خسارت خواب خودرو چیست؟

خودروهای شخصی امروز بیش از هر زمان دیگری مورد استفاده قرار می‌گیرند و زندگی بدون آنها دشوار یا حتی غیرممکن می‌شود. بنابراین، اگر زمانی خودروی شما نیاز به تعمیر داشته باشد، قطعاً زندگیتان تا حدی مختل می‌شود. در چنین شرایطی، قوانینی مانند قانون خسارت خواب خودرو به کمک شما می‌آید اما منظور از خواب خودرو چیست و دریافت این خسارت چه شرایطی دارد؟ در این مقاله، پاسخ این سؤالات را می‌خوانید.

منظور از خواب خودرو چیست؟

در صورتی که خودروی خود را به تازگی خریداری کرده باشید و هنوز در دوران گارانتی باشد، اگر این خودرو دچار خرابی یا نقص فنی شود و آن را به تعمیرگاه ببرید، دو حالت وجود دارد:

در حالت اول، خودروی شما پس از یکی دو روز تعمیر و به شما بازگردانده می‌شود. در حالت دوم، ممکن است قطعات مورد نیاز برای تعمیر خودروی شما وجود نداشته باشند یا به هر دلیل دیگری تعمیر خودروی شما برای مدتی بیش از دو روز طول بکشد. در چنین شرایطی، تعمیرگاه باید به شما مبلغی به عنوان خسارت خواب بپردازد.

ماده ۸ آیین‌نامه حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان برای خسارت خواب خودرو چنین مقرر شده است:
«چنانچه رفع عیوب خودرو تحت ضمانت (که ناشی از خسارت حاصل از حادثه و یا تصادف نباشد) بیش از دو روز کاری طول بکشد، واسطه خدمات پس از فروش موظف به تأمین خودرو مشابه جایگزین و در صورت عدم امکان، پرداخت خسارت خواب خودرو به شرح ماده ۱۰ این آیین‌نامه است.»

در ماده ۹ این آیین‌نامه نیز درباره دریافت خسارت خودرو چنین می‌خوانید:

«مدت زمان خواب خودرو برای پرداخت خسارت بعد از دو روز کاری، برای کلیه روزهای توقف خودرو در نمایندگی (اعم از تعطیل و غیرتعطیل بدون در نظر گرفتن فرآیندهای داخلی عرضه‌کننده، واسطه خدمات پس از فروش و نمایندگی مجاز) شروع و در روزی که نمایندگی مجاز پس از انجام تعمیرات لازم، آمادگی تحویل خودرو به مصرف‌کننده را اعلام می‌نماید، خاتمه می‌یابد.

تبصره- در صورت مراجعه مصرف‌کننده به همان نمایندگی مجاز و یا هر یک از نمایندگی‌های دیگر، برای بار دوم، برای رفع ایراد تکراری، زمان خواب خودرو از بدو تاریخ پذیرش خودرو برای پرداخت خسارت محاسبه می‌گردد.»

چه کسانی می‌توانند خسارت خواب خودرو را مطالبه کنند؟

برخلاف تصور رایج درباره خسارت خواب خودرو، این خسارت با بیمه بدنه هیچ ارتباطی ندارد. در مقابل، تمام کسانی که خودروهای خود را به تازگی خریداری کرده‌اند و هنوز دوران گارانتی خودروی آنها به اتمام نرسیده، در شرایطی می‌توانند خسارت خواب خودرو را دریافت کنند. این شرایط مربوط به زمانی می‌شود که خودرو در تعمیرگاه مجاز خودروسازان برای مدت زمانی بیش از آنچه در ماده ۹ آیین‌نامه اجرایی قانون حمایت از مصرف‌کنندگان خودرو آمده بماند.

نحوه محاسبه خسارت خواب خودرو

برای محاسبه خسارت خواب خودرو باید به ماده ۱۰ آیین‌نامه اجرایی قانون حمایت از مصرف‌کنندگان خودرو رجوع کرد. در این ماده قانونی شرایط و ضوابط پرداخت خسارت خواب خودرو به این ترتیب مقرر شده است:

ضوابط پرداخت خسارت خواب خودرو (به استثنای خسارات ناشی از موارد حادثه و تصادف) به صورت زیر است:

