تقسیم ناعادلانه ارث و محرومیت از ارث

تقسیم ناعادلانه ارث و محرومیت از ارث

آبان 25, 1399
  /  
منتشر شده در ارث
،
مقالات
،

در این مقاله می‌خواهیم در مبحث محرومیت از ارث و تقسیم ناعادلانه ارث توسط پدر و مادر با شما صحبت کنیم. آیا پدر می‌تواند تمام دارایی خود را به یکی از فرزندانش بدهد؟ در چه صورت می‌توان وارث را از ارث محروم کرد؟ چه کسانی از ارث محروم می‌شوند؟ برای یافتن پاسخ این سوالات، تا پایان مقاله همراه ما باشید.

محرومیت از ارث چیست؟

به محض اینکه فردی فوت کند روال تقسیم ارث به جریان می‌افتد و اموالش به وراث او می‌رسد. پس از فوت، دیگر شخص دخل و تصرفی در اموالش ندارد و اگر کسی بخواهد در مورد اموالش بعد از مرگ تصمیمی بگیرد، فقط در صورتی‌که وصیت کند، می‌تواند تعیین تکلیف کند.

ولی تکلیف پدر و مادری که قصد دارند همه اموال خود را تنها به یکی از فرزندان بدهند یا یکی از فرزندان را از ارث محروم کنند، چیست؟

 بعضی اوقات متوفی مشخص می‌کند مقداری از اموال صرف امور خیریه شود یا کل اموالش را به یکی از فرزندانش بدهد. همانطور که می‌دانیم، هر فرد می‌تواند فقط در یک سوم از اموال به نفع خودش وصیت نماید و فقط در صورتی متوفی می‌تواند در بیش از یک سوم نظر بدهد که تمامی وراث راضی باشند.

پس وقتی شخصی وصیت می‌کند که یک فرزند خود را از ارث محروم کند، فقط تا میزان ثلث اموال این وصیت نافذ و مورد قبول است و هیچ‌کس نمی‌تواند با وصیت، ورثه خود را کلا از ارث محروم کند.

تقسیم ناعادلانه ارث توسط پدر

حتماً تاکنون عبارت «محرومیت از ارث» را از اشخاص مختلف شنیده‌اید، اما آیا واقعا می‌شود یکی از اولاد را از ارث محروم کرد؟ طبق ماده ۸۳۷ قانون مدنی، محرومیت از ارث به این شکل است که اگر فردی به موجب وصیتی، یک یا چند نفر از ورثه‌ خود را از ارث محروم کند، وصیت او نافذ نیست.

محرومیت از ارث با وصیت، فقط تا ثلث اموال نافذ و صحیح است و از نظر قانون، محرومیت وراث از کل اموال مورد قبول و صحیح نیست.

وصیت و میزان اعتبار آن

 همانطور که در قانون بر لزوم وجود وصیت‌نامه تأکید شده، در عرف نیز وصیت کردن از واجبات زندگی بشر است. هر فرد باید وضعیت دارایی، اموال، بدهی، دیون و تکالیف دینی و مالی که بر گردنش است را معین و مشخص نماید و رسیدگی به این امور را به بازماندگان خود بسپارد.

 در صورتی که وصیت‌نامه هیچ‌یک از شرایط وصیت‌نامه‌های قانونی را نداشته باشد، می‌توان با طرح دعوای تنفیذ وصیت‌نامه، به آن اعتبار بخشید. فردی که وصیت می‌کند، باید هنگام تنظیم وصیت‌نامه اهلیت داشته باشد.

حتی اگر بعد از تنظیم وصیت‌نامه فرد دچار جنون شود، مانعی برای اجرای وصیت‌نامه نخواهد بود و وصیت‌نامه همچنان معتبر است و قابلیت اجرا دارد. اما فردی که قصد خودکشی دارد و وصیت‌نامه از خود باقی می‌گذارد، وصیت‌نامه او معتبر و قابل اجرا نیست؛ زیرا این فرد اهلیت تنظیم وصیت‌نامه را ندارد.

آیا مادر می تواند فرزند را از ارث محروم کند؟

طبق ماده ۸۴۱ قانون مدنی، موصی یا شخص وصیت‌کننده، تنها در مورد اموال متعلق به خود می‌تواند وصیت کند و در مورد اموال دیگران حتی با اجازه مالک آنها، نمی‌تواند وصیت کند. موصی  اگر وارثی نداشته باشد، می‌تواند هر کسی را به عنوان وارث خود معرفی کند و این تنها در مورد یک سوم اموال قابل اجراست و بقیه اموال طبق قانون تقسیم می‌شوند.

صلح عمری

صلح عمری یعنی شخصی می‌تواند طی قراردادی که در دفتر اسناد رسمی منعقد می‌گردد، ملک و املاک خود را به نام شخص دیگری بزند، ولی برای آن شروطی وجود دارد؛ مثلا می‌گوید: «من تا وقتی زنده هستم، در این خانه ساکن می‌مانم، ولی بعد از فوت من فلان شخص، حق سکونت یا اجاره‌ی آن را دارد.» یا اینکه شخصی به دفترخانه رفته و اعلام می‌کند که یکی از آپارتمان‌هایش را‌ به فرزندش که نیاز دارد و در حال ازدواج است، بدهد؛ ولی تا زمانی که زنده است، خودش در این ملک سکونت می‌کند و آن پسر حق فروشش را ندارد و می‌تواند شرایط دیگری بگذارد.

