یکی از قوانینی که در قانون ناشناخته‌تر از قوانین پیرامون ازدواج است، قانون فسخ نکاح نام دارد. فسخ نکاح یا به عبارتی بر هم زدن قرارداد ازدواج در شرایطی صورت می‌گیرد که ادامه‌ی ازدواج موجب زیان بیش از اندازه برای یکی از زوجین شود. نباید این قانون را با طلاق اشتباه گرفت چراکه فسخ نکاح و طلاق هر کدام قواعد و قوانین خاصی دارد که در دیگری کاربردی ندارد و معمولا متخصصان حقوقی پیشنهاد می‌کنند در هر کدام از دو پرونده از وکلایی استفاده شود که تجربه‌ی بیشتری در آن زمینه داشته باشند.
شرایط فسخ ازدواج
شرایط انجام فسخ نکاح هم اگرچه برخلاف طلاق تشریفات خاصی ندارد و ساده‌تر است، اما نیازمند ثبت در مراکز قانونی است. برخلاف طلاق، در فسخ نکاح نیازی به شاهد نیست و هر کدام از طرفین که حق فسخ را در اختیار داشته باشد، می‌تواند از دادگاه درخواست فسخ کند.
یکی دیگر از شرایط فسخ ازدواج این است که با فسخ آن، امکان بازگشت به زندگی مشترک وجود ندارد و زن و مرد تنها درصورتی می‌توانند دوباره با هم ازدواج کنند که عقد جدیدی بسته شود.
شرایط فسخ نکاح برای زنان
حق فسخ ازدواج برای زنان در شرایطی در نظر گرفته شده است که مرد به دلیل یک عارضه نتواند اعمال زناشویی را در رابطه‌ی جنسی انجام دهد. عنن (مشکل در نعوظ)، خصاء (اخته شدن) و همچنین مقطوع شدن آلت تناسلی مرد ازجمله دلایلی هستند که زن با استناد به آن‌ها می‌تواند تقاضای فسخ نکاح کند.
شرایط فسخ نکاح برای مردان
همانطور که درصورت وجود نقصان یا ضعفی در مرد، زن می‌تواند درخواست فسخ نکاح کند، این حق برای مرد هم محفوظ است. بر این اساس اگر زن در هنگام عقد در اثر یک بیماری سخت زمین‌گیر شده یا از هر دو چشم کور شود، حق فسخ نکاح در اختیار مرد قرار می‌گیرد.
علاوه بر این عارضه‌هایی مثل قرن (رشد استخوانی در آلت تناسلی زن که مانع رابطه‌ی جنسی می‌شود) و افضا (یکی شدن مجرای خروج ادرار و مجرای رابطه‌ی جنسی در آلت زن) باعث می‌شوند تا مرد بتواند ازدواج را فسخ کند. البته این ایرادات باید در هنگام عقد وجود داشته باشد.
بد نیست بدانید تنها شرط فسخ نکاح که بین زن و مرد مشترک است، جنون یا همان زوال عقل است. بر این اساس زمانی که از مرد یا زن رفتارهایی سر بزند که انجام کارهای معمول زندگی آن‌ها را به خطر بیندازد حق فسخ نکاح برای دیگری محفوظ است.
موارد دعوای فسخ نکاح
حال که با انواع شرایط فسخ نکاح آشنا شدید، بد نیست تا درباره‌ی تاثیرات دعوای فسخ نکاح هم نکاتی را بخوانید.
درصورتی که به هر ترتیبی فسخ نکاح صورت بگیرد، قرارداد ازدواج بر هم خواهد خورد. علاوه بر این نباید فراموش کرد که حق فسخ فوری است و طرفین پس از دریافت این حق باید سریعا برای فسخ نکاح اقدام کنند.
قانون همچنین معین کرده است که فسخ‌کننده باید عاقل و بالغ و رشید باشد و تحت هیچ شرایطی نمی‌تواند حق فسخ را به ورثه یا وراث خود انتقال دهد چراکه حق فسخ، حقی تماما شخصی است.
