جرم تهدید به انتشار تصاویر خصوصی و مجازات آن چیست؟
متاسفانه این روزها که فناوری‌های نوین در خدمت تمام افراد قرار دارد، تهدید به انتشار تصاویر خصوصی افراد و انجام آن، رواج بسیاری یافته است. عدم آشنایی کامل افراد با فضای فناوری‌های ارتباطی راه را برای سودجویان و افراد ناسالم فراهم کرده است و این افراد با نیت‌های گوناگون دست به انجام چنین جرایمی می‌زنند.
به همین دلیل قانون‌گذار در قانون جرایم رایانه‌ای تلاش کرده تا جلوی این قبیل سوءاستفاده‌ها را بگیرد. البته قانون در مقام وضع قوانین گرچه شدت عمل به خرج داده است، اما باید بدانید که بهترین کار، آموزش صحیح در مورد این فناوری‌ها برای خود و افراد خانواده است؛ زیرا آب رفته به جوی بازنخواهد گشت.
جرم انتشار تصاویر خصوصی افراد
یکی از مواردی که این روزها بسیار شایع شده، شکایت از افرادی است که متاسفانه اقدام به انتشار تصاویر و فیلم‌های خصوصی دیگران کرده‌اند. این عمل که با آبروی افراد در ارتباط است، توسط قانون‌گذار جرم‌انگاری شده تا جلوی چنین کاری گرفته شود.
بر اساس ماده ۷۴۵ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات، هرکس به وسیله سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی، صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او جز در موارد قانونی منتشر کند یا در دسترس دیگران قرار دهد، به نحوی که منجر به ضرر یا عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از بیست میلیون (۲۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال تا صد و پنجاه میلیون (۱۵۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
شرایط تحقق جرم انتشار تصاویر خصوصی و مجازات آن
همانطور که گفته شد، بر اساس قانون انتشار عکس و فیلم خصوصی دیگران جرم تلقی خواهد شد. اما برای تحقق این جرم چه شرایطی لازم است؟ برای این که این جرم قابل مجازات باشد باید این امور محقق گردد:
- انتشار باید به وسیله سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی انجام شود. پس اگر عکس‌های خصوصی به صورت فیزیکی در دسترس دیگری قرار گیرد، این امر مشمول این ماده نخواهد بود. منظور از سامانه‌های مخابراتی یا رایانه‌ای هم اموری مانند ایمیل، شبکه‌های اجتماعی و امثال آن است.
- انتشار تصاویر باید بدون رضایت فرد باشد. البته اگر تصاویر با رضایت صاحب عکس منتشر شود اما مصداق جرم دیگری باشد، ممکن است فرد انتشاردهنده به جرم دیگری متهم شود.
- این امر باید به نحوی باشد که منجر به ضرر یا عرفاً موجب هتک حیثیت او شود. پس اگر تصاویر خصوصی به نحوی باشد که انتشار آن باعث هتک حیثیت فرد نشود، این جرم محقق نشده است.
- عبارت «دیگری» در این قانون، اشاره به هر شخصی غیر از خود فرد دارد. بنابراین حتی اگر کسی تصاویر همسر یا فرزند یا بستگان خود را منتشر کند، در صورت تحقق سایر شرایط، ممکن است به این جرم محکوم شود.
- برای تحقق این جرم لازم نیست که فرد منتشرکننده، با انجام آن به سود یا منفعت برسد و یا اقدام به اخاذی کند. صرف انتشار آن و تحقق ضرر یا هتک حیثیت برای تحقق این جرم کافی است.
- این جرم، جرمی غیرقابل گذشت است و گذشت شاکی خصوصی، تنها سبب تخفیف در مجازات مرتکب خواهد شد. اما مجرم از جهت جنبه عمومی، مجازات خواهد شد.
مجازات این جرم نیز حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از بیست میلیون (۲۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال تا صد و پنجاه میلیون (۱۵۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات خواهد بود. یعنی قاضی با توجه به گستردگی انتشار تصاویر و امور خصوصی و همچنین دامنه ضرر یا هتک حیثیت، می‌تواند مجازات را شدیدتر کند.
