شاید تا به حال با این مورد مواجه شده باشید که زن یا مرد پس از طلاق یا فوت همسر بخواهد نام همسر قبلی خود را از شناسنامه خود حذف کند. برای این کار طبق قانون باید شرایطی وجود داشته باشد. به همین منظور در این مقاله به موضوع حذف نام همسر از شناسنامه خواهیم پرداخت.
حذف نام همسر از شناسنامه بعد از طلاق
از بین بردن نام همسر در شناسنامه پس از طلاق در دو حالت قابل بررسی است:
۱. در حالت باکره بودن زن:
بسیاری از مردان و زنان پس از طلاق دغدغه این را دارند که نام همسر قبلی خود را از شناسنامه حذف کنند. به منظور حمایت از این افراد، در ماده ۳۳ قانون ثبت احوال مقرر شده است که تمام ازدواج‌ها و طلاق‌ها یا مرگ همسر، فسخ عقد، رجوع و بذل مدت باید در دفاتر رسمی به ثبت برسند، امّا در شناسنامه المثنی مرد یا زن، آخرین ازدواج و طلاق و تعداد ازدواج‌ها که به قوّت خود باقی هستند، ثبت خواهد شد. امّا ازدواج و طلاق غیرمدخوله در شناسنامه المثنی درج نمی‌شود.
ازدواج و طلاق غیرمدخوله یعنی عقد پیش از این که بین زن و مرد نزدیکی برقرار شده باشد، بر هم بخورد و در این صورت مرد یا زن می‌توانند برای دریافت شناسنامه المثنی اقدام کنند که در آن نام همسر قبلی ذکر نخواهد شد.
در قانون قدیم فقط این کار برای زنان انجام می‌شد، امّا طبق قانون جدید، اگر طلاق پیش از نزدیکی اتفاق افتاده باشد، حذف نام همسر از شناسنامه برای مردان نیز امکان‌پذیر خواهد بود. البته برای این کار باید به دادگاه خانواده مراجعه شود و حکم پزشکی قانونی برای اثبات این که نزدیکی اتفاق نیفتاده، لازم است. یعنی دادگاه زن را به پزشکی قانونی می‌فرستد تا گواهی بکارت بگیرد.
۲. در صورت باکره نبودن زن:
امّا طبق قانون، در حالت دیگری نیز می‌توان نام همسر قبلی را پس از طلاق از شناسنامه حذف کرد. اگر شخصی پس از طلاق، مجددا ازدواج کرده و آن را به صورت رسمی ثبت کند و در شناسنامه‌اش درج شود، می‌تواند به ثبت احوال مراجعه کرده و حذف نام همسر قبلی از شناسنامه را درخواست بدهد.
طبق این توضیحات، برای این کار باید شرایطی وجود داشته باشد. یعنی همسر دوم باید اختیار شده باشد و به صورت رسمی در شناسنامه درج شده باشد و فقط با انتخاب شخصی به عنوان همسر دوم و معرفی او (بدون ثبت رسمی و ثبت در شناسنامه)، این کار امکان‌پذیر نیست.
این قانون بیشتر به خاطر جلوگیری از فریب یا تدلیس انجام می‌شود تا همسر دوم بتواند از ازدواج قبلی همسر خود مطلع شود و فرد نتواند همسر خود را در این رابطه فریب دهد. در واقع با این کار از بروز بسیاری از دعاوی خانواده جلوگیری می‌شود.
حذف نام همسر از شناسنامه بعد از فوت
در صورت فوت کردن همسر نیز تقریبا همان شرایط قبلی حاکم است. یعنی اگر پس از فوت همسر، زن باکره بوده باشد، می‌تواند با مراجعه به دادگاه و پزشکی قانونی، حکم بکارت گرفته و با گرفتن شناسنامه جدید، نام همسر قبلی را از شناسنامه حذف کند.
امّا در صورت باکره نبودن زن، پس از فوت همسر تنها در صورتی می‌تواند این کار را انجام دهد که ازدواج مجدد انجام داده باشد و نام همسر جدید در شناسنامه او ثبت شده باشد که در این صورت به ثبت احوال مراجعه کرده و برای حذف نام همسر از شناسنامه درخواست می‌دهد.
حذف نام همسر از شناسنامه در صورت داشتن فرزند
طبق قانون داشتن فرزند مانعی برای حذف نام همسر از شناسنامه ایجاد نخواهد کرد، امّا باز هم فقط طبق شرایط قبلی این کار امکان پذیر است. مورد باکره بودن زن که با داشتن فرزند منتفی می‌شود، بنابراین فقط مورد ازدواج مجدد باقی می‌ماند. یعنی با وجود داشتن فرزند و پس از طلاق، فرد در صورتی می‌تواند نام همسر قبلی را از شناسنامه حذف کند که دوباره به صورت رسمی ازدواج کرده باشد و نام همسر فعلی در شناسنامه‌اش ثبت شده باشد.
باید بدانید که با وجود امکان حذف نام همسر در صورت داشتن فرزند، مشخصات فرزندان به هیچ عنوان از شناسنامه پدر و مادر حذف نخواهند شد.
حذف نام همسر در ازدواج موقت
می‌دانید که ازدواج موقت یا صیغه نیازی به ثبت قانونی ندارد، امّا طبق قانون در سه حالت باید این ازدواج به ثبت برسد:
- زن باردار شده باشد.
- قبل از عقد طرفین توافق کرده باشند که ازدواج ثبت شود.
- ضمن عقد شرط شده باشد که ازدواج موقت ثبت شود.
ازدواج موقت معمولا در شناسنامه ثبت نمی‌شود، امّا اگر الزام قانونی مانند موارد بالا وجود داشت، پس از جدایی برای حذف نام همسر از شناسنامه باید طبق شرایط قبلی عمل کرد.
