برای مطالبه وجه چک صیادی ثبت نشده چه باید کرد؟
پس از انتشار قانون جدید صدور چک، افراد ملزم شدهاند تا چک‌های صیادی را در سامانه صیاد به ثبت برسانند. بااین‌حال، برخی افراد بنا به هر دلیلی این کار را انجام نمی‌دهند. حال سؤالی که مطرح می‌شود این است که آیا چک صیادی ثبت نشده در سامانه را می‌توان مطالبه کرد؟ نحوه مطالبه وجه چک صیادی ثبت نشده در سامانه چگونه است؟ در این مقاله، پاسخ این سؤالات را می‌خوانید.
آیا چک صیادی ثبت نشده در سامانه قابل مطالبه است؟
بر اساس ماده ۲۱ مکرر قانون صدور چک (اصلاحی ۱۴۰۰)، در صورتی که مالکیت چک صادر شده پس از این تاریخ در سامانه صیاد ثبت نشده باشد، مشمول قانون صدور چک نیست و بانک‌ها مکلفند از پرداخت وجه آنها خودداری نمایند. به‌علاوه، پشت‌نویسی چک در وجه حامل در این موارد ممنوع است و ثبت انتقال چک در سامانه صیاد جایگزین پشت‌نویسی چک خواهد بود.
به این ترتیب، اگر چک در سامانه صیاد به ثبت نرسد، بی‌اعتبار خواهد بود و دارنده چک نمی‌تواند مبلغی که در این چک مشخص شده را از بانک صادرکننده چک دریافت کند. همچنین، از مفاد ماده ۲۱ مکرر می‌توان این‌طور نتیجه گرفت که شکایت کیفری مندرج در قانون صدور چک برای چک برگشتی یا چک بلامحل در مورد چک ثبت نشده در سامانه صیاد قابل انجام نخواهد بود. در نتیجه، از نظر قانونی، این چک ویژگی‌های یک سند تجاری را ندارد و فقط می‌توان وجه آن را به عنوان یک سند حقوقی عادی مطالبه کرد.
در واقع، این چک از نظر قانونی یک سند عادی مدنی محسوب می‌شود که بر اساس آن، صادرکننده چک تعهد به پرداخت مبلغ مشخصی را داده است. بنابراین، برای مطالبه وجه آن نمی‌توان از طریق شکایت کیفری یا با مراجعه به ثبت اقدام کرد. به منظور مطالبه وجه این چک باید دادخواست حقوقی تنظیم شود.
نتیجه عدم ثبت چک صیادی در سامانه
بر اساس مواردی که گفته شد عدم ثبت چک در سامانه صیاد این عواقب را در پی دارد:
- سند تجاری نبودن چک
- نداشتن ضمانت کیفری در مورد چک
- عدم امکان وصول از طریق اجرای ثبت
- عدم امکان مراجعه به ظهرنویسان
مراحل قانونی مطالبه وجه چک صیادی ثبت نشده
بهتر است پیش از اینکه چک صیادی را از کسی قبول کنید یا بخواهید آن را به دیگری انتقال بدهید، ابتدا مطمئن شوید که این چک در سامانه صیادی ثبت شده است. برای این کار، می‌توانید از وب‌سایت بانک مرکزی یا نرم‌افزارهایی که برای ثبت یا استعلام چک صیادی طراحی شدهاند، استفاده کنید.
در صورتی که چک صیادی در سامانه ثبت نشده، باید برای ارائه دادخواست مطالبه وجه و خسارت تاخیر تادیه خود به یکی از دفاتر خدمات قضایی الکترونیک مراجعه کنید. دادخواست تنظیم شده با موضوع مطالبه وجه چک را باید همراه با مدرک اثبات‌کننده ادعای شما یعنی چک ثبت نشده در سامانه صیاد و مدارک هویتی خود به این دفتر قضایی ارائه دهید تا شکایت شما در سامانه ثنا ثبت شود.