 در  واقع مالک شرط می‌کند تا زمانی که زنده است، منافع ملک متعلق به خودش است و بعد از این که فوت کرد، ملک و منافع آن به طور کامل و شش‌دانگ به کسی که صلح  به نفع او شده است، برسد.

حتما بخوانید:تحریر ترکه چیست؟

روش‌های جلوگیری محرومیت از ارث

 در سیستم حقوقی ایران، محرومیت از ارث غیرممکن است. مورث اگر بخواهد برای اموال تعیین تکلیف کند، باید در زمان حیاتش این کار را انجام دهد. مورث فقط می‌تواند در قالب عقود مختلف و قبل از زمان مرگ با انتقال اموال خود نیت خود را جهت محرومیت از ارث یکی از فرزندان یا چند نفر، اعمال کند.

چه کسانی از ارث محروم می شوند؟

موارد محرومیت از ارث به شرح زیر هستند:

۱ . کفر

کافر از مسلمان ارث نمی‌برد، ولی مسلمان از کافر ارث می‌برد. به استناد ماده ۸۸۱ مکرر قانون مدنی، اگر متوفی مسلمان باشد، هر یک از ورثه که کافر باشد از او ارث نمی‌برند.

۲ . اقدام به قتل

کشتن کسی به ناحق و نه برای قصاص، دفاع یا حد و مانند آن، موجب محرومیت قاتل از ارث است. به استناد ماده ۸۸۰ قانون مدنی هرگاه کسی عمدا مورث خود را بکشد، از ارث محروم می‌شود.

 ۳ . برده بودن

 برده بودن وارث، مانع ارث است، مگر آن که وارث منحصر به برده باشد. البته با توجه به قوانین منع برده‌داری، این بند عملا منتفی است.

۴ . لعان

اگر مرد برای اینکه بگوید این فرزند متعلق به اون نیست، اقدام به لعان کند، ازدواج زن و شوهر فسخ شده و دیگر از یکدیگر ارث نخواهند برد و تا ابد امکان ازدواج مجدد با هم را ندارند. همچنین پدر از فرزندی که از خود نمیداند و آن فرزند نیز از پدر ارث نخواهد برد.

۵ .‌زنا

 نه زنازاده از پدر و مادر خود ارث می‌برد و نه پدر و مادر و نزدیکان آنان از وی.

آیا پدر می‌تواند تمام دارایی خود را به یکی از فرزندانش بدهد؟

تقسیم ناعادلانه ارث توسط پدر یا مادر، ممکن است برای بسیاری افراد رخ دهد. در نظام حقوقی ایران محرومیت از ارث، فاقد اعتبار قانونی است و شخص به وسیله وصیت نمی‌تواند ورثه خود را از ارث محروم کند. قانون به متوفی فقط اجازه داده که در مورد یک سوم از اموالش در این مورد تعیین تکلیف کند و به محض فوت متوفی، امکان هیچ‌گونه اقدام حقوقی وجود ندارد. تشخیص وارث بودن یا نبودن افراد، تنها به عهده قانون است، زیرا قوانین ارث از قواعد آمره هستند و اراده و خواست شخص، تاثیری در تحقق سهم‌الارث وراث ندارد.

سوالات متداول

۱. آیا پدر یا مادر میتواند تمام دارایی خود را به یکی از فرزندانش بدهد؟

در زمان حیاتش بله، اما در وصیت نامه فقط تا یک سوم از اموالش را میتواند وصیت کند.

۲. آیا مادر میتواند فرزند را از ارث محروم کند؟

نه مادر و نه پدر و نه هیچ کس دیگر نمی‌تواند وارث را از ارثش محروم کند.

۴.۳/۵ - (۳۰ امتیاز)

دیدگاه شما

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

۱۶ دیدگاه ثبت شده
فاطمه فروردین 1, 1403
پاسخ

سلام وقت بخیر پدر بزرگم بدون اطلاع سایر فرزندان یک قطع زمین به نام یکی از دایی ما زده در صورتی که سواد نداشته و به اجبار بود الان چطور میشه ثابت کرد چون در اون زمان هیچ کسی اطلاع نداشته.

مصطفی عبداللهی فروردین 7, 1403
پاسخ

سلام وقت بخیر
اگر شرایط جسمی و ذهنی طوری است که ایشان قادر به تصمیم گیری صحیح نبودند و به درستی اعمال و مصلحت خود را تشخیص ندهند می توانید درخواست صدور حکم حجر کنید موضوع در پزشکی قانونی بررسی و در صورت اثبات عدم قوه تشخیص حکم حجر صادر می شود .

