صدور الکترونیکی گواهی انحصار وراثت از روز گذشته آغاز شد. تا پیش از تصویب و ابلاغ آیین‌نامه جدید، وراث و ذی‌نفعان برای دریافت این گواهی باید به شورای حل اختلاف مراجعه می‌کردند؛ کاری که بسیار زمان‌بر و خسته‌کننده بود. حالا با راه‌اندازی سامانه ابلاغ و دریافت گواهی الکترونیک انحصار وراثت از پنجم مرداد ۱۴۰۴، این فرایند ساده‌تر شده است. در این مقاله از بلاگ حقوقی ترازو، با این سامانه و نحوه دریافت گواهی الکترونیک انحصار وراثت آنلاین آشنا می‌شوید.
سامانه گواهی الکترونیک انحصار وراثت چیست؟
در اسفند سال گذشته، آیین‌نامه‌ای به تصویب هیات وزیران رسید که امور مربوط به انحصار وراثت را ساده‌تر می‌کرد. این مصوبه قانونی با عنوان «تصویب‌نامه هیات وزیران در خصوص آیین نامه اجرایی بند ث ماده ۱۱۳ قانون برنامه پنجساله هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران (موضوع صدور گواهی انحصار وراثت توسط سازمان ثبت احوال کشور)» شامل ۲۳ ماده قانونی است. به موجب این مصوبه، مسئولیت صدور گواهی انحصار وراثت از زمان اجرای این مقرره به بعد، بر عهده سازمان ثبت احوال کشور است.
به همین منظور، سامانه‌ای با عنوان «سامانه ابلاغ و دریافت گواهی الکترونیک انحصار وراثت» و نشانی اینترنتی: https://verasat.ncr.ir/ راه‌اندازی شده تا این گواهی با سهولت بیشتری صادر و ابلاغ شود. به گفته رئیس سازمان ثبت احوال کشور، از مرداد ماه ۱۴۰۴ به بعد، صدور گواهی انحصار وراثت به‌صورت الکترونیکی، غیر حضوری و بدون نیاز به درخواست وراث در محاکم قضایی خواهد بود.
این بدان معناست که پس از ثبت گواهی فوت در سامانه ثبت احوال، روند صدور گواهی انحصار وراثت به صورت خودکار آغاز و ظرف مدت ۲۰ روز انجام می‌شود. نتیجه این روند از طریق سامانه جدید وراثت ثبت احوال یا در درگاه دولت الکترونیک به وراث و ذی‌نفعان اعلام خواهد شد.
تیم متخصص ترازو با وکلای پایه یک دادگستری آماده ارائه مشاوره تخصصی به سوالات و مسائل شماست.
موارد گواهی الکترونیک انحصار وراثت
مطابق با ماده ۱۱ مصوبه هیات وزیران، گواهی انحصار وراثتی که سازمان ثبت احوال به صورت الکترونیکی صادر می‌کند، شامل این موارد می‌شود:
- تعیین وراث و میزان سهم‌الارث هر یک از آنان با رعایت قوانین و مقررات حاکم بر احوال شخصیه
- بررسی وجود وصیت‌نامه رسمی با ذکر مشخصات وصی و موصی له
- اعلام مهلت اعتراض به گواهی مذکور و معرفی مرجع رسیدگی به آن و همچنین چگونگی قطعیت گواهی
بر اساس ماده ۱۲ همین مصوبه: «گواهی انحصار وراثت صادره از سوی سازمان ظرف ۱۰ روز پس از ابلاغ قابل اعتراض در هیات حل اختلاف است.» منظور از این هیات، هیات حل اختلافی است که به موجب ماده ۳ قانون ثبت احوال در ادارات ثبت احوال تشکیل می‌شود.
پس از ثبت گواهی فوت در سامانه ثبت احوال، روند صدور گواهی انحصار وراثت به صورت خودکار آغاز و ظرف مدت ۲۰ روز انجام می‌شود. نتیجه این روند از طریق سامانه جدید وراثت ثبت احوال یا در درگاه دولت الکترونیک به وراث و ذی‌نفعان اعلام خواهد شد.