پس از آن در صورتی که مبلغ چک بیش از ۱۰۰ میلیون تومان باشد، پرونده تشکیل شده به دادگاه حقوقی که بانک صادرکننده چک در محدوده قضایی آن دادگاه است، ارجاع داده می‌شود. در غیر این صورت، مطابق با ماده ۹ قانون شوراهای حل اختلاف، پرونده به دادگاه صلح در آن محدوده قضایی ارجاع داده خواهد شد.
بعد از ثبت دادخواست و ارجاع پرونده به دادگاه حقوقی یا دادگاه صلح، زمان رسیدگی به این پرونده اعلام می‌شود تا شما و صادرکننده چک در جلسه دادرسی حضور پیدا کنید. پس از اینکه قاضی دادگاه مدارک شما به عنوان خواهان پرونده را بررسی کرد، در صورت اثبات بدهی شما، حکم به پرداخت مبلغ تعیین شده در چک توسط صادرکننده این سند خواهد داد.
لازم به ذکر است که مطابق با رای وحدت رویه در مورد چک ثبت نشده در تاریخ ۲۶/۸/۱۴۰۱، از جمله عواقب عدم ثبت چک در سامانه صیاد این است که برخلاف چک‌های ثبت شده در این سامانه، شما نمی‌توانید مبلغ چک را از ظهرنویس‌های چک دریافت کنید و این مبلغ تنها قابل مطالبه از صادرکننده چک خواهد بود.
نمونه دادخواست مطالبه وجه چک صیادی ثبت نشده
همان‌طور که توضیح دادیم، برای مطالبه وجه چک صیادی ثبت نشده در سامانه صیاد باید دادخواستی تنظیم کنید. آشنایی با نمونه شکایت از چک ثبت نشده به شما در نوشتن چنین دادخواست کمک می‌کند. در ادامه، نمونه دادخواست مطالبه وجه چک ثبت نشده در سامانه صیاد را می‌خوانید:
«ریاست محترم دادگاه عمومی حقوق شعبه …
با سلام و احترام
به استحضار می‌رساند که اینجانب … خواهان پرونده در تاریخ … یک فقره چک صیادی به شماره … از خوانده محترم آقا/ خانم … دریافت کرده‌ام که صادرکننده این چک مطابق مقررات قانون جدید صدور چک آن را در سامانه صیاد ثبت و تأیید نکرده و متعاقباً بانک نیز از پرداخت وجه آن و صدور گواهی عدم پرداخت خودداری نمود.
بنابراین، نظر به اینکه این چک با توجه به مقررات قانون جدید صدور چک سند تجاری تلقی نمی‌شود و یک سند عادی مدنی است و همچنین، با توجه به تعهد صادرکننده این سند حقوقی مبنی بر پرداخت وجه آن و امضای نامبرده، صدور حکم به پرداخت وجه مندرج در این سند مورد استدعا است.»
سخن پایانی
دریافت چک ثبت نشده در سامانه صیاد شما را از مطالبه وجه این چک همانند سایر انواع چک بلامحل محروم می‌کند. بنابراین، توصیه می‌کنیم که در وهله اول پیش از دریافت چک صیادی از ثبت آن در سامانه صیاد مطمئن شوید. در صورتی که این چک را به هر دلیلی دریافت کردید، پس از آن فقط می‌توانید از طریق ارائه دادخواست به دادگاه حقوقی وجه آن را مطالبه کنید.
تنظیم این دادخواست نیز بهتر است با مشورت و کمک یک وکیل باتجربه در زمینه قوانین چک تنظیم شود تا تمام تغییرات جدید در قوانین و مقررات مربوط به این حوزه در نظر گرفته شود. پیشنهاد ما به شما برای تنظیم دادخواست و مطالبه وجه چک صیادی ثبت نشده مشورت با وکلای پلتفرم حقوقی ترازو است.