فسخ نکاح در قانون مدنی
در مواد متعددی از قانون مدنی به شرایط انجام و احراز فسخ نکاح اشاره شده است. بر همین اساس ماده‌ی ۱۱۳۲ قانون مدنی معین کرده که زنان می‌توانند حتی در دوران عادت ماهانه نیز فسخ نکاح کنند.
علاوه بر این ماده، در ماده‌ی ۱۱۵۲ و ۱۱۵۳ همین قانون مشخص شده است که حق فسخ چه برای ازدواج دائم و چه برای ازدواج موقت یکسان است.
قانون مدنی همچنین در مواد ۱۱۲۲ و ۱۱۲۳ به‌وضوح موارد ایجاد اختیار برای مرد و زن را مشخص کرده که در بالا و در بخش حق فسخ برای مردان و زنان به آن اشاره کردیم.
ماده‌ی ۱۱۲۱ همین قانون علاوه بر تمام موارد قبلی، جنون را هم به‌عنوان یک دلیل مشترک برای فسخ قرارداد در نظر گرفته است.
تکلیف مهریه در فسخ نکاح
قانون این موضوع را بر اساس نزدیکی داشتن یا نزدیکی نداشتن زوجین تعریف کرده است. بر این اساس اگر در مدت ازدواج رابطه‌ی جنسی در بین زن و مرد اتافق نیفتاده باشد و حکم فسخ نیز از سوی دادگاه تایید شده باشد، مهریه به زن تعلق نخواهد گرفت مگر اینکه دلیل فسخ، عنن مرد باشد که در این صورت نصف مهر به او تعلق می‌گیرد.
اما در شرایطی که بین زن و مرد نزدیکی اتفاق افتاده باشد اما در اثر یک عارضه یا اتفاق مرد از لحاظ جنسی ناتوان شده باشد، به زن مهریه کامل تعلق می‌گیرد.
مدارک مورد نیاز برای فسخ نکاح
طبیعی است که در جریان فرآیند فسخ نکاح هم مثل فرآیند طلاق یا عقد دائم، به مجموعه‌ای از مدارک نیاز است که ارائه‌ی آن‌ها به دادگاه الزامی است. برای فسخ نکاح باید اصل عقدنامه یا همان سند ازدواج به دادگاه ارائه شود و طرفین هم به منظور احراز هویت کارت ملی خود را در اختیار دادگاه قرار دهند. البته اگر به هر دلیلی یکی یا تمام مدارک بالا را در اختیار ندشته باشید، می‌توانید از دادگاه تقاضا کنید تا از راه‌های جایگزینی مثل استناد و جلب نظر کارشناس، هویت و شرایط را احراز کند.
وکیل برای فسخ نکاح
پیداکردن یک وکیل مناسب برای فسخ نکاح، به مراتب از پیداکردن وکیل برای طلاق سخت‌تر است. فسخ نکاح پیچیدگی‌ها و ظرافت‌های قانونی خاصی دارد که اگر وکیل تجربه‌ی کافی نداشته باشد، نمی‌تواند موکل را به نتیجه‌ی دلخواه برساند.
از آنجا که برخلاف تصور عمومی روند دادرسی فسخ نکاح و طلاق کاملا با هم متفاوت است، بنابراین وکلایی که در این دو زمینه کار می‌کنند هم دارای تجارت و تخصص‌های ویژه‌ای هستند. در قانون فعلی کشور فسخ نکاح در چندین مورد موضوعیت دارد؛ اولین مورد پنهان‌کاری یکی از زوجین درباره‌ی مسائل حیاتی است. در درجه‌ی دوم دروغ‌گفتن درباره‌ی مسائل مختلف نیز می‌تواند عاملی برای فسخ نکاح باشد. و در نهایت تخلف از شروط ضمن عقد و به وجود آمدن نقص فیزیکی در هر یک از دو طرف می‌تواند دلایل کافی برای فسخ نکاح را در اختیار موکل و وکیل او قرار دهد.
