نحوه استعلام گواهی حصر وراثت و پیگیری آن (راهنمای جامع)

یکی از اساسی‌ترین مدارکی که وراث فرد متوفی باید تهیه کنند تا بتوانند به صورت قانونی و صحیح به تقسیم ارث بپردازند و وضعیت حقوق احتمالی متوفی (در صورت حقوق‌بگیر بودن) را مشخص کنند، گواهی حصر وراثت است. برای دریافت این گواهی لازم است که مراحل قانونی و اداری که برای این موضوع در نظر گرفته شده را انجام دهید. در این مطلب نکاتی که درباره استعلام گواهی حصر وراثت با کد ملی، نحوه استعلام انحصار وراثت، پیگیری درخواست صدور گواهی انحصار وراثت و هرآنچه در این باره لازم است بدانید را ارائه کرده‌ایم. 

پیگیری درخواست صدور گواهی انحصار وراثت

بعد از اینکه دادخواست صدور گواهی حصر وراثت از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت شد، معمولا چند روز تا چند هفته طول می‌کشد تا شورای حل اختلاف پرونده را بررسی و گواهی را صادر کند. در این فاصله، وراث می‌توانند وضعیت «درخواست صدور گواهی» را به دو روش اصلی پیگیری کنند:

1. استعلام انحصار وراثت قدیمی 

گواهی‌های حصر وراثت قدیمی اشاره به گواهی‌هایی دارند که پیش از راه‌اندازی سامانه ابلاغ گواهی انحصار وراثت (سامانه عدل ایران)، سایت ابلاغ ثنا و فرایند ثبت دادخواست از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی صادر شده‌اند. در این دوران، متقاضیان حضوری به مراجع صالح، از جمله شوراهای حل اختلاف مراجعه کرده و پس از ارائه دادخواست و تشکیل پرونده، درخواست صدور گواهی حصر وراثت خود را پیگیری می‌کردند.  

این گواهی‌ها به صورت کاغذی صادر شده و توسط مامور ابلاغ به آدرس منزل خواهان/خواهان‌ها ارسال می‌شدند. جهت استعلام چنین گواهی‌هایی تنها راه موجود، مراجعه حضوری به شعبه یا مرجع صادرکننده مورد نظر وراث می‌باشد.

 استعلام حضوری گواهی انحصار وراثت (برای گواهی‌های قدیمی)

اگر گواهی قبل از راه‌اندازی سامانه عدل ایران صادر شده باشد—یا پرونده اساساً دیجیتال نشده باشد—در هیچ سامانه‌ای قابل مشاهده نیست و تنها راه، مراجعه حضوری به شورای حل اختلاف صادرکننده است.

1. دریافت نسخه قابل ارائه: اگر رونوشت یا المثنی صادر شود، با مهر و امضای شورا تحویل داده می‌شود و در همهٔ ادارات معتبر است.
2. تعیین شورای حل اختلاف صادرکننده: معمولاً گواهی توسط شورای حل اختلاف آخرین محل سکونت متوفی صادر شده است. اگر محل شورا را نمی‌دانید، می‌توانید از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی استعلام شماره شعبه کنید.
3. مراجعه حضوری: با مدارک زیر، به صورت حضوری مراجعه کنید:
   • کد ملی متقاضی
   • کد ملی متوفی
   • تاریخ فوت (در صورت امکان)
   • شماره پرونده یا شماره نامه (این مورد اجباری نیست اما در صورتی که به آن دسترسی داشته باشید، بسیار کمک‌کننده خواهد بود.)
4. بررسی پرونده در بایگانی: کارشناس بایگانی شورای حل اختلاف پرونده را پیدا کرده و گواهی را:
   • یا اصالت‌سنجی می‌کند،
   • یا رونوشت/المثنی صادر می‌نماید،
   • یا وضعیت «صادر شده / رد شده / ناقص» را اطلاع می‌دهد.

2. استعلام انحصار وراثت اینترنتی 

استعلام گواهی انحصار وراثت از طریق سامانه ابلاغ ثنا یا از طریق بخش اطلاع رسانی برای اشخاص حقیقی سایت عدل ایران (adliran.ir) مقدور است. متقاضی برای مشاهده آن باید  وارد سایت عدل ایران شده و سپس از قسمت اشخاص حقیقی و اطلاع رسانی پرونده اقدام کند. (همه چیز درباره سامانه ثنا را در این مقاله مطالعه کنید.)

استعلام گواهی حصر وراثت با کد ملی

این روش فقط وقتی کار می‌کند که گواهی در سامانه عدل ایران ثبت شده باشد (تقریباً از سال ۱۳۹۵ به بعد، با امکان وجود برخی پرونده‌های قبل از ۹۵ که ثبت سیستمی شده‌اند).