هزینه صدور گواهی الکترونیک انحصار وراثت
صدور گواهی الکترونیک انحصار وراثت مانند تعرفه سایر خدمات سازمان ثبت احوال کشور، هر سال توسط این سازمان اطلاع‌رسانی می‌شود. این هزینه که در جدول تعرفه‌های خدمات سازمان ثبت احوال کشور در سال ۱۴۰۴، به عنوان یکی از درآمدهای حاصل از ارائه خدمات الکترونیکی قید شده، یک میلیون ریال است. این مبلغ در مراحل درخواست صدور گواهی الکترونیک انحصار وراثت به صورت اینترنتی پرداخت می‌شود.
سردرگمی پرونده‌های قدیمی انحصار وراثت
از زمان ابلاغ این آیین‌نامه، انحصار وراثت به شکل خودکار انجام می‌شود اما تکلیف پرونده‌های قدیمی چیست؟ افرادی که تا پیش از ۵ مرداد از دنیا رفته‌اند، وراث آنها چه باید بکنند؟
اگر پیش از این تاریخ فردی فوت کرده و وراث از طریق دادگاه صلح اقدام به انحصار وراثت کرده‌اند، پرونده آنها از طریق همان نهاد پیگیری و نتیجه به آنها اعلام می‌شود.
اگر فرد پیش از این تاریخ فوت کرده اما هنوز وراث اقدامی برای انحصار وراثت انجام نداده‌اند، آیین‌نامه جدید شامل حال آنها می‌شود و باید از سامانه وراثت ثبت احوال درخواست خود را ثبت کنند.
گروه دوم برای دریافت گواهی الکترونیکی انحصار وراثت، باید اقداماتی را انجام دهند. برای انجام این کار ابتدا هویت خود شما بررسی و سنجیده می‌شود و مراحل کار به این شکل است:
- برای دریافت گواهی الکترونیکی انحصار وراثت باید وارد سامانه هویت یکتای ملی ایرانیان (سهیم) به نشانی اینترنتی: https://sahim.sabteahval.ir شوید.
- در سامانه سهیم، می‌توانید گزینه «ورود با سامانه هدا (هویت دیجیتال ایرانیان)» یا «ورود با پنجره ملی خدمات دولت هوشمند» را انتخاب کنید.
- پس از ورود به هر کدام از این سامانه‌ها، گزینه «درخواست گواهی انحصار وراثت» را انتخاب کنید.
- در بخش بعدی، فرم ثبت درخواست صدور گواهی انحصار وراثت را مشاهده خواهید کرد. در این قسمت، باید مشخصات خود (شامل شماره ملی، نام و نام خانوادگی و نسبت خود با متوفی) همراه با مشخصات متوفی شامل شماره ملی و تاریخ تولد وی را ثبت کنید.
- پس از استعلام اطلاعات هویتی متوفی به صورت الکترونیکی و انتخاب گزینه «ثبت درخواست»، درخواست شما برای صدور گواهی انحصار وراثت ثبت خواهد شد.
پس از صدور این گواهی، می‌توان آن را از طریق بخش «ابلاغ گواهی انحصار وراثت» از سامانه ابلاغ و دریافت گواهی الکترونیک انحصار وراثت جستجو و مشاهده کرد. در این قسمت، با وارد کردن اطلاعات هویتی متوفی می‌توان گواهی انحصار وراثت او را به همراه فهرستی از ذی‌نفعان، مشاهده کنید.
سخن پایانی
با راه‌اندازی سامانه ابلاغ و دریافت گواهی الکترونیک انحصار وراثت که توسط سازمان ثبت احوال اداره می‌شود، از مرداد ۱۴۰۴ به بعد، این گواهی به صورت الکترونیکی و در عرض ۲۰ روز پس از ثبت درخواست، صادر می‌شود. در این سامانه، هر شخص حقیقی امکان اعلام واقعه فوت افراد را دارد. پس از ثبت اطلاعات هویتی اعلام‌کننده واقعه فوت و شخص متوفی، به درخواست صدور گواهی انحصار وراثت رسیدگی می‌شود. لازم به ذکر است که امکان اعتراض به این گواهی ظرف مدت ۱۰ روز پس از ابلاغ آن وجود دارد و هیئت حل اختلاف واقع در مقر هر اداره ثبت احوال به آن رسیدگی می‌کند.