حتما تا کنون نام سفته به گوشتان رسیده است. اگر می‌خواهید بدانید سفته چیست و نحوه نوشتن سفته با رعایت مسائل حقوقی به چه صورت است، با ما همراه شوید. یکی از روش‌های متداول در داد و ستدهای تجاری و ضمانت برای انجام تعهدات، نوشتن سفته و تسلیم آن توسط فرد تعهد کننده است. از آنجا که نحوه پر کردن سفته و تنظیم آن در اقامه دعوای احتمالی نقش مهمی دارد، سعی داریم در این مطلب شما را بیشتر با این مقوله آشنا کنیم.
سفته چیست؟
سفته که به آن در اصطلاح حقوقی «فته طلب» نیز گفته می‌شود، بر اساس ماده ۳۰۷ قانون تجارت، سندی تجاری محسوب می‌شود که به موجب آن صادرکننده متعهد می‌شود مبلغی مشخص را در تاریخی مقرر یا عندالمطالبه بپردازد. معمولا مبلغ سفته به کسی پرداخت خواهد شد که سفته در وجه او صادر شده باشد.
به عبارت دیگر این یک سند تعهد برای پرداخت وجهی مشخص است و اگر در وجه حامل صادر شده باشد یا بدون نام گیرنده باشد، هر کسی که آن را در دست داشته باشد، در تاریخ مقرر می‌تواند پرداخت وجه را از صادرکننده طلب کند.
نحوه پر کردن سفته ضمانت
همانطور که از تعریف مشخص است، نوشتن سفته از سوی صادرکننده او را ملزم به پرداخت وجه مشخصی در تاریخ معیّن خواهد کرد. امّا گاهی نیز ممکن است که سفته برای ضمانت انجام یا حسن انجام کاری دریافت شود که در این صورت باید در نوشتن آن نکاتی را رعایت کرد:
- در مرحله اول باید بدانید که در قسمت تاریخ آن به جای درج تاریخ، باید نوشته شود: سفته بابت ضمانت انجام کار یا برای حسن انجام کار. هم‌چنین در متن آن هم می‌توان قید کرد: در وجه فلان شخص و بابت ضمانت انجام کار.
- نکته بعد این است که باید حتما در نوشتن سفته دقت کنید و در آن قید کنید که این سفته در وجه چه شخص یا شرکتی است.
- اگر با شخصی که سفته را به او می‌دهید قرارداد تنظیم کرده‌اید، باید حتما شماره و مشخصات سفته و دلیل تسلیم آن در قرارداد درج شود تا در طرح دعوای احتمالی به مشکل نخورید. مثلا بنویسید که این سفته بابت حسن انجام کار یا ضمانت انجام فلان کار است.
- نکته مهم دیگر این است که پس از نوشتن سفته و تسلیم آن به فرد برای ضمانت انجام کار، از روی آن کپی گرفته و آن را همراه با امضای فرد مقابل مبنی بر اخذ سفته نزد خود نگه دارید تا اگر پس از پایان انجام کار، سند به شما برگردانده نشد، بتوانید به راحتی از طریق مراجع قانونی اقدام کنید.
نوشتن تاریخ در سفته
می‌دانید که حتما باید تاریخ وصول سفته در آن ذکر شود. گاهی نیز ممکن است طبق توافق، عبارات دیگری در آن قید شود که در ادامه می‌خوانید:
- ممکن است در قسمت تاریخ نوشته شود «عندالمطالبه» یا «به محض رؤیت». در این صورت هر زمان که دارنده بخواهد می‌تواند آن را مطالبه کند.
- ممکن است زمانی پس از رؤیت تعیین شود، مثلا نوشته شود یک ماه پس از رؤیت که در این صورت صادرکننده موظف است در زمان مشخص‌شده آن را پرداخت کند.
- گاهی هم ممکن است در قسمت تاریخ، زمانی به نسبت صدور آن تعیین شود. مثلا یک سال پس از صدور که فرد در همان تاریخ ملزم به پرداخت است.
تغییر در پر کردن سفته
طبق قانون اگر بخواهیم مندرجات سفته را تغییر دهیم، حتما باید آن را ظهرنویسی یا پشت‌نویسی کنیم. برای مثال، اگر عبارت «حواله کرد» در سند خط بخورد، دارنده حق انتقال آن به شخص دیگری را ندارد، مگر این که صادرکننده آن را پشت‌نویسی و امضا کند. اگر بخواهید مبلغ مورد تعهد را تغییر دهید، حتما باید در پشت برگه نوشته و امضا کنید. البته بهتر است در نوشتن سفته دقت شود تا نیازی به این کار نباشد.