فاطمه فروردین 1, 1403
پاسخ

سلام وقت بخیر پدر بزرگم بدون اطلاع سایر فرزندان یک قطع زمین به نام یکی از دایی ما زده در صورتی که سواد نداشته و به اجبار بود الان چطور میشه ثابت کرد چون در اون زمان هیچ کسی اطلاع نداشته.

مصطفی عبداللهی فروردین 7, 1403
پاسخ

سلام وقت بخیر
اگر شرایط جسمی و ذهنی طوری است که ایشان قادر به تصمیم گیری صحیح نبودند و به درستی اعمال و مصلحت خود را تشخیص ندهند می توانید درخواست صدور حکم حجر کنید موضوع در پزشکی قانونی بررسی و در صورت اثبات عدم قوه تشخیص حکم حجر صادر می شود .

نيلوفر مرداد 28, 1402
پاسخ

با سلام پدر من در شرایط بسیار بد بیمارى، ک دکترا الان جوابش کردن، از ۴ تا خونه ٢ تا شو داده به دوتا پسر، براى ما ۶ دختر دوتا خونه داده، یعنى براى هر سه خواهر ى واحد، اما براى هر ى پسر ى واحد، ایا میشه اعتراض کرد؟ مکه سهم دختر یک نیست؟
اینکه کمتره!
پدرم هنوز زندس اگه فوت کنه ک گمان میکنم این اتفاق بیفته ایا میشه کارى کرد بعدا؟

کارشناس حقوقی ترازو مرداد 28, 1402
پاسخ

سلام. درصورت فریب مورث و به نام زدن اموال اگر ثابت کنید بله.

نجم الحسن ابراهیمی مرداد 15, 1402
پاسخ

سلام علیکم
آیا پدر در قید حیات می تواند کل دارایی را به کسی هدیه و هبه کند، بدون اجازه همسر و فرزندانش ؟؟ طبق فتوای آیت‌الله سیستانی

کارشناس حقوقی ترازو مرداد 18, 1402
پاسخ

سلام وقت بخیر. طبق اصل آزادی قراردادها هر شخص می تواند در هر زمانی که خواست با سایرین قراردادهایی منعقد کند و اموال و دارایی‌های خود را یا به طریق معوض و یا به طریق غیرمعوض به ایشان منتقل نماید فرقی هم نمی کند که گیرنده فرزند مالک یا غریبه باشد.

ابراهیم قربانی مرداد 13, 1402
پاسخ

در زمان حیات پدر که در شرایط سالمی نباشد،آیافرزندان،بدون حضور برادر بزرگ می توانند در رابطه با سهم الارث تصمیم گیری کرده و ارثیه پدری رابین خودشان تقسیم بندی کنند…

کارشناس حقوقی ترازو مرداد 19, 1402
پاسخ

وقت بخیر. تقسیم ارث برای بعد از فوت موصی و تا یک سوم طبق وصیت ایشان خواهد بود.

لاله تیر 21, 1402
پاسخ

پدرم در زمان حیات به هر پسرش از زمینهای زراعی۲هکتار زمین داده.بعداز فوتش طبق ترکه به هرپسر۱هکتاروبه دخترهانیم هکتار رسیده.پدر در زمان حیات اشاره کرده که به دختران زمین کمتری میرسد لذا به مادر۳هکتار داده تا درصورت نیاز دختران به آنها هم سهمی دهد.اکنون مادر در زمان حیات نیم هکتار میخواهد به دخترانش بدهدآیا رضایت و امضای سایر وراث از مادر لازم است؟چون وقتی پدر قبل از فوت ۲هکتار داده کسی از دختران امضا و رضایت نگرفته.

کارشناس حقوقی ترازو مرداد 19, 1402
پاسخ

وقت بخیر. تقسیم ارث مادر تفاوتی با تقسیم ارث پدر ندارد. مادر می تواند در زمان حیات اموال خود را به هرکدام از فرزندان خواست بدهد و یا بعد از فوت او تا یک سوم از اموال طبق وصیت مادر خواهد بود.

نیکوسرشت تیر 10, 1402
پاسخ

پدرم تمام اموالش را به نام پسرهاش زده ، پس این یک جور محروم از ارث میشود ؟

کارشناس حقوقی ترازو تیر 14, 1402
پاسخ

سلام و وقت بخیر
خیر به معنای محروم کردن از ارث نیست اما نتیجه همونه و تو این فرض منع قانونی وجود نداره و انتقال صحیحه.

احمدمیکائیل زاده خرداد 22, 1402
پاسخ

پدرگورباگورم باقولنامه های صوری همه املاکش رابه فرزندانش فروخته ومن ویک برادرم راازارث چندین میلیاردی محروم کرده لطفا مراراهنمایی کنیدکه چه بایدبکنم ممنون

کارشناس حقوقی ترازو خرداد 25, 1402
پاسخ

سلام و وقت بخیر
از طریق لینک زیر با وکلای ما ارتباط برقرار کنید تا شما رو راهنمایی کنند.
مشاوره حقوقی آنلاین پلتفرم حقوقی ترازو