قانون سخت‌گیری‌های بیشتری در باب فسخ نکاح دارد و اگر یکی از زوجین به‌ویژه زن در این مورد با وکیل مشورت نکند، علاوه بر طولانی‌شدن پروسه‌ی قضایی فسخ نکاح، ممکن است موفق به فسخ ازدواج نشود.
وجود قانون فسخ نکاح علاوه بر قانون طلاق به این منظور تعریف شده است که افراد بتوانند حقوق تضییع شده‌ی خود را از روندی منطقی‌تر به دست آورند.
نمونه دادخواست فسخ نکاح
ممکن است از خود بپرسید دادخواست فسخ نکاح چگونه تنظیم می‌شود و در تنظیم آن چه مواردی را باید رعایت کرد؟
در دادخواست فسخ نکاح باید خواهان (درخواست‌کننده) و خوانده (کسی که از سوی طرف مقابل به دادگاه فراخوانده می‌شود) مشخص باشد. در این دادخواست علاوه بر درج خواهان و خوانده سن، شغل و آدرس دقیق آن‌ها هم باید درج شود.
در بخش دیگری از دادخواست، خواهان فسخ نکاح باید وکیل یا نماینده‌ی قانونی خود را نیز به دادگاه معرفی کند و علاوه بر این در دادخواست دو موضوع «درخواست» و «شواهد و مستندات» هم باید درج شود. در قسمت نهایی دادخواست فسخ نکاح هم باید شرح کامل دادخواست نوشته شود.
مهریه پس از فسخ نکاح
در بخش‌های ابتدایی همین مقاله هم اشاره کردیم که داستان مهریه در فسخ نکاح کمی متفاوت از داستان مهریه در طلاق است. بنابراین لزوم توجه به این موضوع باید در دستورکار خوانده، خواهان یا وکیل این دو قرار بگیرد.
باید در اینجا تاکید کنیم که معیار پرداخت مهریه توسط مرد در طلاق و فسخ نکاح متفاوت است. بر این اساس اگر در طلاق قبل از انجام نزدیکی جدایی اتفاق بیفتد (جز در حالت عنن)، مرد باید نصف مبلغ مهریه را به زن بپردازد. درحالی که همین شرایط در فسخ نکاح مانع بهره‌مندی زن از مهریه می‌شود. به عبارت دیگر زن تنها درصورتی می‌تواند مهریه دریافت کند که قبل از فسخ نکاح نزدیکی صورت گرفته باشد.
سخن پایانی
پلتفرم حقوقی ترازو به‌عنوان یکی از معتبرترین مراجع حقوقی آنلاین می‌تواند در زمینه‌ی مشاوره‌ی فسخ نکاح در کنار شما باشد. ما در ترازو تلاش می‌کنیم برای هر دو طرف درگیر ماجرا یعنی مرد و زن حقوق خود را شرح دهیم و درصورت نیاز مشاوره ارائه کرده و وکالت آن‌ها را برعهده بگیریم.
همانطور که در این مقاله هم خواندید، چه به‌عنوان خواهان و چه به‌عنوان خوانده در پرونده‌ی فسخ نکاح یا همان فسخ ازدواج درگیر شوید، نیاز به یک وکیل حرفه‌ای و کاربلد انکارنشدنی است.
در بسیاری از پرونده‌ها و دعاوی فسخ نکاح، افراد ممکن است باوجود داشتن حق و شواهد و مستندات کافی، نتوانند در دادگاه پیروز شوند چراکه استفاده از شواهد و مستندات نیاز به تخصصی دارد که تنها یک وکیل یا کارشناس حقوقی به آن آشناست.
بنابراین اگر برای انجام فسخ نکاح تردید دارید و چند وقتی است به دنبال یک وکیل معتبر می‌گردید، بهتر است بیش از این به خودتان سختی ندهید و از منزل، وکیل خود را در ترازو استخدام کنید. کارکردن با ما به راحتی آب خوردن است و به شما اطمینان می‌دهیم که تجربه‌ی موفقی را با ما پشت سر بگذارید.