استعلام انحصار وراثت چگونه انجام می‌شود؟

یکی از اساسی‌ترین مدارکی که وراث فرد متوفی باید تهیه کنند تا بتوانند به صورت قانونی و صحیح به تقسیم ارث بپردازند و وضعیت حقوق احتمالی متوفی (در صورت حقوق‌بگیر بودن) را مشخص کنند، گواهی حصر وراثت است. برای دریافت این گواهی لازم است که مراحل قانونی و اداری که برای این موضوع در نظر گرفته شده را انجام دهید. در این مطلب نکاتی که درباره نحوه استعلام انحصار وراثت باید بدانید را ارائه کرده‌ایم. 

استعلام انحصار وراثت قدیمی 

گواهی‌های حصر وراثت قدیمی اشاره به گواهی‌هایی دارند که پیش از راه‌اندازی سامانه عدل ایران، سایت ابلاغ ثنا و فرایند ثبت دادخواست از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی صادر شده‌اند. در این دوران، متقاضیان حضوری به مراجع صالح، از جمله شوراهای حل اختلاف مراجعه کرده و پس از ارائه دادخواست و تشکیل پرونده، درخواست صدور گواهی حصر وراثت خود را پیگیری می‌کردند.  

این گواهی‌ها به صورت کاغذی صادر شده و توسط مامور ابلاغ به آدرس منزل خواهان/خواهان‌ها ارسال می‌شدند. جهت استعلام چنین گواهی‌هایی تنها راه موجود، مراجعه حضوری به شعبه یا مرجع صادرکننده مورد نظر وراث می‌باشد. 

نحوه استعلام انحصار وراثت اینترنتی 

استعلام گواهی انحصار وراثت از طریق سامانه ابلاغ ثنا یا از طریق بخش اطلاع رسانی برای اشخاص حقیقی سایت عدل ایران (adliran.ir) مقدور است. متقاضی برای مشاهده آن باید  وارد سایت عدل ایران شده و سپس از قسمت اشخاص حقیقی و اطلاع رسانی پرونده اقدام کند. 

لازم به ذکر است که این روش برای گواهی‌های صادره از سال ۱۳۹۵ به بعد، یعنی پس از راه‌اندازی سامانه عدل ایران قابل اجرا خواهد بود. در مورد گواهی‌های صادره قبل از این تاریخ، افراد ملزم خواهند بود تا حضوری به شورای حل اختلاف مربوطه مراجعه کنند. 

استعلام انحصار وراثت با کد ملی 

در صورتی که گواهی صادره پس از راه‌اندازی سایت عدل ایران و ابلاغ ثنا جدید باشد، لازم است شخص به سامانه ابلاغ ثنا یا بخش اطلاع‌رسانی پرونده مراجعه کند. برای این منظور باید گزینه اطلاع‌رسانی برای اشخاص حقیقی در سایت عدل ایران را انتخاب نموده و با وارد کردن کد ملی به عنوان نام کاربری سامانه و رمز عبوری که هنگام ثبت‌نام دریافت کرده است، پیگیری گواهی حصر وراثت خود را انجام دهد. 

چنانچه گواهی صادره قدیمی بوده و پیش از راه‌اندازی سایت عدل ایران و ابلاغ ثنا صادر شده باشد، فرد موظف است به شورای حل اختلاف مربوطه که اقدام به صدور گواهی حصر وراثت کرده است مراجعه کند. در این فرایند ارائه کد ملی متقاضی و متوفی ضروری است. همچنین در صورت امکان شماره پرونده مربوط به دادخواست صدور گواهی انحصار وراثت نیز باید ارائه شود، تا درخواست پیگیری مورد بررسی قرار گیرد. 

استعلام گواهی حصر وراثت به لحاظ اصالت 

جهت استعلام اصالت گواهی حصر وراثت دو راه پیش روی متقاضیان وجود دارد. در روش اول، وراث متوفی می‌توانند از طریق سامانه ابلاغ ثنا یا مراجعه حضوری به شورای حل اختلاف درخواست بررسی اصالت این گواهی را داشته باشند. 

در حالت دوم، وراث یا فرد متقاضی می‌تواند تقاضای کارشناسی کرده و از کارشناس دادگستری درخواست کند که جعلی بودن سند حصر وراثت ارائه شده را بررسی کرده و اصالت آن را تایید کند. توجه به این نکته ضروری است که مراجع اداری و قضایی، طی مکاتبات کاغذی یا اینترنتی درون سازمانی نیز می‌توانند اقدام به استعلام اصالت گواهی حصر وراثت کنند. 

جواب استعلام انحصار وراثت 

برای دریافت جواب انحصار وراثت دو روش وجود دارد. مراجعه حضوری و پیگیری اینترنتی. در مراجعه حضوری متقاضی می‌تواند به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و کد رهگیری خودش را به متصدی ارائه دهد. سپس نسخه چاپی استعلام را دریافت کند. همچنین، برای انحصار وراثت‌های قبل سال ۱۳۹۵ نیز فرد می‌تواند کپی گواهی را از شورای اختلاف محل زندگی متوفی دریافت کند. 

برای پیگیری اینترنتی نیز باید متقاضی وارد سامانه عدل ایران شده و از طریق گزینه سامانه ابلاغ الکترونیک قضایی قسمت سامانه پشتیبان ابلاغ الکترونیک را انتخاب کند. سپس باید فرد، کد ملی و رمز عبور سامانه ثنا را وارد کرده و پاسخ استعلام را دریافت کند. در صورتی که متقاضی در سامانه ثنا حساب نداشته باشد، لازم است برای پیگیری این گواهی در این سامانه حساب کاربری بسازد. 

سخن پایانی 

برای تقسیم ارث لازم است که بستگان متوفی و افراد حاضر در طبقات ارث مدارک لازم مانند دادخواست تقسیم ترکه، مدارک شناسایی وراث نظیر شناسنامه و … را آماده کنند. پس از طی کردن مراحل تقسیم ترکه و درخواست صدور گواهی حصر وراثت، بستگان متوفی می‌توانند از طریق شورای حل اختلاف یا سامانه عدل ایران وضعیت گواهی صادر شده را استعلام بگیرند.  

با توجه به اینکه انجام انحصار وراثت امری پیچیده است و زمان زیادی نیاز دارد، پیشنهاد می‌کنیم از وکلای متخصص در این زمینه جهت پیش بردن کلیه مراحل پرونده کمک بگیرید. تیم متخصص پلتفرم حقوقی ترازو با وجود سال‌ها تجربه در این زمینه کمکتان می‌کنند تا کلیه مراحل تحریر و تقسیم ترکه را در کمترین زمان و با کمترین چالش انجام دهید. 

سوالات متداول