قوانین استخراج رمز ارز در ایران چیست؟
استخراج ارز دیجیتال، با مورد توجه قرار گرفتن اقتصاد دیجیتال و گسترش بازارهای اینترنتی و فعالیت شبکه های اقتصادی گسترده جهانی بسیار ضرورت پیدا کرد تا زمینه را برای ایجاد روابط امن و مطمئن اقتصادی و خرید و فروش ارز دیجیتال در بستر اینترنت فراهم کند. برای بدست آوردن رمز ارزها یا باید اقدام به خرید آن کرد و یا با استفاده از دستگاه‌های مخصوص به نام ماینر، اقدام به استخراج آن نمود.
با توجه به این که انرژی در کشور ما بسیار ارزان بوده و استخراج رمز ارزها در کشورمان به صرفه است، بسیاری از افراد اقدام به خرید و بکارگیری دستگاه‌های استخراج کردند. با توجه به انرژی‌بر بودن این عملیات، اختلالاتی در شبکه برق کشور بوجود آمد که نیاز به تدوین قوانین و یا آیین‌نامه‌هایی در این زمینه برای سامان دادن به این امر را بسیار ضروری می‌کرد.
به همین دلیل در سال های اخیر قوانین و آیین‌نامه‌هایی در این زمینه به تصویب رسیده است تا این فعالیت‌ها در قالب قانونی و دارای مجوز انجام شود و امکان نظارت دولت و دستگاه‌های قضایی را به وجود آورد .حال باید دید ارز دیجیتال چیست؟ قوانین استخراج آن کدام است؟ به چه اشخاصی مجوز و اجازه انجام استخراج آن داده می‌شود؟ چه وزارتخانه و سازمانی مسئولیت صدور این مجوز را دارد؟ در ادامه به بررسی این موارد می پردازیم.
رمز ارز چیست؟
رمز ارز در واقع نوعی پول دیجیتال است که در آن از الگوریتم‌های کدگذاری شده برای تراکنش‌های مالی استفاده می‌شود. مهمترین ویژگی این گونه ارزها غیرمتمرکز بودن آنهاست بدین معنا که هیچ گروه یا سازمانی آنها را کنترل نمی‌کند. به بیان ساده‌تر برای انتقال رمز ارزها نیاز به وجود بانک‌ها یا اشخاص ثالث نیست و می‌توان آن را مستقیم به شخص دیگری منتقل کرد. این نقل و انتقالات بر پایه سیستم‌های رمزنگاری مانند بلاک‌چین (Blockchain) انجام می‌گیرد. البته ما در این مقاله قصد نداریم تا بیش از این در مورد تعریف رمز ارز سخن بگوییم و آن را به سایت‌های تخصصی در این زمینه واگذار می‌کنیم.
استخراج رمز ارز چیست؟
به فرایندی که در آن ارز دیجیتال جدید تولید می‌شود، اصطلاحا استخراج ارز دیجیتال گفته می‌شود. تولید ارز دیجیتال جدید یا اصطلاحا ماینینگ نیز به کمک حل مسائل و معادلات دیجیتال و ثبت آنها انجام می‌شود. به زبان ساده ماینر‌ها در ازای حل مسائل دیجیتال و ثبت آنها، ارز دیجیتال دریافت می‌کنند. انجام فرآیند استخراج از چند روش امکان‌پذیر است که از جمله متداول‌ترین آنها استفاده از پردازنده مرکزی (CPU)، پردازنده گرافیکی (GPU) و تراشه‌های ای سیک (ASIC) است.
در آییننامه استخراج رمز دارایی در اینباره چنین می‌خوانیم: استخراج رمزدارایی: نوعی خلق رمزدارایی است که در آن، کاربران عضو یک شبکه دفتر کل توزیع شده، به ازای اثبات انجام یک کار معین (فعالیت پردازشی) یا بر اساس دیگر رویه (پروتکل‌های اجماع، مکان به‌روزرسانی دفتر کل آن شبکه تراکنش‌های صحیح را فراهم و متناسب با سهم خود در کل تلاش اعضای شبکه، رمزدارایی استخراج شده و کارمزدهای تعیین شده بر روی هر تراکنش را دریافت می کنند.
