احتمالا تا به امروز اسم سفته به گوشتان خورده است ولی اگر می خواهید بدانید سفته چیست و مراحل نوشتن سفته با رعایت مسائل حقوقی به چه صورت است با ما همراه شوید. یکی از روش‌های متداول در داد و ستدهای تجاری و ضمانت برای انجام تعهدات، نوشتن سفته و تسلیم آن توسط فرد تعهد کننده است؛ از آنجا که نحوه‌ی نوشتن سفته و تنظیم آن در اقامه‌ی دعوای احتمالی نقش مهمی دارد، سعی داریم در این مطلب شما را به این مقوبه بیشتر آشنا کنیم.
سفته چیست؟
سفته که به آن در اصطلاح حقوقی فته طلب نیز گفته می‌شود، بر اساس ماده‌ی ۳۰۷ قانون تجارت، سندی تجاری محسوب می‌شود که به موجب آن صادرکننده متعهد می‌شود مبلغی مشخص را در تاریخی مقرر یا عندالمطالبه بپردازد؛ معمولا مبلغ سفته به کسی پرداخت خواهد شد که در وجه او صادر شده است.
به عبارت دیگر این یک سند تعهد برای پرداخت وجهی مشخص است و اگر در وجه حامل صادر شده باشد یا بدون نام گیرنده باشد، هر کسی که آن را در دست داشته باشد، در تاریخ مققر می‌تواند پرداخت وجه را از صادرکننده طلب کند.
نوشتن سفته ضمانت انجام کار
همان‌طور که از تعریف مشخص است، نوشتن سفته از سوی صادرکننده او را ملزم به پرداخت وجه مشخصی در تاریخ معیّن خواهد کرد امّا گاهی نیز ممکن است که سفته برای ضمانت انجام یا حسن انجام کاری دریافت شود که در این صورت باید در نوشتن آن نکاتی را رعایت کرد:
- در مرحله‌ی اول باید بدانید که در قسمت تاریخ آن به جای درج تاریخ باید نوشته شود: سفته بابت ضمانت انجام کار یا برای حسن انجام کار؛ هم‌چنین در متن آن هم می‌توان قید کرد در وجه فلان شخص و بابت ضمانت انجام کار.
- نکته‌ی بعد این که باید حتما در نوشتن سفته دقت کنید که قید شود در وجه چه شخص یا شرکتی است.
- مطلب دیگر اینکه اگر با شخصی که سفته را به او می‌دهید قرارداد تنظیم کرده‌اید باید حتما در قرارداد شماره و مشخصات آن و دلیل تسلیم آن درج شود تا در طرح دعوای احتمالی به مشکل نخورید، مثلا بنویسید که این سفته بابت حسن انجام یا ضمانت انجام فلان کار است.
- نکته‌ی مهم دیگر اینکه پس از نوشتن سفته و تسلیم آن به فرد برای ضمانت انجام کار، از روی آن کپی گرفته و همراه با امضای فرد مقابل مبنی بر اخذ سفته نزد خود نگه دارید تا اگر پس از پایان انجام کار سند به شما برگردانده نشد، بتوانید به راحتی از طریق مراجع قانونی اقدام کنید.
نوشتن سفته‌ی بدون تاریخ
می‌دانید که حتما باید در سفته تاریخ وصول آن ذکر شود و یا ممکن است طبق توافق عبارات دیگری در آن قید شود که در ادامه می‌خوانید:
- ممکن است در قسمت تاریخ نوشته شود عندالمطالبه یا به محض رؤیت که در این صورت هر زمان که دارنده بخواهد می‌تواند آن را مطالبه کند.
- ممکن است زمانی پس از رؤیت تعیین شود، مثلا نوشته شود یک ماه پس از رؤیت که در این صورت صادرکننده موظف است در زمان مشخص شده آن را پرداخت کند.
- گاهی هم ممکن است در قسمت تاریخ زمانی به نسبت صدور آن تعیین شود مثلا یک سال پس از صدور که فرد در همان تاریخ ملزم به پرداخت است.
تغییر در پر کردن سفته
طبق قانون اگر بخواهیم مندرجات آن را تغییر دهیم، حتما باید آن را ظهرنویسی یا پشت‌نویسی کنیم؛ به عنوان مثال اگر عبارت حواله کرد در سند خط بخورد، دارنده حق انتقال آن را به شخص دیگری ندارد؛ مگر اینکه صادرکننده آن را پشت‌نویسی و امضاء کند یا اگر بخواهید مبلغ مورد تعهد را تغییر دهید حتما باید در پشت برگه نوشته و امضاء کنید، البته بهتر است در نوشتن سفته دقت شود تا نیازی به این کار نباشد.
انتقال سفته
اشاره شد که در این سند قسمتی به نام «حواله کرد» وجود دارد که دارنده می‌تواند با نوشتن نام دیگری در آن، سفته را به شخص دیگری انتقال دهد؛ اگر این قسمت توسط صادرکننده خط بخورد، صادرکننده حق حواله کردن آن به دیگری را ندارد.
البته در نوشتن سفته می‌توانید آن را در وجه حامل تنظیم کنید که نیازی به حواله کردن نباشد؛ علاوه بر حواله، دارنده می‌تواند برای وصول مبلغ سند به شخص دیگری وکالت بدهد، برای این کار هم باید سند را ظهرنویسی کند و حتما عبارت «برای وکالت» را بنویسد.
ظهرنویسی سفته
ظهرنویسی عبارتی است که برای همان پشت‌نویسی کردن به کار می‌رود و در نوشتن سفته کاربردهای مختلفی دارد؛ مثلا برای تغییر در مندرجات سند، صادرکننده می‌تواند آن را ظهرنویسی و امضاء کند؛ هم‌چنین برای انتقال آن به شخص دیگر یا دادن وکالت برای وصول به دیگری، دارنده باید آن را پشت‌نویسی کند که پیش از این توضیح داده شد.