جرم تهدید به انتشار عکس خصوصی
تا اینجا سخن از جرمی بود که شخص تصاویر یا فیلم خصوصی دیگران را منتشر کند و این کار سبب ضرر یا هتک حیثیت او شود. اما گاهی ممکن است فرد با تهدید به انجام چنین کاری، در صدد کسب منافعی برای خود باشد. یعنی فرد هنوز دست به انتشار اسرار و تصاویر خصوصی نزده است. با توجه به لزوم حفظ حریم خصوصی در جامعه، قانون‌گذار تهدید به انتشار تصاویر خصوصی را نیز در ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی جرم‌انگاری کرده است.
بر اساس این ماده، هرگاه کسی دیگری را به هر نحو تهدید به قتل یا ضررهای نفسی یا شرفی یا مالی و یا به افشاء سری نسبت به خود یا بستگان او نماید، اعم از این که به این و‌اسطه تقاضای و‌جه یا مال یا تقاضای انجام امر یا ترک فعلی را نموده یا ننموده باشد، به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا زندان از یک ماه تا یک سال محکوم خواهد شد.
بنابراین می‌توان این‌گونه برداشت کرد که:
- این جرم به هر طریقی ممکن است رخ دهد و برخلاف جرم قبلی، لزوما از طریق سامانه‌های مخابراتی و رایانه‌ای محقق نمی‌شود. پس اگر فردی اقدام به تهدید به انتشار تصاویر خصوصی شخص به صورت شفاهی کرده باشد و این امر نزد دادگاه ثابت شود، فرد محکوم خواهد شد.
- این جرم نه تنها نسبت به خود فرد قابل پیگیری خواهد بود، بلکه حتی اگر نسبت به بستگان فرد هم صورت بگیرد، قابل پیگیری است.
- مهم نیست که نیت فرد تهدیدکننده چیست و آیا به هدف خود می‌رسد یا خیر؟ صرف انجام تهدید به امری غیرقانونی مانند انتشار اسرار و تصاویر خصوصی فرد، باعث تحقق جرم خواهد بود.
- این جرم بر اساس ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی، جرمی قابل گذشت است و با گذشت شاکی خصوصی، مرتکب از مجازات معاف خواهد شد.
تهدید به انتشار چت خصوصی
در مورد انتشار یا تهدید به انتشار چت‌های خصوصی، هیچ تفاوتی نباید قائل شد. مهم این است که افشای این امور مانند چت، اسکرین‌شات و امثال آنها سبب ورود ضرر یا هتک حیثیت خواهد شد یا خیر؟ پس اگر انتشار متن چت خصوصی سبب ضرر مالی یا حیثیتی به فرد شود، مرتکب به مجازات انتشار اسرار خصوصی افراد مندرج در ماده ۷۴۵ قانون مجازات اسلامی، محکوم خواهد شد. همچنین اگر انتشار متن چت یا اسکرین‌شات خصوصی سبب ضرر مالی یا حیثیتی برای فرد باشد، تهدید به این کار موجب تحقق جرم تهدید مندرج در ماده ۶۶۹ قانون مجازت اسلامی خواهد بود.
شکایت از جرم انتشار یا تهدید به انتشار تصاویر خصوصی
برای انجام شکایت در این موارد باید با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی الکترونیک، اقدام به ثبت شکایت کرد. بسته به این که فرد اسرار و تصاویر را منتشر کرده یا صرفا تهدید به چنین عملی کرده است، عنوان اتهام متفاوت خواهد بود. البته جای نگرانی نیست، زیرا دادسرا بر اساس ادله یافت‌شده عنوان اتهامی را تصحیح خواهد کرد. در هنگام ثبت شکایت بهتر است هر ادله‌ای که از مرتکب در اختیار دارید را ضمیمه شکایت کنید. البته به نظر ما بهتر است تا در این راه حتما با یک وکیل مشورت کنید.
سخن پایانی
تهدید به انتشار تصاویر خصوصی و همچنین مواردی مانند چت و فیلم و انتشار آنها، دو جرم مستقل از یکدیگر هستند که باید آنها را در قانون از هم بازشناخت. همچنین باید توجه کرد که به دلیل پیچیدگی این مسایل، بهتر است در صورت بروز مشکل حتما با وکیل خبره در زمینه مسایل کیفری مشورت کرد. ما برای این‌کار وکلای خبره در پلتفرم حقوقی ترازو را به شما پیشنهاد میکنیم.