قوانین استخراج رمز ارز چیست؟
گفتیم که رمز ارز، شکل خاصی از پول دیجیتال است که به آن پول الکترونیک هم گفته می‌شود و استخراج آن یعنی تولید رمزارز با روش‌های رمزنگاری شده که نیازمند وجود شبکه‌های رایانه ای سراسری و جهانی است. تنظیم روابط شکل گرفته پیرامون تولید و خرید و فروش رمز ارز محتاج وجود قوانینی است و در کشور ما نیز آیین نامه استخراج رمزدارایی‌ها مشتمل بر ۱۲ ماده با اصلاحات تا سال ۱۴۰۱ به تصویب رسیده است که به بایدها و نبایدهایی در زمینه استخراج ارز دیجیتال پرداخته است.
بنابراین پس از تصویب این قانون، استخراج ارز دیجیتال با مجوز قانونی امکان پذیر است و البته بدون وجود مجوز امری غیرقانونی و مجرمانه محسوب می‌شود .مطابق این آیین نامه برای استخراج ارز تجهیزاتی مورد نیاز است که واردات، تولید و فروش آن صرفا با دریافت مجوز از وزارت صمت و از طریق قانونی امکان دارد و با واردکنندگان متخلف برابر مقررات برخورد می‌شود. کلیه اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی(شرکت‌ها) با کسب مجوز و رعایت شرایط قانونی می توانند در قالب مراکز استخراج فعالیت کنند.
آیا استخراج رمز ارز نیازمند مجوز است؟
پاسخ مثبت است. بر اساس ماده ۲ این آییننامه، هرگونه فعالیت مربوط به استخراج رمزدارایی اعم از واردات، تولید، فروش و تعمیرات تجهیزات صرفاً با دریافت مجوز از وزارت صمت و از طریق رویه قانونی تجاری و گمرکی مجاز است. با واردکنندگان متخلف حسب مورد مطابق قانون امور گمرکی مصوب ۱۳۹۰، قانون مقررات صادرات و واردات مصوب ۱۳۷۲ و قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مصوب ۱۳۹۲ و با تولیدکنندگان و فروشندگان متخلف حسب مورد مطابق با قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی مصوب ۱۳۸۹، قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز و قانون تقویت و توسعه نظام استاندارد مصوب ۱۳۹۶ با اصلاحات بعدی آنها برخورد خواهد شد.
مرجع صدور مجوز کدام است؟
افراد متقاضی استخراج رمز ارز باید برای درخواست مجوز به وزارت صنعت، معدن و تجارت مراجعه کنند. این وزارتخانه با همکاری سایر سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها از جمله وزارت اموراقتصادی و دارایی، نیرو و نفت مجوز صادر می‌کند. در مناطق آزاد تجاری- صنعتی و ویژه اقتصادی، وزارت صمت میتواند صدور مجوز را به سازمانهای آن مناطق واگذار کند. سازمان ملی استاندارد نیز بر کیفیت و استاندارد تجهیزات استخراج نظارت دارد.
استفاده از انشعاب برق که برای مصارف دیگر ایجاد شده، برای استخراج رمز ارز ممنوع است و مراکز استخراج می‌توانند برق مورد نیاز خود را از روش های قانونی از جمله احداث نیروگاه های تجدیدپذیر یا خرید برق ازاین نیروگاه ها و سرمایه‌گذاری در طرح‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی تامین کنند. محدودیت زمان مصرف برق توسط وزارت نیرو و در صورتی که سوخت این مراکز، فسیلی یا گازباشد توسط وزارت نفت تعیین می‌شود. همچنین این مراکز مشمول پرداخت مالیات هستند اما در صورتی که محصول خود را صادر کنند و ارز حاصل از آن را به چرخه اقتصادی کشور برگردانند از مزایای مقرر در قوانین و مقررات مالیاتی برخوردار میشوند. بنابراین درحال حاضر استخراج رمز ارز با اخذ مجوز از وزارت صمت مجاز و قانونی شناخته می‌شود.