• ‏الف‌- خودروهای سواری: برای توقف کلیه خودروهای سواری از زمان تحویل خودرو به نمایندگی به ازای هر روز توقف مازاد بر دو روز کاری یا زمان استاندارد تعمیرات که قبلاً از سوی ‏بازرس مورد تأیید قرار گرفته است، به مقدار پانزده ده هزارم (۰/۰۰۱۵‏) قیمت‌های اعلامی فروش محصول توسط تولیدکننده یا عرضه‌کننده به مصرف‌کننده پرداخت‌ می‌شود.
• ‏ب- خودروهای عمومی (تاکسی، وانت و ون): برای توقف کلیه خودروهای عمومی از زمان تحویل خودرو به نمایندگی به ازای هر روز توقف مازاد بر دو روز کاری، یا زمان استاندارد تعمیرات که قبلاً از سوی بازرس مورد تأیید قرار گرفته است، به مقدار بیست ده هزارم (۰/۰۰۲۰) بهای خودرو توسط عرضه‌کننده به مصرف‌کننده پرداخت می‌شود.
• ‏ج- خودروهای سنگین (مینی بوس، میدی باس، اتوبوس، کامیونت، کامیون و کشنده): برای توقف کلیه خودروهای سنگین به ازای هر روز توقف مازاد بر دو روز کاری یا زمان استاندارد تعمیرات که قبلاً از سوی بازرس مورد تأیید قرار گرفته است، به مقدار یک هزارم (۰/۰۰۱‏) بهای خودرو توسط عرضه‌کننده به مصرف‌کننده پرداخت می‌شود.
• ‏د- موتورسیکلت: برای توقف انواع موتورسیکلت به ازای هر روز توقف مازاد بر دو روز کاری، به مقدار یک هزارم (۰/۰۰۱) بهای موتورسیکلت (حداقل مبلغ پانزده هزار (۱۵.۰۰۰) ریال به ازای هر روز) توسط عرضه‌کننده به مصرف‌کننده پرداخت می‌شود.
  • ‏تبصره ۱- در صورتیکه توقف خودروی سنگین بیش از یک ماه به طول انجامد، با موافقت کتبی مصرف‌کننده، برای هر روز توقف خودرو مازاد بر یک ماه، عرضه‌کننده ملزم به پرداخت دو ده هزارم (۰/۰۰۰۲‏) بهای خودرو علاوه بر مقدار قبلی است.
  • تبصره ۲- در خصوص پرداخت خسارت خواب خودرو، عرضه‌کننده می‌تواند از طریق واسطه خدمات پس از فروش خودرو اقدام نماید.»

مراحل دریافت خسارت خواب خودرو

به خسارت خواب خودرو، اجرت المثل ایام خواب خودرو نیز گفته می‌شود. برای دریافت این خسارت باید بعد از دریافت خودرو از نمایندگی مورد نظر، مدرکی که نشان می‌دهد خودروی شما با تأخیر به شما تحویل داده شده را به نمایندگی خدمات پس از فروش خودرو ارائه کنید. پس از آن، نمایندگی باید مبلغ خسارت خواب خودرو را محاسبه و از فاکتور مربوط به تعمیر خودروی شما کسر کند.

در صورتی که نمایندگی خودرو بنا به هر دلیلی، از پرداخت خسارت خواب خودرو به شما خودداری کرد، می‌توانید پس از مطالبه خسارت خواب خودرو در نمایندگی، شکایت خود را در وزارت صنعت، معدن و تجارت ثبت کنید. برای دریافت این خسارت باید دادخواستی تنظیم کنید.

دادخواست مطالبه خسارت خواب خودرو

برای طرح شکایت حقوقی مربوط به خسارت خواب خودرو باید نمونه دادخواست مطالبه خواب خودرو را خوانده باشید. چنین دادخواستی به این ترتیب تنظیم می‌شود:

• درج نام خواهان و مشخصات او
• درج نام خوانده و مشخصات او
• تعیین بهای خواسته و محاسبه آن (در این قسمت باید بهای خواسته خود یعنی میزان خسارت خواب خودرو را بر اساس مفاد ماده ۱۰ آیین‌نامه اجرایی قانون حمایت از مصرف‌کنندگان خودرو محاسبه و قید نمایید.)
• درج دلایل و ضمایم پرونده که نشان می‌دهند، توقف خودرو در تعمیرگاه بیش از زمان مجاز موجب ورود خسارت به شما شده است.

خسارت خواب خودرو در تصادفات

شکایت خواب خودرو در تصادف به طور کلی قابل مطالبه نیست. به عبارت دیگر، اگر خودروی شما بر اثر حادثه یا تصادف دچار نقص فنی شده باشد، حتی در صورتی که این اتفاق در مدت زمان گارانتی خودرو رخ دهد، خسارتی با عنوان خسارت خواب خودرو قابل مطالبه نیست. دریافت خسارت خواب خودرو تنها در صورتی بعد از تصادف و حادثه قابل مطالبه است که عیب موجود در خودرو علت این اتفاق باشد. درباره این شرایط در تبصره ماده ۸ آیین‌نامه حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان خودرو چنین می‌خوانیم:

«چنانچه عیوب موجود در هر یک از مجموعه‌های خودرو به تشخیص کارشناس فنی راهنمایی و رانندگی سبب بروز حادثه و یا تصادف شده باشد، خدمات مربوطه مشمول ضوابط این ماده بوده و بر عهده عرضه‌کننده است.»

سخن پایانی

اگر خودروی خود را به تازگی از نمایندگی دریافت کرده‌اید و در مدت زمان گارانتی دچار نقص فنی یا خرابی شده و علت آن حادثه یا تصادف نباشد، تعمیرگاه مجاز نمایندگی خودروی شما باید آن را طی دو روز کاری یا مدت زمانی که کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند برای تعمیر خودرو نیاز است (حداکثر تا هفت روز) به شما تحویل دهد. در غیر این صورت، به ازای هر روز دیرکرد، نمایندگی موظف به پرداخت خسارت خواب خودرو به شما است.

اگر این خسارت به شما پرداخت نشد، می‌توانید ابتدا به نمایندگی مراجعه کنید و در صورت، بی‌جواب ماندن درخواست‌تان شکایت خواب خودرو را به وزارت صنعت، معدن و تجارت ارائه دهید. اگر می‌خواهید این شکایت را به صورت اصولی و از درست‌ترین راه ممکن انجام دهید تا زودتر به نتیجه برسید، به شما مشورت با کارشناسان پلتفرم حقوقی ترازو را پیشنهاد می‌دهیم.

سوالات متداول