یکی از انواع مهریه، مهرالمتعه است. بر اساس قواعد فقهی، مهریه ۵ نوع دارد؛ مهرالمسمی، مهرالمثل، مهرالمتعه، مهرالسنه و مهرالمفوضه. می‌دانید که مهریه مهرالمتعه به چه معناست؟ در کدام قوانین به این موضوع پرداخته شده است؟ تفاوت مهرالمثل و مهرالمتعه چیست؟ و مهرالمتعه چگونه و با چه شرایطی پرداخت می‌شود؟ در این مقاله از بلاگ ترازو، به تمام این سؤالات پاسخ می‌دهیم.
مهرالمتعه یعنی چه؟
بر اساس ماده ۱۰۹۳ قانون مدنی هرگاه مهریه، در عقد ذکر نشده باشد و شوهر قبل از برقراری رابطه جنسی و تعیین مهریه، زن خود را طلاق دهد زن مستحق مهرالمتعه است؛ اگر بعد از آن طلاق دهد مستحق مهرالمثل خواهد بود.
مثلا تصور کنید که زوجی عقد کرده‌اند اما هنوز رابطه زناشویی نداشته‌اند و مهریه هم مشخص نشده است. اگر مرد بخواهد همسرش را طلاق بدهد، طبق قانون باید مبلغی متناسب با وضعیت زن به عنوان مهرالمتعه به او بپردازد.
میتونید سوالاتتون رو به صورت رایگان از کارشناسان متخصص ما بپرسید. در زودترین زمان ممکن، پاسخگوی شما خواهیم بود.
تفاوت مهرالمتعه و مهرالمثل
مهرالمتعه در کنار مهرالمثل تعریف می‌شود؛ این دو تفاوت‌های زیادی با هم دارند.
| مقایسه | مهرالمتعه | مهرالمثل |
| زمان تعیین | هنگام طلاق قبل از رابطه جنسی، وقتی مهریه تعیین نشده است. | پس از رابطه جنسی، وقتی مهریه تعیین نشده است. |
| معیار محاسبه | شرایط و جایگاه زن | عرف جامعه و شرایط زن (سن، شغل، تحصیلات، وضعیت بکارت، شأن و جایگاه اجتماعی زن و خانواده او و میزان مهریه زنانی در وضعیت مشابه او) |
| پرداخت توسط | مرد (هنگام طلاق) | مرد (در صورت مطالبه زن) |
در قوانین کیفری و آنچه عرف جامعه به عنوان مهریه می‌شناسد، همان مهرالمثل است.
نحوه تعیین مهرالمتعه
برای تعیین مهریه مهرالمتعه باید شرایطی که در مواد ۱۰۹۳ و ۱۰۹۴ قانون مدنی به آنها اشاره شده، در نظر گرفته شوند. بر این اساس، شرایط دریافت مهرالمتعه عبارت‌اند از:
- ازدواج به شکل نظر قانونی و شرعی ثبت شود.
- مشخص نشدن مهریه در زمانی که صیغه نکاح جاری می‌شود.
- مرد همسر خود را طلاق دهد.
- پیش از طلاق نزدیکی اتفاق نیفتاده باشد.
با اثبات این شرایط، با توجه به عرف جامعه و همچنین توانایی مالی مرد برای پرداخت مهریه، میزان مهرالمتعه تعیین می‌شود. برای دریافت مهرالمتعه، زن باید دادخواستی با همین عنوان تنظیم کرده و در دفتر خدمات الکترونیک قضایی به ثبت برساند. پس از آن، در دادگاه خانواده به این موضوع رسیدگی می‌شود و با صدور حکم نهایی، اجرائیه صادر و از طریق اجرای ثبت قابل پیگیری می‌شود.
برای دریافت مهرالمتعه، زن باید دادخواستی با همین عنوان تنظیم کرده و در دفتر خدمات الکترونیک قضایی به ثبت برساند.
مدارک لازم برای مطالبه مهرالمتعه
برای پیگیری دریافت مهرالمتعه در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، این اسناد را باید به همراه داشته باشید:
- سند ازدواج
- شناسنامه و کارت ملی زوجین.
- رونوشت طلاق‌نامه (اگر طلاق ثبت شده باشد.)
- هر مدرکی که وضعیت مالی زوج را نشان دهد (در صورت امکان)
- مدارکی که شأن زن را اثبات کند (مثلاً مدارک تحصیلی، شغل و…)
تعیین مهریه در صورت فوت زوجین
بر اساس ماده ۱۰۹۴ قانون مدنی، در صورت فوت شوهر قبل از تعیین مهر و قبل از نزدیکی، زن مستحق هیچگونه مهریه‌ای نیست و نمی‌تواند مهریه خود را دریافت کند. این ماده تفاوت مهرالمتعه را با سایر حقوق مالی زن برجسته‌تر می‌کند.
در صورت فوت زن قبل از نزدیکی و تعیین مهر هم باز حکم همین است و زن مستحق هیچ مهریه‌ای نیست.
نتیجه‌گیری
مهرالمتعه یکی از انواع مهریه است که در صورتی که مهر در عقد ذکر نشده باشد و شوهر قبل از نزدیکی و تعیین مهر زن خود را طلاق دهد، به زوجه تعلق می‌گیرد. برای دریافت آن، زوجه باید دادخواستی با همین نام به دادگاه خانواده ارائه دهد. تنظیم این دادخواست باید با توجه به شرایط زن و مرد و قوانین روز جامعه انجام شود. بنابراین، بهتر است که این کار با مشورت و همراهی یک وکیل باتجربه در زمینه حقوق خانواده انجام شود. پیشنهاد ما برای انتخاب بهترین وکیل خانواده، مراجعه به وکلای پلتفرم حقوقی ترازو است.
سؤالات متداول
آیا زن می‌تواند از مهرالمتعه صرف‌نظر کند؟
بله. مهرالمتعه مانند سایر حقوق مالی زن (مثل مهریه و نفقه) قابل اسقاط است. اگر زن با رضایت کامل و بدون اجبار، از حق دریافت مهرالمتعه بگذرد، این گذشت قانونی و معتبر خواهد بود.
اگر زن درخواست طلاق دهد، باز هم مهرالمتعه به او تعلق می‌گیرد؟
خیر. مهرالمتعه مخصوص حالتی است که مرد، زن را قبل از نزدیکی و بدون تعیین مهر طلاق دهد. اگر زن تقاضای طلاق کند یا طلاق توافقی باشد، این نوع مهریه به او تعلق نمی‌گیرد..
آیا امکان مطالبه همزمان مهرالمتعه و نفقه وجود دارد؟
بله. مهرالمتعه یک حق مالی مستقل از نفقه است. زن می‌تواند همزمان با دادخواست مهرالمتعه، نسبت به دریافت نفقه ایام زوجیت نیز اقدام کند؛ به‌ویژه اگر ثابت شود که مرد در مدت ازدواج، نفقه‌ای پرداخت نکرده است.