم وی برای قاضی محرز و حکم قانون در مورد او صادر خواهد شد. طبق ماده ۱۷۲ قانون مجازات اسلامی، صرف‌نظر از نوع جرم ارتکابی یک بار اقرار متهم برای مجرم شناختن او کفایت می‌کند.
۲- شهادت شاهدان
یکی از روش‌های متداولی که برای اثبات جرائم گوناگون از جمله تهدید کردن استفاده می‌شود شهادت شاهدان عینی است. در مورد جرم تهدید هم می‌توان از این روش استفاده و متهم را محکوم کرد. بدیهی است که شاکی و متهم نمی‌توانند به عنوان شاهد پرونده شهادت دهند. برای اثبات جرم تهدید باید دو شاهد مذکر بر وقوع آن شهادت دهند.
۳- علم و آگاهی قاضی
منظور از علم قاضی یقینی است که به واسطه مستندات ارائه شده یا امارات (نشانه‌ها) در قاضی حاصل شده. امارات به معنی نشانه‌هایی است که قاضی خود با توجه به وضعیت و شرایط متهم و شاکی دریافت می‌کند و می‌تواند از وقوع جرم تهدید اطمینان حاصل کند.
در صورتی که در مورد هر یک از این سه راه سؤال یا ابهامی داشتید می‌توانید از مشاوران زبده پلتفرم حقوقی ترازو بپرسید.
نحوه پیگیری و شکایت از فرد تهدیدکننده
- ابتدا شاکی یعنی فرد تهدیدشده باید با مراجعه به دفتر خدمات قضایی شکوائیه‌ای را علیه متهم (تهدیدکننده) ثبت کند. در این شکوائیه باید به صورت دقیق نحوه وقوع جرم، مکان آن و مشخصات شاکی و متهم ثبت شود. علاوه بر آن باید مدارک و ادله‌ای که در این مورد دارد را هم به صورت کامل ذکر کند. مثلاً پیامک، چت، ایمیل، تماس تلفنی، فیلم و یا اگر شاهدانی دارد باید مشخصات آنها را هم ذکر کند.
- پس از ثبت شکوائیه پیامکی با این مضمون برای شاکی ارسال می‌شود: «پرونده شما به شعبه فلان واصل شد». بعد از دریافت این پیامک شاکی باید با اصل مدارک و مستندات به دادسرای مربوطه مراجعه و دستورالعمل‌های آن را با دقت انجام دهد. چنانچه در شکوائیه خود به شهادت شهود استناد کرده باشید باید در این مرحله شاهدان به کلانتری مراجعه و شکایت خود را ثبت کنند.
- پس از طی این مراحل نوبت به دادسرا می‌رسد و پس از انجام تحقیقات کامل و بررسی مستندات و ادله شاکی و متشاکی چنانچه به این نتیجه برسد که جرمی به وقوع نپیوسته قرار منع تعقیب صادر می‌کند. در غیر این صورت با صدور قرار جلب، پرونده را برای دادرسی به دادگاه ارسال می‌کنند.
- در این مرحله دادگاه پس از دریافت پرونده وقت رسیدگی تعیین می‌کند و از طریق سامانه ثنا آن را به هر دو طرف دعوا ابلاغ می‌کند. شاکی و متهم در روز تعیین‌شده در دادگاه حاضر می‌شوند تا قاضی با بررسی مدارک و شنیدن دفاعیات طرفین رأی خود را صادر کند. ممکن است قاضی یک جلسه را برای صدور رأی کافی نداند و دستور برگزاری چندین جلسه رسیدگی را بدهد. در نهایت قاضی رأی نهایی خود را اعلام کرده و متهم را محکوم یا تبرئه می‌کند.
- توجه داشته باشید که تا ۲۰ روز پس از زمان صدور و ابلاغ رأی دادگاه می‌توان به این رأی اعتراض کرد. حکمی که در دادگاه تجدید نظر اعلام شود قطعی و غیرقابل اعتراض خواهد بود.
سخن پایانی
در این مقاله درباره تهدید و شرایط احراز آن صحبت کردیم و گفتیم که در قوانین مجازات اسلامی برای فرد تهدیدکننده بسته به نوع و شدت تهدید تا ۲ سال زندان و ۷۴ ضربه شلاق در نظر گرفته‌شده. اما لازم است بدانید که تهدید یکی از جرائمی است که برای اثبات آن باید ادله و مدارک بسیار محکمی داشته باشید و دادگاه معمولاً به فرد شاکی بیشتر شک دارد تا متهم.