مهریه مانند نفقه یکی از حقوق مالی زن است که مرد به موجب عقد ازدواج متعهد به پرداخت آن می‌شود. بااین‌حال، همه نمی‌توانند مهریه همسر خود را به طور کامل و یک‌جا پرداخت کنند. به همین دلیل، قانونگذار راهکاری با نام قسط بندی مهریه را ایجاد کرده است. در این مقاله، هرآنچه باید درباره تقسیط مهریه بدانید را می‌خوانید.
منظور از تقسیط مهریه چیست؟
اگر زنی مهریه خود را تحت هر شرایطی به اجرا بگذارد و شوهر نتواند این مهریه را به صورت یک‌جا پرداخت کند و دارایی کافی برای پرداخت مهریه را نداشته باشد، طبق ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، می‌تواند دادخواست اعسار از پرداخت مهریه و تقاضای قسط بندی آن را ارائه دهد. در این صورت، دادگاه با بررسی اموال و دارایی‌های شوهر، درباره تقسیط مهریه و شرایط آن تصمیم خواهد گرفت.
قسط بندی مهریه برای کارگران
در صورتی که شوهر کارگر باشد، دادگاه برای تعیین اقساط و پیش قسط مهریه، از کارگاه محل کار او استعلام می‌کند. پس از آن، با توجه به میزان حقوق دریافتی او و شرایط کاری که دارد، درباره شرایط تقسیط مهریه تصمیم‌گیری می‌کند.
قسط بندی مهریه برای کارمندان
تقسیط مهریه برای کارمندان ساده‌تر خواهد بود چون می‌توان با توجه به فیش حقوقی آنها به میزان درآمدشان پی برد. در این صورت، دادگاه درباره وضعیت اشتغال شوهر و درآمد او از بخش کارگزینی اداره محل کار او پرس‌وجو می‌کند. در نهایت، میزان و شرایط پرداخت مهریه با توجه به حقوق دریافتی مرد و شرایط آن تعیین خواهد شد.
قسط بندی مهریه سالی یک سکه
ممکن است قاضی پرونده پس از بررسی شرایط مرد برای پرداخت مهریه، حکم دهد که او سالی یک سکه به عنوان مهریه پرداخت کند. با اینکه در حال حاضر، بسیاری از دادگاه‌ها به این روش قسط بندی مهریه رأی می‌دهند، نمی‌توان گفت که قطعاً این روش برای تمام پرونده‌ها اجرا خواهد شد، بلکه ممکن است قاضی پرونده شما با توجه به شرایط و اوضاع و احوال پرونده‌تان این میزان سکه را کمتر یا بیشتر کند.
قسط بندی مهریه عندالاستطاعه
تقسیط مهریه عندالاستطاعه، پس از اجرا گذاشتن مهریه توسط زن و ارائه دادخواست اعسار از پرداخت مهریه توسط شوهر انجام می‌شود. در این شرایط، دادگاه به بررسی اوضاع مالی مرد و دارایی‌های او می‌پردازد. سپس، با توجه به آن، پیش قسط مهریه، میزان اقساط و مهلت پرداخت آنها را مشخص می‌کند.
قسط بندی مهریه بعد از طلاق
تقسیط مهریه بعد از طلاق به شرایط طلاق بستگی دارد. در صورتی که طلاق توافقی باشد، ممکن است شرایط پرداخت مهریه بعد از طلاق نیز مورد توافق طرفین قرار گرفته باشد که طبق آن عمل خواهد شد.
اگر هم طلاق توافقی نباشد، پس از ارائه دادخواست اعسار از مهریه توسط مرد، دادگاه اموال و دارایی‌های او را بررسی کرده و مهریه را با توجه به آن قسط‌بندی می‌کند. پس از تعیین پیش قسط و نفقه زن، مرد باید آن را پرداخت کند تا شرایط و مقدمات لازم برای ثبت طلاق مهیا شود.
قسط بندی مهریه در سال ۱۴۰۴
برای قسط بندی مهریه در سال ۱۴۰۴ نیز به شرایط مالی و دارایی‌های مرد توجه می‌شود. دادگاه با بررسی این دارایی‌ها در نهایت تصمیم می‌گیرد که مهریه چگونه قسط‌بندی شود و زوج باید این اقساط را در چه بازه‌های زمانی پرداخت کند.
