درباره گواهی سلامت عقل و روان چه می‌دانید؟
گواهی سلامت عقل و روان، از آن دسته مواردی است که به طور صریح در قانون نیامده، اما در عمل بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین اگر کسی به شما گفت که چیزی به نام گواهی سلامت عقلی یا گواهی سلامت روح و روان یا موارد مشابه آن در قانون وجود ندارد، اصلا تعجب نکنید. اگر شما نیز مشتاق هستید تا بیشتر در این زمینه بدانید، با ما در این مقاله همراه باشید.
گواهی سلامت عقل و روان چیست؟
باید دانست که قانون‌گذار برای سلامت عقلی افراد اهمیت فراوانی قائل است و درصورتی‌که فرد از این امر محروم باشد، قوانین حمایتی خود را شامل حال فرد خواهد کرد. به شخصی که از سلامت یا کمال عقل برخوردار نباشد، در اصطلاح محجور گویند. وضع این قوانین هم در حمایت از شخص محجور است و هم در حمایت از جامعه.
حال که دانستیم برخی اشخاص از دید قانون محجور بوده و قانون برای آنها قوانین خاصی تدوین کرده است، باید گفت که گواهی سلامت عقل و روان، در واقع مدرکی است که توسط متخصصین این امر صادر شده و گواهی می‌کند که شخص از سلامت و رشد کافی عقلی برخوردار است. بنابراین می‌تواند تکالیف و حقوق قانونی خود را به شکلی کامل اجرا کند.
کاربردهای گواهی سلامت عقل و روان
اکنون می‌خواهیم بدانیم که کاربرد این گواهی چیست. انسان برای به اجرا گذاشتن حقوق، انجام تکالیف و تصدی برخی امور نیاز به سلامت عقلی دارد. بعد از به بلوغ رسیدن افراد، اصل بر این است که اشخاص دارای سلامت عقل و روانند. تنها در مواردی که خلاف آن اثبات شود، فرد با حکم دادگاه محجور خواهد بود.
همانطور که گفته شد، اصل کلی سلامت عقلی افراد است. اما قانون در مواردی خاص احراز سلامت عقلی را لازم دانسته است. به عنوان مثال تصدی مشاغلی مانند قضاوت، وکالت و یا مشاغلی که در قوانین لازم دانسته شده، مبتنی بر احراز سلامت روحی و روانی شخص است. بنابراین برای تصدی چنین مشاغلی یا استخدام در آنها، نیاز به دریافت گواهی خواهید داشت.
همچنین زمانی که اشخاص مسن می‌خواهند دست به انجام معاملات بزنند، با توجه به این که با کهولت سن ممکن است فرد دچار زوال عقل شود، بسیاری توصیه می‌کنند هنگام معامله با اشخاصی که سن بسیار بالایی دارند و یا در رفتارهای عادی دچار اختلال هستند، حتما از ایشان گواهی سلامت عقل بخواهید.
همچنین در هر موردی که در دادگاه‌ها، ادعای زوال عقل یا جنون شخص مطرح شود، دادگاه‌ها با ارجاع امر به کارشناس، اقدام به بررسی این ادعا خواهند کرد. این ادعا در بسیاری از دعاوی از جمله دعاوی مالی و یا خانوادگی ممکن است مطرح شود.
گواهی سلامت عقل و روان را از کجا بگیریم؟
در حال حاضر از دو طریق می‌توان اقدام به اخذ گواهی سلامت عقل و روان کرد. مرجع نخست پزشکی قانونی است. البته گرفتن گواهی از پزشکی قانونی صرفا به درخواست دادگاه و یا مراجعی که قانونا چنین اختیاری دارند ممکن خواهد بود. یعنی ابتدا باید درخواستی از سوی دادگاه یا مرجع قانونی خطاب به پزشکی قانونی صادر شود تا پزشکی قانونی اقدام به صدور این گواهی کند.
پس از صدور معرفی‌نامه، فرد با در دست داشتن مدارک هویتی به پزشکی قانونی مراجعه کرده و در آنجا معاینه خواهد شد. در صورت احراز سلامت فرد، نتیجه از طریق پست به اطلاع مرجع درخواست‌کننده خواهد رسید.
همچنین می‌توانید با مراجعه به روانپزشک یا روانشناس، از او بخواهید تا نظر رسمی خود را درباره سلامت عقل شما اعلام کند. در عمل نیز بسیاری از ادارات چنین اموری را به روانشناسان و روانپزشکان مورد اعتماد خود می‌سپارند.
آیا انجام معامله با افراد مسن،نیاز به گرفتن گواهی سلامت عقل ایشان دارد؟
در پاسخ باید گفت هیچ الزام قانونی در این زمینه وجود ندارد. اما در بسیاری موارد دیده شده که ورثه فرد مسن، بعد از مرگ وی و یا حتی در زمان حیات او، در معاملات انجام گرفته توسط شخص تشکیک کرده و به دنبال برهم زدن چنین معاملاتی هستند. بنابراین اگر فرد در هنگام معامله دارای گواهی مذکور باشد، معامله انجام شده محکم‌تر خواهد بود.
سخن پایانی
به طور کلی اصل بر سلامت عقلی اشخاص است، مگر آن که خلاف آن توسط مراجع دارای صلاحیت اثبات گردد. اما قانون‌گذار گاهی برای تصدی برخی مشاغل و یا اعطای برخی حقوق و اختیارات، نیاز به احراز سلامت عقلی فرد دارد. در این هنگام سخن از گواهی سلامت عقل و روان به میان خواهد آمد. شما نیز اگر در مورد این گواهی سوالی دارید، بهتر است با مشاوران ما در پلتفرم حقوقی ترازو مشورت کنید.