نحوه تامین انرژی مراکز استخراج رمزدارایی
مراکز استخراج رمزدارایی مجازند برق مورد نیاز خود را با یک و یا ترکیبی از شیوه های زیر تأمین نمایند:
- احداث نیروگاه های تجدیدپذیر و یا خرید برق از نیروگاه های تجدیدپذیر جدیدالاحداث که از زمان ابلاغ این آییننامه، مطابق مقررات مصوب وزارت نیرو به بهره برداری خواهند رسید.
- سرمایه گذاری در طرح های بهینه سازی مصرف انرژی و یا استفاده از گواهی صرفه جویی انرژی تخصیص یافته در چارچوب دستورالعمل بازار بهینه سازی انرژی و محیط زیست که توسط وزارت نیرو به تصویب می رسد.
- سرمایه گذاری در احداث و بهره برداری از نیروگاه حرارتی تولید برق با تامین سوخت از محل گاز همراه (فلر).
بهای برق خریداری شده از شبکه برق برای مراکز استخراج چگونه محاسبه می‌شود؟
برای خرید برق از شبکه سراسری با دریافت انشعاب برق به جز در زمان محدودیت شبکه برق و سوخت، بهای هر کیلووات ساعت برق مصرفی برابر با قیمت متوسط ریالی صادراتی برق براساس نرخ تسعیر سامانه نیما با کسر تخفیفات زیر تعیین می گردد:
- تخفیف ولتاژ اتصال به شبکه برق در جهت گسترش مراکز استخراج بزرگ مقیاس براساس دستورالعمل وزارت نیرو و حداکثر به میزان بیست درصد (۲۰%) قیمت متوسط ریالی صادراتی برق.
- تخفیف مربوط به انجام تعهد ارزی بر اساس آییننامه استخراج رمزدارایی حداکثر به میزان ده درصد.
تخفیفات فوق بر روی قبوض صادره برق پس از اعلام تأیید برگشت ارز توسط بانک مرکزی به وزارت نیرو اعمال می گردد. قیمت متوسط ریالی برق صادراتی براساس نرخ تسعیر سامانه نیما به صورت سه ماهه توسط وزارت نیرو اعلام می گردد.
سخن پایانی
استخراج رمز از بدلیل سودآوری آن در کشور ما دارای جذابیت ویژه‌ای است که بسیاری را به سمت خود کشانده است. اما با توجه به وضع آییننامه مختص آن، باید مراقب بود تا این کار منجر به برخورد از جانب دستگاه‌های مسئول نگردد. بنابراین بهتر است قبل از اقدام به چنین کاری حتما در مورد مسایل حقوقی و مجوزهای لازم اطلاعات کسب کنید. شما نیز اگر در این مورد سوالی دارید بهتر است تا آن را با مشاورین مجرب ما در پلتفرم حقوقی ترازو در میان بگذارید.
سوالات متداول
آیا تغییر در تجهیزات و یا واگذاری مرکز استخراج باید ثبت گردد؟
هرگونه واگذاری به غیر یا تغییر در تعداد و نوع تجهیزات استخراج رمزدارایی برای دارندگان مجوز مرکز استخراج رمزدارایی باید به صورت دوره‌های سه ماهه در سامانه وزارت صمت ثبت و مجوز مربوط نیز اصلاح گردد.
آیا از انشعابات برق یا گاز متداول می‌توان برای استخراج رمزارز استفاده کرد؟
خیر. استفاده از انشعاب برق یا گاز که برای مصارف دیگر برقرار شده، جهت استخراج رمزدارایی ممنوع است. در صورت تخلف مطابق با قوانین مربوط اقدام می‌شود.
محدودیت شبکه برق به چه نحو تعیین می‌شود؟
وزارتخانه‌های نیرو و نفت موظفند زمان محدودیت شبکه برق و گاز را برای استخراج‌کنندگان در هر سال تعیین و ابلاغ نمایند. شرکت‌های تابعه و وابسته این دو وزارتخانه موظفند حسب مورد مصرف برق و گاز مراکز استخراج رمزدارایی را به ویژه در اوقات محدودیت شبکه برق و گاز اندازه‌گیری و در صورت عدم رعایت محدودیت‌های شبکه، برق و گاز این واحدها را قطع نمایند.
آیا استخراج ارز دیجیتال قانونی است؟
در صورت کسب مجوز از مراجع ذی‌صلاح و رعایت قوانین وضع‌شده این کار قانونی است.