در صورت مغایرت چک با سامانه صیاد، چه باید کرد؟

ثبت چک در سامانه صیاد از الزامات قانون جدید صدور چک است که در حال حاضر اجرایی شده است. اما ممکن است به هر دلیلی آنچه در لاشه چک ثبت شده، با آنچه در سامانه صیاد درج گردیده، مغایرت داشته باشد. در این شرایط ملاک عمل بانک چیست؟ آیا بر اساس سامانه عمل خواهد کرد و یا بر اساس لاشه چک؟ اگر شما نیز دچار مشکل مغایرت چک با سامانه صیاد هستید، با ما در این مقاله همراه باشید.

لزوم ثبت چک‌های صیادی در سامانه صیاد

چک‌های جدید بنفش رنگ که به چک‌های صیادی معروفند، باید برای وصول در سامانه صیاد ثبت شوند. در پایان این چک‌ها عبارتی درج شده مبنی بر این که در صورت عدم ثبت چک در سامانه صیاد، امکان وصول وجه آن وجود ندارد. این چک‌ها را می‌توان از طریق اینترنت بانک و یا موبایل بانک‌ها ثبت کرد. با ورود به این بخش در نرم‌افزار مربوطه، باید شناسه یکتای چک، مبلغ، تاریخ و ذی‌نفع چک مشخص شود. ذی‌نفع نیز باید با مراجعه به سامانه خود اقدام به تایید چک کند تا چک صادرشده تلقی گردد.

باید توجه داشت که چک صیادی اگر در سامانه صیاد ثبت نگردد، خاصیت تجاری و چک بودن نداشته و صرفا سندی حقوقی مبنی بر بدهکار بودن صادرکننده خواهد بود. یعنی شما نمی‌توانید از مزایای تجاری چک استفاده کنید.

برای وصول چک نیاز به لاشه چک است یا خیر؟

اگرچه گفته شد که برای اینکه بتوانید از چک استفاده کنید باید حتما مشخصات چک را در سامانه صیاد ثبت کنید، اما این بدان معنا نیست که نیازی به وجود لاشه چک نخواهیم داشت. برای کارسازی و وصول وجه چک، حتما باید لاشه چک به بانک ارائه گردد. متصدی باجه پس از دریافت لاشه چک، مشخصات مندرج در آن را با آنچه در سامانه درج شده است تطبیق داده و در صورت عدم مغایرت چک با سامانه صیاد، آن را وصول خواهد کرد. پس حواستان به لاشه چک باشد، زیرا کماکان به آن نیاز دارید.

مغایرت چک با سامانه صیاد

تا اینجای کار مشکلی وجود نداشت. اما مشکل زمانی رخ می‌دهد که برخی مندرجات لاشه چک با آنچه در سامانه ثبت شده است، تطابق نداشته باشد. به عنوان مثال تاریخ یا مبلغ چک ممکن است با آنچه در سامانه صیاد ثبت شده، متفاوت باشد. در این حالت و بر اساس قانون، بانک تکلیفی به پرداخت وجه چک نداشته و شما نمی‌توانید چک خود را وصول کنید. حتی ارائه اسنادی که سبب صدور چک در وجه شما شده نیز برای بانک معتبر نخواهد بود. برای مثال ممکن است شما در معامله‌ای به مبلغ یک میلیارد ریال، چکی به این مبلغ گرفته باشید ولی در چک مبلغ یکصد میلیون ریال نوشته شده باشد.

در این شرایط باید با صادرکننده چک تماس بگیرید تا در صورت امکان، لاشه چک را با انجام پشت‌نویسی اصلاح کند تا مشکل حل شود. اما اگر چنین کاری انجام نشود یا باید به شکل حقوقی از صادرکننده چک شکایت کرد و گواهی عدم پرداخت چک را دریافت کرد.

در صورت مغایرت چک با سامانه صیاد، امکان برگشت زدن آن وجود دارد؟

پاسخ به این سوال مثبت است. بر اساس ماده ۳ قانون صدور چک، صادرکننده چک نباید چک را به صورتی تنظیم نماید که بانک به عللی از قبیل عدم مطابقت امضا، قلم خوردگی در متن چک، اختلاف در مندرجات چک و امثال آن، از پرداخت وجه چک خودداری نماید.

بر اساس ماده ۴ همان قانون، هرگاه وجه چک به علتی از علل مندرج در ماده ۳ پرداخت نشود، بانک مکلف است بنا بر درخواست دارنده چک، فوراً غیرقابل پرداخت بودن آن را در سامانه یکپارچه بانک مرکزی ثبت کند و با دریافت کد رهگیری و درج آن در گواهینامه‌ای که مشخصات چک به همراه هویت و نشانی کامل صادرکننده در آن ذکر شده باشد، علت یا علل عدم پرداخت را صریحا قید کرده و آن را پس از مهر و امضا، به متقاضی تسلیم کند. به گواهینامه فاقد کد رهگیری در مراجع قضائی و ثبتی ترتیب اثر داده نمی‌شود.

در برگ مزبور باید مطابقت یا عدم مطابقت امضای صادرکننده با نمونه امضای موجود در بانک (در حدود عرف بانکداری) از طرف بانک گواهی شود. بانک مکلف است به منظور اطلاع صادرکننده چک، فورا نسخه دوم این برگ را به آخرین نشانی صاحب حساب که در بانک موجود است، ارسال کند. در برگ مزبور باید نام و نام خانوادگی و نشانی کامل دارنده چک نیز قید شود.

بنابراین باید مراقب باشید که اگر شما صادرکننده چک هستید، در صورت مغایرت متن چک با سامانه، ممکن است چک شما برگشت خورده و عواقب بانکی و کیفری در انتظار شما باشد.

محرومیت‌های ناشی از برگشت چک در سامانه صیاد

بعد از ثبت غیرقابل پرداخت بودن یا کسری مبلغ چک در سامانه یکپارچه بانک مرکزی، این سامانه مراتب را به صورت آنلاین به تمام بانکها و موسسات اعتباری اطلاع می‌دهد. پس از گذشت ۲۴ ساعت، کلیه بانک‌ها و موسسات اعتباری حسب مورد مکلفند تا هنگام رفع سوء اثر از چک، اقدامات زیر را نسبت به صاحب حساب اعمال کنند:

• عدم افتتاح هرگونه حساب و صدور کارت بانکی جدید؛
• مسدود کردن وجوه کلیه حساب‌ها و کارت‌های بانکی و هر مبلغ متعلق به صادرکننده که تحت هر عنوان نزد بانک یا موسسه اعتباری دارد به میزان کسری مبلغ چک به ترتیب اعلامی از سوی بانک مرکزی؛
• عدم پرداخت هرگونه تسهیلات بانکی یا صدور ضمانت‌نامه‌های ارزی یا ریالی؛
• عدم گشایش اعتبار اسنادی ارزی یا ریالی.

سخن پایانی

مغایرت چک با سامانه صیاد منجر به عدم وصول آن خواهد شد. همچنین ممکن است موجب برگشت خوردن چک توسط دارنده و تبعات سنگین برای صادرکننده گردد. بنابراین بهتر است در هنگام صدور چک و ثبت آن در سامانه صیاد، هر دو طرف دقت کافی به خرج داده و مندرجات لاشه را با مندرجات سامانه تطبیق دهند. بنابراین هم دارنده می‌تواند چک را بدون مشکل وصول کند و هم صادرکننده دچار عواقب عدم وصول چک نمی‌شود. اگر شما هم در این زمینه سوالی دارید، آن را با وکلای مجرب ما در پلتفرم حقوقی ترازو در میان بگذارید.