1. ورود به سایت عدل ایران (adliran.ir): وارد سایت عدل ایران شوید و گزینه «خدمات الکترونیک قضایی» را از منوی اصلی انتخاب کنید.
2. انتخاب «اطلاع‌رسانی برای اشخاص حقیقی»: این بخش مخصوص مشاهده ابلاغ‌ها و پرونده‌های ثبت‌شده برای اشخاص است.
3. استعلام گواهی حصر وراثت با کد ملی: در قسمت نام کاربری “کد ملی” خود را وارد کنید. رمز عبور همان رمزی است که هنگام ثبت‌نام در سامانه ثنا دریافت کرده‌اید.
4. ورود به بخش «ابلاغ‌ها» یا «پرونده‌های جاری/مختومه»: چون گواهی انحصار وراثت یک رأی/قرار صادره از شورای حل اختلاف است، در این بخش‌ها قابل مشاهده است.
5. مشاهده گواهی انحصار وراثت: اگر گواهی به‌صورت سیستمی صادر شده باشد، یکی از این موارد در سیستم نمایش داده می‌شود:
   • ابلاغ گواهی انحصار وراثت الکترونیک
   • پرونده مربوط به صدور گواهی انحصار وراثت
   • نسخه PDF گواهی (در بسیاری از شوراها)
6. دریافت خروجی: نسخه ابلاغ‌شده را که همان سند رسمی و قابل ارائه است، می‌توان دانلود، ذخیره یا چاپ کرد.

اگر با وجود وارد کردن کد ملی و اطلاعات پرونده، گواهی در سامانه پیدا نمی‌شود، معمولاً یکی از داده‌ها اشتباه وارد شده یا گواهی در سامانه ثبت نشده است. برای رفع این موارد، باید مسیر درست را متناسب با نوع پرونده انتخاب کنید. با کلیک روی دکمه “سوالتو بپرس”، می‌توانید پاسخ سوالات حقوقی خود را به صورت رایگان دریافت کنید:

رایگان سوال بپرسید

میتونید سوالاتتون رو به صورت رایگان از کارشناسان متخصص ما بپرسید. در زودترین زمان ممکن، پاسخگوی شما خواهیم بود.

سوالتو بپرس

پیگیری انحصار وراثت با شماره پرونده

اگر پس از ثبت دادخواست صدور گواهی انحصار وراثت، شماره پرونده برای شما صادر شده باشد، می‌توانید روند رسیدگی را مستقیماً با همین شماره پیگیری کنید. این نوع پیگیری مربوط به زمانی است که گواهی هنوز صادر نشده و پرونده در شورای حل اختلاف در حال بررسی است.

1) پیگیری اینترنتی از طریق پرونده‌های جاری:

در پرونده‌هایی که در سامانه عدل ایران ثبت شده‌اند، شماره پرونده کمک می‌کند سریع‌تر پرونده را میان پرونده‌های موجود پیدا کنید. برای مشاهده وضعیت:

1. وارد adliran.ir شوید.
2. در بخش «اطلاع‌رسانی برای اشخاص حقیقی» با کد ملی و رمز ثنا وارد شوید.
3. به منوی «پرونده‌های جاری» بروید.
4. جهت مشاهده گواهی انحصار وراثت، پرونده انحصار وراثت را با شماره پرونده پیدا کنید.

در این بخش معمولاً یکی از وضعیت‌های زیر نمایش داده می‌شود

• ارجاع به شورای حل اختلاف
• در انتظار رفع نقص
• ابلاغ به سایر وراث
• در صف بررسی
• آماده صدور رأی

این وضعیت‌ها نشان می‌دهد پرونده در کدام مرحله است و چه اقدامی باقی مانده.

2) پیگیری حضوری با شماره پرونده:

اگر به هر دلیل وضعیت پرونده در سامانه نمایش داده نشود یا پرونده قدیمی باشد، شماره پرونده همچنان ابزار اصلی پیگیری است. با ارائه این شماره می‌توانید:

• به دفتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید و آخرین وضعیت ارجاع یا نقص را استعلام کنید.
• یا مستقیماً به شورای حل اختلاف محل ارجاع بروید و در دبیرخانه یا بایگانی، وضعیت رسیدگی پرونده را جویا شوید.

توجه داشته باشید که پیگیری با شماره پرونده فقط برای مرحله در حال رسیدگی کاربرد دارد. بعد از صدور رأی و گواهی، دیگر پرونده «جاری» نیست و دریافت نسخه گواهی تنها از طریق نگارخانه ابلاغ در سامانه عدل ایران انجام می‌شود.

پیگیری درخواست صدور گواهی انحصار وراثت با کد رهگیری

بعد از ثبت دادخواست صدور گواهی انحصار وراثت در دفتر خدمات الکترونیک قضایی، یک «کد رهگیری» برای پرونده صادر می‌شود. این کد مخصوص مرحله قبل از تشکیل پرونده در شورای حل اختلاف است؛ یعنی زمانی که هنوز شماره پرونده قضایی ایجاد نشده یا پرونده در حال انتقال از دفتر خدمات به شورا است.