انتقال سفته
همانطور که گفته شد، در سفته قسمتی به نام «حواله کرد» وجود دارد که دارنده می‌تواند با نوشتن نام دیگری در آن، سفته را به آن شخص انتقال دهد. اگر این قسمت توسط صادرکننده خط بخورد، او حق حواله کردن سفته به دیگری را ندارد.
البته در نوشتن سفته می‌توانید آن را در وجه حامل تنظیم کنید که نیازی به حواله کردن نباشد. علاوه بر حواله، دارنده می‌تواند برای وصول مبلغ سند به شخص دیگری وکالت بدهد. برای این کار هم باید سند را ظهرنویسی کند و حتما عبارت «برای وکالت» را بنویسد.
پشت نویسی سفته یا ظهرنویسی
ظهرنویسی عبارتی است که برای پشت‌نویسی کردن به کار می‌رود و در نوشتن سفته کاربردهای مختلفی دارد. مثلا برای تغییر در مندرجات سفته، صادرکننده می‌تواند آن را ظهرنویسی و امضا کند. هم‌چنین برای انتقال آن به شخص دیگر یا دادن وکالت برای وصول به دیگری، دارنده باید آن را پشت‌نویسی کند که این مورد پیش‌تر توضیح داده شد.
کاربرد دیگر ظهرنویسی در نوشتن سفته، ضمانت است. یعنی شخص یا اشخاصی می‌توانند پشت سند را برای ضمانت پرداخت صادرکننده امضاء کنند. در این صورت ضامنین طبق ماده ۲۴۹ قانون تجارت، مسئولیت تضامنی خواهند داشت و در صورت پرداخت نشدن وجه توسط صادرکننده، آنها مسئول خواهند بود.
طرز نوشتن سفته
برای نوشتن سفته پس از خرید توسط صادرکننده باید نکاتی رعایت شوند که در صورت عدم رعایت آنها، ممکن است این سند از حالت تجاری خارج شده و حکم عادی پیدا کند که در این صورت از ضمانت اجرایی آن کاسته خواهد شد، این نکات را در ادامه خواهید خواند:
درج مبلغ:
بر روی هر برگه از این سند، سقف مبلغی که می‌تواند صادرکننده را ملزم به پرداخت کند، درج شده است. برای مثال نوشته شده تا سقف پنجاه میلیون ریال. امّا صادرکننده حتما باید مبلغی که می‌خواهد بپردازد را در قسمت مبلغ به صورت دقیق درج کند تا اگر بدهی او کمتر از سقف مبلغ سند باشد، دارنده نتواند بیش از حق خود را مطالبه کند.
درج تاریخ صدور:
طبق مندرجات ماده‌ی ۳۰۸ قانون تجارت، تاریخ صادر شدن سفته بهتر است به صورت دقیق یعنی روز، ماه و سال و هم به صورت حروف نوشته شود. در غیر این صورت ممکن است سند اعتبار تجاری خود را از دست بدهد.
درج مشخصات گیرنده:
بر اساس همان ماده قانونی، بهتر است نام کامل گیرنده در سفته درج شود. در غیر این صورت هر کسی که سفته را در دست داشته باشد، می‌تواند مبلغ آن را مطالبه کند. این کار باعث می‌شود که در صورت دزدیده شدن، سارق نتواند ادعایی داشته باشد.
درج تاریخ پرداخت:
تاریخ پرداخت وجه نوشته شده در سفته باید مشخص باشد. اگر صادرکننده این امر را رعایت نکند، دارنده هر زمان که بخواهد می‌تواند وجه آن را مطالبه کند. این تاریخ باید به صورت روز، ماه و سال درج شود و بهتر است به حروف نیز نوشته شود.
امضاء یا مهر:
صادرکننده باید پس از نوشتن سفته آن را مهر یا امضا کند و با این کار مندرجات سند را تأیید کند. البته برای احتیاط بهتر است اثر انگشت نیز با امضا یا مهر همراه شود.
تمام مراحل یادشده در نوشتن سفته بهتر است توسط خود صادرکننده نوشته شود تا در صورت بروز دعوای حقوقی، راحت‌تر قابل اثبات باشد.
سخن پایانی
در این مقاله نحوه‌ی نوشتن سفته و قوانین مربوط به آن را بررسی کردیم. در انتها یادآوری می‌کنیم که در مراحل نوشتن سفته، ظهرنویسی و تنظیم آن، طبق توضیحاتی که دادیم عمل کنید تا در صورت بروز دعوای حقوقی، برای وصول سفته به مشکل نخورید و هر زمان که در این رابطه سوالی داشتید یا نیاز به راهنمایی بود فقط از کارشناسان باتجربه‌ی ما در پلتفرم حقوقی ترازو یاری بخواهید.