مدارک لازم برای حذف نام همسر از شناسنامه
طبق توضیحات داده شده، مدارک لازم برای این کار بستگی به باکره بودن یا نبودن زن خواهد داشت. اگر زن پس از طلاق باکره باشد، مدارک زیر لازم است:
- سند طلاق؛
- حکم طلاق؛
- مدارک شناسایی فرد متقاضی؛
- معرفی‌نامه دادگاه؛
- گواهی بکارت از پزشکی قانونی.
امّا اگر زن بعد از جدایی باکره نباشد، مدارک لازم برای حذف نام همسر از شناسنامه از قرار زیر است:
- ثبت ازدواج مجدد و وجود مدارک آن مانند شناسنامه و سند ازدواج؛
- سند طلاق ازدواج قبلی؛
- مدارک شناسایی متقاضی.
حالت سومی نیز وجود دارد که آن هم در صورت فوت همسر است که بر فرض باکره بودن زن، همان مدارک قبلی به اضافه گواهی فوت همسر لازم است. اگر زن باکره نباشد نیز همان مدارک مربوط به نوع دوم به اضافه گواهی فوت همسر قبلی برای این کار نیاز است.
تعویض شناسنامه بعد از طلاق
حذف نام همسر از شناسنامه مستلزم تعویض شناسنامه است. پس هر زمان که قانون اجازه حذف نام همسر از شناسنامه را بدهد، شناسنامه نیز تعویض خواهد شد. البته اگر به دلایل دیگری مانند گم شدن شناسنامه، شخص بخواهد درخواست صدور المثنی بدهد، ثبت احوال شناسنامه جدید را با لحاظ سابقه آن صادر خواهد کرد؛ یعنی اگر زن باکره نباشد، طلاق او در شناسنامه جدید نیز ثبت خواهد شد.
گواهی تجرّد
زن و مرد پیش از ازدواج می‌توانند از ازدواج قبلی همسر خود آگاه شوند و با این کار جلوی فریب احتمالی را بگیرند. برای این کار، باید گواهی تجرد از همسر آینده خود بگیرند. این گواهی نوعی تاییدیه است که بر اساس اطلاعات درج‌شده در شناسنامه فرد و با درخواست صاحب آن، صادر خواهد شد.
در این گواهی درج می‌شود که شخص پیش از این، ازدواج منجر به طلاق، فسخ نکاح، بذل یا انقضاء مدت در ازدواج موقت (در صورت ثبت شدن) و فوت همسر داشته یا خیر. برای این کار باید به سازمان ثبت احوال یا سامانه مخصوص آن مراجعه کرده و درخواست گواهی را ثبت کنید. این گواهی صرفا به ایرانیان خارج از کشور داده خواهد شد.
مدارک مورد نیاز برای گرفتن گواهی تجرد، اصل و کپی تمام صفحات مدارک شناسایی (شناسنامه و کارت ملی) و هم‌چنین پرداخت هزینه لازم طبق تعرفه دولتی است. این گواهی توسط اداره کل امور هویتی ایرانیان خارج از کشور صادر و تحویل داده می‌شود.
استعلام وضعیت تاهل با کد ملی
همانطور که پیش تر بیان کردیم، گواهی تجرد فقط به صاحب شناسنامه تحویل داده می شود. بنابراین شما نمی‌توانید تنها با در دست داشتن کد ملی به تنهایی برای استعلام وضعیت تاهل شخص ثالثی اقدام نمایید. تنها می‌توانید از همسر آینده خود تقاضا کنید که گواهی تجرد دریافت نماید و این استعلام از طریق سازمان ثبت احوال امکان‌پذیر است.
برای این کار باید با مراجعه به آدرس سازمان ثبت احوال کشور و در میز خدمات الکترونیکی، اقدام به پر کردن فرم مربوط به گواهی تجرد کرده و کد پیگیری دریافت کنید. پس از آن که گواهی تجرد صادر گردید، پیامی مبنی بر صدور آن در صفحه “پیگیری” مشاهده می‌کنید. پس از مشاهده این پیام، می‌توانید با همراه داشتن مدارکی که پیش‌تر ذکر شد، شخصاً (یا از طریق وکیل قانونی با ارائه اصل شناسنامه و وکالتنامه رسمی که منحصراً به اخذ گواهی تجرد در وکالتنامه وی اشاره شده باشد) به اداره کل اسناد امور هویتی ایرانیان خارج از کشور سازمان ثبت احوال مراجعه کنید و گواهی را تحویل بگیرید
سخن پایانی
تا اینجا با تمام قوانین و شرایط مختلف مربوط به حذف نام همسر از شناسنامه در صورت فوت یا طلاق، آشنا شدید. در پایان باید بدانید که این کار منفعت خاصی غیر از بار روانی مثبت برای فرد ندارد، زیرا طبق قانون همسر جدید باید از احوال همسری که می‌خواهد اختیار کند باخبر باشد و اگر این موضوع مخفی شود، ممکن است جزو موارد فریب در ازدواج تلقی شود و جرم محسوب گردد. اگر در هر شرایطی با مشکلات این‌چنینی مواجه شدید، حتما از کارشناسان مجرّب پلتفرم حقوقی ترازو کمک بگیرید.
سلام مرسی از سایت خوبتون هزینه حذف اسم شوهر از شناسنامه چقده چقد طول میکشه تا انجام شه؟
سلام و وقت بخیر مهدیه عزیز
تنها با شرایط خاصی امکان حدف نام شوهر از شناسنامه وجود داره. در مورد هزینه و زمان از اداره ثبت احوال سوال کنین تا دقیق شما رو راهنمایی کنن.
موفق باشید.