کاربرد دیگر ظهرنویسی در نوشتن سفته، ضمانت است، یعنی شخص یا اشخاصی می‌توانند پشت سند را برای ضمانت پرداخت صادرکننده امضاء کنند، در این صورت ضامنین در اصطلاح مسئولیت تضامنی خواهند داشت و در صورت پرداخت نشدن وجه توسط صادرکننده، آنها مسئول خواهند بود.
شرایط صدور سفته
برای نوشتن سفته پس از خرید توسط صادرکننده باید نکاتی رعایت شوند که در صورت عدم وجود آنها ممکن است این سند از حالت تجاری خارج شده و حکم عادی پیدا کند که در این صورت از ضمانت اجرایی آن کاسته خواهد شد، این نکات را در ادامه خواهید خواند:
درج مبلغ:
بر روی هر برگه از این سند سقف مبلغی که می‌تواند صادرکننده را ملزم به پرداخت کند، درج شده است، مثلا نوشته شده تا سقف پنجاه میلیون ریال. امّا صادرکننده حتما باید مبلغی که می‌خواهد بپردازد را در قسمت مبلغ به صورت دقیق درج کند تا اگر بدهی او کمتر از سقف مبلغ سند باشد، دارنده نتواند بیش از حق خود را مطالبه کند.
درج تاریخ صدور:
طبق مندرجات ماده‌ی ۳۰۸ قانون تجارت، تاریخ صادر شدن سفته بهتر است به صورت دقیق یعنی روز، ماه و سال و هم به صورت حروف نوشته شود، در غیر این صورت ممکن است سند اعتبار تجاری خود را از دست بدهد.
درج مشخصات گیرنده:
بر اساس همان ماده‌ی قانونی بهتر است نام کامل گیرنده در نوشتن سفته، درج شود، در غیر این صورت هر کسی که آن را در دست داشته باشد می‌تواند مبلغ آن را مطالبه کند، این کار باعث می‌شود که در صورت دزدیده شدن، سارق نتواند ادعایی داشته باشد.
درج تاریخ پرداخت:
تاریخ پرداخت وجه نوشته شده در سفته باید مشخص باشد، اگر صادرکننده این امر را رعایت نکند، دارنده هر زمان که بخواهد می‌تواند وجه آن را مطالبه کند، این تاریخ هم باید به صورت روز، ماه و سال درج شود و بهتر است به حروف نیز نوشته شود.
امضاء یا مهر:
صادر کننده باید پس از نوشتن سفته آن را مهر یا امضاء کند و با این کار مندرجات سند را تأیید کند، البته برای محکم شدن کار بهتر است اثر انگشت نیز با امضاء یا مهر همراه شود.
باید بدانید که تمام مراحل یاد شده در تنظیم سند بهتر است توسط خود صادرکننده نوشته شود تا در صورت بروز دعوای حقوقی، راحت‌تر قابل اثبات باشد.
سوالات متداول
در ادامه با ما همراه باشید با پاسخ سوالات متداولی که در خصوص نوشتن سفته وجود دارد:
ظهرنویسی یا پشت‌نویسی سفته به منظور ضمانت پرداخت، امری ضروری نیست، امّا روشی است که به وسیله‌ی آن در صورت پرداخت نشدن وجه توسط صادرکننده، می‌توان در محکمه آسان‌تر برای وصول مبلغ اقدام کرد، چرا که به جای یک نفر، دو یا چند نفر نسبت به پرداخت مبلغ مورد نظر تعهد دارند.
باید بدانید که اگر نام گیرنده در سند درج نشود، در حقیقت در وجه حامل محسوب می‌شود و هر کسی که آن را در دست داشته باشد، می‌تواند وصول آن را مطالبه کند.
اگر تاریخ پرداخت در سند درج نشود، دارنده هر زمانی که بخواهد می‌تواند وجه آن را طلب کند و اصطلاحا عندالمطالبه خواهد بود.
مبلغ خود سفته، سقف مبلغی است که این سند ضمانت پرداخت آن را داده است و مطالبه‌ی بیش از آن ممکن نیست، امّا مبلغ درج شده، مقداری است که توسط صادرکننده نوشته می‌شود و معادل بدهی یا وجهی است که می‌خواهد ضمانت کند و ممکن است کمتر از سقف آن باشد.
اشاره کردیم که اگر کسی پشت سند را به عنوان ضمانت امضاء کند، مانند صادرکننده در قبال پرداخت وجه آن مسئول خواهد بود.
سخن پایانی
در این مقاله مطالبی همچون سفته چیست و نحوه‌ی نوشتن سفته را بررسی کردیم. در انتها یادآوری می‌کنیم که در مراحل نوشتن سفته، ظهرنویسی و تنظیم آن طبق توضیحاتی که دادیم عمل کنید تا در صورت بروز دعوای حقوقی برای وصول سفته به مشکل نخورید و هر زمان که در این رابطه سوالی داشتید یا نیاز به راهنمایی بود فقط از کارشناسان باتجربه‌ی ما در پلتفرم حقوقی ترازو یاری بخواهید.
سلام من جای قبلی که کار کردم سفته داشتم و به اختلاف خوردیم و نتونستم سفته رو بگیرم سفته رو برای ضمانت بهشون دادم احتمال اینکه سفته رو به اجرا بزارن زیاده چطوری میتونم ازشون شکایت کنم یا سفته رو بگیرم؟
سلام سیروس عزیز. اگر برای ضمانت باشه باید ورود خسارت یا چیزی که براش ضمانت شده در دادگاه ثابت بشه و گرنه قابل وصول نیست.