با استفاده از کد رهگیری می‌توان موارد زیر را پیگیری کرد:

1. بررسی وضعیت ثبت دادخواست در دفتر خدمات

این مرحله مربوط به همان بازه کوتاهی است که دادخواست هنوز به‌طور کامل وارد کارتابل شورای حل اختلاف نشده. با ارائه کد رهگیری به دفتر خدمات، اپراتور می‌تواند ببیند:

• دادخواست به شورا ارسال شده یا هنوز در صف انتقال است،
• نقص اطلاعات وجود دارد یا خیر،
• مشخصات وراث/متوفی کامل ثبت شده یا خیر،
• پرونده برگشت خورده یا ارسال موفق بوده است.

این اطلاعات فقط از طریق خود دفتر خدمات قابل مشاهده است و در عدل ایران نمایش داده نمی‌شود.

2. رفع نقص احتمالی قبل از ثبت در شورا

اگر در فرآیند ثبت دادخواست اشکالی در مدارک یا اطلاعات وجود داشته باشد، سیستم آن را نشان می‌دهد و با همان کد رهگیری، متصدی دفتر خدمات می‌تواند نقص را اصلاح کند.

به این ترتیب، کد رهگیری به شما اجازه می‌دهد پیش از تشکیل پرونده رسمی، وضعیت پرونده را چک کرده و از معطل شدن روند جلوگیری کنید.

توجه توجه:

کد رهگیری با شماره پرونده قضایی متفاوت است. پس اگر پرونده شما«شماره پرونده» نگرفته، تنها راه پیگیری انحصار وراثت همین کد رهگیری + مراجعه به دفتر خدمات است.

استعلام گواهی حصر وراثت به لحاظ اصالت 

جهت استعلام اصالت گواهی حصر وراثت دو راه پیش روی متقاضیان وجود دارد. در روش اول، وراث متوفی می‌توانند از طریق سامانه ابلاغ ثنا یا مراجعه حضوری به شورای حل اختلاف درخواست بررسی اصالت این گواهی را داشته باشند. 

در حالت دوم، وراث یا فرد متقاضی می‌تواند تقاضای کارشناسی کرده و از کارشناس دادگستری درخواست کند که جعلی بودن سند حصر وراثت ارائه شده را بررسی کرده و اصالت آن را تایید کند. توجه به این نکته ضروری است که مراجع اداری و قضایی، طی مکاتبات کاغذی یا اینترنتی درون سازمانی نیز می‌توانند اقدام به استعلام اصالت گواهی حصر وراثت کنند. 

جواب استعلام انحصار وراثت 

برای دریافت جواب انحصار وراثت نیز دو روش وجود دارد. مراجعه حضوری و پیگیری اینترنتی. در مراجعه حضوری متقاضی می‌تواند به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و کد رهگیری خودش را به متصدی ارائه دهد. سپس نسخه چاپی استعلام را دریافت کند. همچنین، برای انحصار وراثت‌های قبل سال 1395 نیز فرد می‌تواند کپی گواهی را از شورای اختلاف محل زندگی متوفی دریافت کند. 

برای پیگیری اینترنتی نیز باید متقاضی وارد سامانه عدل ایران شده و از طریق گزینه سامانه ابلاغ الکترونیک قضایی قسمت سامانه پشتیبان ابلاغ الکترونیک را انتخاب کند. سپس باید فرد، کد ملی و رمز عبور سامانه ثنا را وارد کرده و پاسخ استعلام را دریافت کند. در صورتی که متقاضی در سامانه ثنا حساب نداشته باشد، لازم است برای پیگیری این گواهی در این سامانه حساب کاربری بسازد. 

اگر هنوز نمی‌دانید گواهی صادر شده یا چگونه باید وضعیت آن را در سامانه بررسی کنید، پرونده احتمالاً جزئیات خاصی دارد که نیاز به بررسی کارشناسی دارد. ارسال سؤال یا دریافت مشاوره رایگان در ترازو، سریع‌ترین مسیر برای جلوگیری از خطاهای رایج است.

رایگان سوال بپرسید

میتونید سوالاتتون رو به صورت رایگان از کارشناسان متخصص ما بپرسید. در زودترین زمان ممکن، پاسخگوی شما خواهیم بود.

سوالتو بپرس

سخن پایانی 

برای تقسیم ارث لازم است که بستگان متوفی و افراد حاضر در طبقات ارث مدارک لازم مانند دادخواست تقسیم ترکه، مدارک شناسایی وراث نظیر شناسنامه و … را آماده کنند. پس از طی کردن مراحل تقسیم ترکه و درخواست صدور گواهی حصر وراثت، بستگان متوفی می‌توانند از طریق شورای حل اختلاف یا سامانه عدل ایران وضعیت گواهی صادر شده را استعلام بگیرند.  

با توجه به اینکه انجام انحصار وراثت امری پیچیده است و زمان زیادی نیاز دارد، پیشنهاد می‌کنیم از وکلای متخصص در این زمینه جهت پیش بردن کلیه مراحل پرونده کمک بگیرید. تیم متخصص پلتفرم حقوقی ترازو با وجود سال‌ها تجربه در این زمینه کمکتان می‌کنند تا کلیه مراحل تحریر و تقسیم ترکه را در کمترین زمان و با کمترین چالش انجام دهید. 

سوالات متداول