سوالات متداول
۱. آیا پشت‌نویسی سفته برای ضمانت لازم است؟
ظهرنویسی یا پشت‌نویسی سفته به منظور ضمانت پرداخت، امری ضروری نیست، امّا روشی است که به وسیله‌ی آن در صورت پرداخت نشدن وجه توسط صادرکننده، می‌توان در محکمه آسان‌تر برای وصول مبلغ اقدام کرد، چرا که به جای یک نفر، دو یا چند نفر نسبت به پرداخت مبلغ مورد نظر تعهد دارند.
۲. اگر نام گیرنده در سفته نوشته نشود، امکان وصول هست؟
باید بدانید که اگر نام گیرنده در سند درج نشود، در حقیقت در وجه حامل محسوب می‌شود و هر کسی که آن را در دست داشته باشد، می‌تواند وصول آن را مطالبه کند.
۳. زمانی که سفته تاریخ وصول ندارد، چه اقدامی می‌توان کرد؟
اگر تاریخ پرداخت در سند درج نشود، دارنده هر زمانی که بخواهد می‌تواند وجه آن را طلب کند و اصطلاحا عندالمطالبه خواهد بود.
۴. مبلغ درج شده روی سفته و مبلغ خود سفته چه تفاوتی دارند؟
مبلغ خود سفته، سقف مبلغی است که این سند ضمانت پرداخت آن را داده است و مطالبه‌ی بیش از آن ممکن نیست، امّا مبلغ درج شده، مقداری است که توسط صادرکننده نوشته می‌شود و معادل بدهی یا وجهی است که می‌خواهد ضمانت کند و ممکن است کمتر از سقف آن باشد.
۵. مسئولیت ظهرنویس یا ضامن سفته چقدر است؟
اشاره کردیم که اگر کسی پشت سند را به عنوان ضمانت امضاء کند، مانند صادرکننده در قبال پرداخت وجه آن مسئول خواهد بود.
۶. چگونه سفته را پر کنیم؟
علاوه بر مهر و امضا در سفته، باید تاریخ نیز درج شده باشد و هم‌چنین مبلغ موردتعهد باید در آن ذکر شود. علاوه بر این در سفته قسمتی برای نام و نام خانوادگی و نشانی محل سکونت صادرکننده دارد که نوشتن آنها ضروری است.
۷. پشت سفته چه بنویسیم؟
برای تغییر در مندرجات سفته، صادرکننده می‌تواند آن را ظهرنویسی و امضا کند. هم‌چنین برای انتقال آن به شخص دیگر یا دادن وکالت برای وصول به دیگری، دارنده باید آن را پشت‌نویسی کند. کاربرد دیگر ظهرنویسی در نوشتن سفته، ضمانت است.
سلام کارمنده یه فروشگاه هستم و به مدیر فروشگاه دسته چک دادم که کار کنه در قبالش سفته گرفتم حالا مدیر فروشگاه امضا و اثر انگشت زده کافیه یا برای ضمانت بیشتر مهر فروشگاه هم زده بشه جلو یا پشت سفته بهتره در زمان مراجعه به دادگاه جهت شکایت ممنون
باسلام.من قراره ازکسی وام بخرم وام ۱۰۰میلیونی را ۳۰تومان.درعوض ضمانت پرداخت اقساط وام با منه.
حالا برای اطمینان ازینکه این شخص میلغ وام را به من منتقل کند .چون چک نداردمیخواهم سفته بگیرم.لطفا راهنماییم کنید.خداخیرتان دهد.
سلام و وقت بخیر
باید تضمینات کافی اخذ کنید. پیشنهاد میکنم از طریق لینک زیر با وکلای ما ارتباط برقرار کنید تا برای تنظیم قرارداد شما رو راهنمایی کنند.
مشاوره حقوقی آنلاین پلتفرم حقوقی ترازو
سلام من جای قبلی که کار کردم سفته داشتم و به اختلاف خوردیم و نتونستم سفته رو بگیرم سفته رو برای ضمانت بهشون دادم احتمال اینکه سفته رو به اجرا بزارن زیاده چطوری میتونم ازشون شکایت کنم یا سفته رو بگیرم؟
سلام سیروس عزیز. اگر برای ضمانت باشه باید ورود خسارت یا چیزی که براش ضمانت شده در دادگاه ثابت بشه و گرنه قابل وصول نیست.