طلاق غیابی

همانطور که از نام این نوع طلاق مشخص است، دادخواست طلاق فقط از سوی یکی از زوجین به دادگاه تقدیم می‌شود. در این نوع طلاق دادگاه شواهد و مستندات موجود را می‌سنجد و درصورتی که طلاق منطقی به نظر بیاید، گواهی عدم سازش را صادر خواهد کرد. هر کدام از زوجین که درخواست طلاق داده باشد می‌تواند با در دست داشتن این گواهی به دفترخانه مراجعه کرده و طلاق را ثبت کند.

در قانون آمده درصورتی که زن وظایف خود را نسبت به مرد انجام ندهد و خانه را بدون اطلاع او ترک کند ناشزه محسوب می‌شود و مرد با ارائه‌ی مستندات این شرط حقوقی به دادگاه می‌تواند بدون حضور زن به‌صورت غیابی او را طلاق دهد. اما زنان تنها با استناد به دو موضوع یعنی غیبت شوهر بیش از ۴ سال و عسر و حرج (سختی و مشقت) ناشی از زندگی با مرد می‌تواند درخواست طلاق غیابی را تقدیم دادگاه کند.

غیبت زوجین در دادگاه

در طلاق غیابی که بسیاری از حقوقدانان آن را از دشوارترین پرونده‌های دعاوی خانواده به حساب می‌آورند، غیبت و حضور زوجین قواعد منحصر به فردی دارد و باید به هر کدام جداگانه پرداخت.

غیبت زوج در دادگاه

در دعاوی طلاق غیابی، مرد می‌تواند بنا به درخواست خود یا درخواست همسرش در دادگاه حاضر نشود. درصورتی که عدم حضور به درخواست مرد باشد، عذری متوجه زوجه نیست. اما درصورتی که درخواست غیبت مرد از سوی زوجه یا زن به دادگاه رسیده باشد، دادگاه این بار وظیفه دارد تا از ورود زوج یا مرد به دادگاه جلوگیری کند.

تبعات غیبت زوج در دادگاه به درخواست خود او: درصورتی که غیبت زوج به دلیل درخواست خود او صورت گرفته باشد، دادگاه دادخواست مربوطه را ابطال می‌کند. چراکه مرد به‌عنوان خواهان، دلایل خود را برای طلاق به دادگاه گزارش نکرده است.

تبعات غیبت زوج به درخواست زوجه: در این حالت داستان کمی متفاوت خواهد شد. اگر غیبت زوج بنا به درخواست زوجه صورت گرفته باشد، دادگاه موظف است دفاعیات و مستندات زوجه را دریافت کرده و در موعدی جداگانه از مرد برای دفاع از خود دعوت کند.

غیبت زوجه در دادگاه

زمانی که کار به عدم حضور زوجه در دادگاه برسد، دو حالت پیش می‌آید. هر کدام از این دو حالت تبعاتی برای طرفین دارد که باید به آن آگاه باشند.

غیبت زوجه در دادگاهی که به درخواست زوج برگزار شده است: در این حالت که درخواست طلاق از سوی زوج صادر شده است، اگر زن غیبت کند، دادگاه می‌تواند در غیاب او و بدون شنیدن دفاعیاتش حکم را صادر کند. زیرا دادگاه فرصت لازم را به زن داده اما او از این فرصت استفاده نکرده است.

غیبت زن در دادگاهی که به درخواست خودش برگزار شده است: در این شرایط دادگاه دادخواست زن را باطل می‌کند زیرا او به‌عنوان مدعی در دادگاه حاضر نشده است.

چگونه باید عدم حضور مرد غایب یا مفقودالاثر را ثابت کرد؟

در برخی از موارد بعد از عقد نکاح ممکن است مرد برخی از وظایف خود  را در قبال همسرش انجام ندهد. بر این اساس زمانی که مردی مفقودالاثر شود و همسرش نتواند نشانی از او پیدا کند، دادگاه با استناد به برخی شروط می‌تواند حکم طلاق غیابی را به نفع زن صادر کند.

در ماده ۱۰۱ قانون مدنی غایب مفقودالاثر شخصی معرفی شده است که برای مدت زیادی مفقود شده باشد و از او هیچ خبری در دست نباشد.

در این شرایط زن می‌تواند به دادگاه مراجعه کند و وضعیت خود را به اطلاع دادگاه برساند. دادگاه هم پس از اطمینان از صحت موضوع، به مدت سه ماه و هر ماه یک آگهی در روزنامه‌های کثیرالانتشار چاپ خواهد کرد تا نسبت به نام و نشان مرد مفقودالاثر پرس و جو کند. اگر یک سال پس از تاریخ آخرین آگهی خبری از مرد نشود، دادگاه می‌تواند درمجموع پس از ۵ سال غیبت حکم طلاق غیابی را به نفع زن صادر کند.

جالب است بدانید پس از صدور حکم طلاق زن باید چهار ماه و ده روز از تاریخ طلاق صبر کند و رابطه‌ی جدیدی را شروع نکند. در این فاصله اگر مرد بازگردد، می‌تواند درخواست رجوع از طلاق را به دادگاه تقدیم کند. مدت مذکور که به «مدت عده زن» معروف است برای برخی از ملاحظات زناشویی اعمال می‌شود.

آثار طلاق غیابی

طلاق توافقی معمولا روش راحتی برای جدایی مرد و زن از یکدیگر نیست و پیچیدگی‌های بیشتری نسبت به سایر انواع طلاق دارد. با این وجود در شرایطی خاص که امکان انجام دیگر نوع طلاق‌ها وجود ندارد، زوجین می‌توانند به طلاق غیابی هم فکر کنند.

مثلا همانطور که در بخش‌های قبل هم خواندید، در شرایطی که یکی از طرفین یعنی زن یا مرد در دسترس نباشد و نتوان روی انجام طلاق توافقی تمرکز کرد، ناچارا باید دست به دامان طلاق غیابی شویم. طلاق غیابی برای زنانی که شوهرانشان مفقود شده‌اند، زندگی را ترک کرده‌اند و یا با ترک مسئولیت مایل به ادامه‌ی زندگی نیستند یک روش بسیار کاربردی است.

مراحل انجام طلاق غیابی و جمع‌بندی

در تمام بخش‌های قبلی تلاش کردیم تا همه‌ی زوایای طلاق غیابی را بررسی کنیم. برای انجام طلاق توافقی لازم است شرایطی مهیا شود که بتوان بر اساس آن دادخواست طلاق را تقدیم دادگاه کرد.

اگر مرد یا زن بتوانند شروط طلاق توافقی را با ارائه‌ی مستندات دقیق به دادگاه ثابت کنند، دادگاه موظف است به درخواست آن‌ها رسیدگی کند. برای مردان درخواست طلاق توافقی بسیار ساده‌تر از زنان است.

مردان می‌توانند با استناد به ناشزه‌بودن زن بدون کارهای جزیی خاص، زن را به‌صورت غیابی طلاق دهند. البته در این مورد، ناشزه بودن زن باید برای دادگاه اثبات شود.

اما در شرایطی که زن درخواست طلاق غیابی کند، دادگاه سخت‌گیری‌های بیشتری دارد. بر همین اساس زن یا باید در زندگی با مرد گرفتار عسر و حرج باشد یا از زمان مفقودالاثر شدن شوهرش چهار سال گذشته باشد. اگر یکی از این دو شرط احراز شود، دادگاه ضمن تحقیق برای تایید موضوع، می‌تواند در غیاب مرد، حکم طلاق را به سود زن صادر کند.