تقسیط مهریه برای مرد بیکار
تقسیط مهریه برای مرد بیکار با قسط بندی مهریه برای افراد دیگر تفاوتی ندارد. تنها نکته‌ای که ممکن است در مورد تقسیط مهریه برای مرد بیکار با افراد عادی متفاوت باشد، این است که احتمالاً میزان مبلغ اقساط مهریه او کمتر خواهد شد. البته، قاضی پرونده در هر مورد با توجه به شرایط آن تصمیم‌گیری خواهد کرد و مبلغ ثابتی برای همه وجود ندارد.
تقسیط مهریه بر اساس فیش حقوقی
این نوع تقسیط مهریه بیشتر برای کارمندان دولت و کسانی که در ادارات عمومی و دولتی مشغول به کار هستند، اجرا می‌شود. فیش حقوقی این افراد می‌تواند ملاکی برای تعیین وضعیت مالی و دارایی‌های او باشد.
تقسیط مهریه و حق حبس
ممکن است این سؤال مطرح شود که آیا تقسیط مهریه موجب اسقاط حق حبس زوجه می‌شود؟ به این سؤال در رأی وحدت رویه شماره ۷۰۸ مورخ ۲۲/۵/۱۳۸۷ هیات عمومی دیوان عالی کشور به این شرح آمده است:
«به موجب ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی زن می‌تواند تا مهر به او تسلیم نشده از ایفا وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند، مشروط بر اینکه مهر او حال باشد. ضمناً در صورت احراز عسرت زوج، وی می‌تواند که مهر را به نحو اقساط پرداخت کند.
با توجه به حکم قانونی ماده مذکور که مطلق مهر موردنظر بوده و با عنایت به میزان مهر که با توافق طرفین تعیین گردیده، صدور حکم تقسیط که صرفاً ناشی از عسر و حرج زوج در پرداخت یک جای مهر بوده مسقط حق حبس زوجه نیست و حق او را مخدوش و حاکمیت اراده وی را متزلزل نمی‌سازد، مگر به رضای مشارالیها، زیرا اولاً حق حبس و حرج دو مقوله جداگانه است که یکی در دیگری مؤثر نیست.
ثانیاً موضوع مهر در ماده مزبور دلالت صریح به دریافت کل مهر داشته و اخذ قسط یا اقساطی از آن دلیل بر دریافت مهر به معنای آنچه مورد نظر زوجه در هنگام عقد نکاح بوده، نیست. بنا به مراتب رأی شعبه نوزدهم دادگاه تجدیدنظر استان اصفهان که موافق با این نظر است منطبق با قانون تشخیص می‌شود. این رأی بر طبق ماده ۲۷۰ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور کیفری در موارد مشابه برای شعب دیوان عالی کشور و دادگاه‌ها لازم‌الاتباع می‌باشد.»
تقسیط مهریه در اداره ثبت
برای مطالبه مهریه می‌توان از طریق دادگاه یا اداره ثبت اقدام کرد. بااین‌حال، ارائه دادخواست اعسار تنها در دادگاه امکان‌پذیر است و دادگاه درباره شرایط تقسیط مهریه تصمیم‌گیری خواهد کرد.
سخن پایانی
قسط بندی مهریه یکی از روش‌هایی است که برای جلوگیری از حبس مرد و زودتر رسیدن زن به حق مالی خود به کار می‌رود. برای قسط بندی مهریه باید دادخواست اعسار و تقاضای تقسیط مهریه با دقت تنظیم شود. بنابراین، بهتر است این کار را با راهنمایی و کمک یک وکیل باتجربه انجام دهید. پیشنهاد ما برای انتخاب چنین وکیلی، مراجعه به پلتفرم حقوقی ترازو است.
سوالات متداول
تقسیط مهریه یعنی چه؟
یعنی مهریه با توجه به شرایط مالی و دارایی‌های مرد قسط‌بندی می‌شود.
قسط بندی مهریه چگونه است؟
پس از ارائه دادخواست اعسار از سوی مرد، پرداخت مهریه با توجه به شرایط مالی و دارایی‌های او طبق حکم دادگاه قسط‌بندی خواهد شد.