یکی از مهمترین مسائلی که پس از فوت همسر به وجود می‌آید، مبحث مهریه و نحوه پرداخت آن است. در این مقاله می‌خواهیم در مورد مهریه زن بعد از فوت شوهر و همچنین امکان گرفتن مهریه از پدر شوهر صحبت کنیم. تا پایان مقاله همراه ما باشید.
تکلیف مهریه زن بعد از فوت شوهر
اگر شوهر ارثی از خود به جا گذاشته باشد، بدهی‌های متوفی که یکی از آنها مهریه است، از محل ماترک پرداخت می‌شود.
اگر مردی فوت کند و همسرش مطالبه مهریه کند، اما متوفی اموالی نداشته و یا اموال او جوابگوی مهریه زن نباشد، وراث شوهر مسئولیتی در قبال پرداخت مهریه او ندارند. اگر اموال به‌جامانده از شوهر کم باشد و در این میان چند نفر طلبکار وجود داشته باشد، هر کدام زودتر مالی را از متوفی توقیف کنند، اولویت با اوست.
مثلا اگر یک آپارتمان از متوفی مانده که مبلغ آن ۵۰۰ میلیون تومان و مهریه همسر ۲۰۰ سکه باشد و چکی از طلبکار نیز به مبلغ ۳۰۰ میلیون تومان وجود داشته باشد، اگر طلبکار یا زن متوفی هر کدام زودتر ملک را توقیف کنند، در وصول طلب خود اولویت دارند.
البته این را هم باید در نظر گرفت که در شرایط مساوی، مهریه زن متوفی دین ممتاز به حساب می‌آید و نسبت به سایر طلبکاران، زن دارای اولویت است و زوجه با به اجرا گذاشتن مهریه نسبت به سایر طلبکاران اولویت دارد.
مهریه پس از مرگ شوهر در دوران عقد
اگر بین زوجین نزدیکی واقع نشده باشد و زوج فوت کند، دوشیزه‌ی متوفی میتواند کل مهریه را از محل ماترک وصول کند. اگر مهریه زن وجه نقد باشد، به نرخ روز حساب می‌شود و اگر مهریه زن سکه باشد، ملاک عین سکه است. بنابراین گرفتن مهریه در دوران عقد و بعد از فوت شوهر، در صورت باکره بودن هم به صورت کامل انجام می‌شود.
مهریه زن دوم پس از فوت شوهر
بسیاری تصور می‌کنند که مهریه زن دوم در صورت وجود زن اول پرداخت نخواهد شد؛ اما این تصور نادرست است و زن دوم هم مانند زن اول در صورت مطالبه، مهریه‌اش از ماترک متوفی پرداخت خواهد شد. البته در بسیاری از موارد با در نظر گرفتن این که همسر دوم به صورت عقد موقت همسر متوفی شده است، اثبات زوجیت کمی دشوار بوده و ابتدا باید این امر اثبات شود. پس در صورت وجود زن دوم پس از فوت متوفی، باز هم مهریه او باید از ماترک پرداخت شود.
مالکیت تمام یا نصف مهریه
طبق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی، به محض اینکه عقد صورت می‌گیرد، زن مالک تمام مهریه می‌شود و هر تصرفی که بخواهد میتواند در آن بنماید. طبق این ماده، خانم دوشیزه یا باکره میتواند بعد از عقد، تمام مهر خود را از شوهر مطالبه کند.
اما طبق ماده ۱۰۹۲ قانون مدنی، اگر بین زوجین نزدیکی صورت نگرفته باشد و کار به طلاق بکشد، به زن نصف مهریه می‌رسد. در صورتی که شوهر قبلا بیش از نصف مهریه را پرداخت کرده باشد، میتواند مازاد را برگرداند.
شرایط و مراحل گرفتن مهریه از پدرشوهر
در مورد گرفتن مهریه از سهم الارث شوهر باید چنین گفت که بر اساس قوانین مدنی، زمانی که شخصی فوت شود، در ابتدا باید کلیه دیون و بدهی‌های مالی او پرداخت شود و سپس اگر چیزی باقی ماند، بر اساس قوانین ارث، میان ورثه او تقسیم می‌شود.
اگر مردی فوت کند و مهریه همسرش را پرداخت نکرده باشد، زن میتواند با ارائه دادخواست به دادگاه خانواده، مهریه‌اش را مطالبه کند. حتی پس از اینکه تقسیم ترکه و اموال متوفی تمام شده باشد، دادخواست مطالبه مهریه به طرفیت ورثه متوفی اقامه می‌شود.
اگر مهریه زن وجه رایج یا پول نقد باشد، بر اساس تاریخ فوت، مهریه قابل مطالبه و دریافت است. البته این مسئله را در نظر داشته باشید که مهریه زن غیر از سهم ارثی است که به او تعلق می‌گیرد. به این معنا که در صورت فوت مرد، زن میتواند طبق قانون مدنی مطالبه ارث نماید.
اگر مردی فوت کند و مهریه همسرش را پرداخت نکرده باشد، زن میتواند با ارائه دادخواست به دادگاه خانواده، مهریه‌اش را مطالبه کند. حتی پس از این که تقسیم ترکه و اموال متوفی تمام شده باشد، دادخواست مطالبه مهریه به طرفیت ورثه متوفی اقامه می‌شود.
وصول مهریه از دیه شوهر فوت شده
اگر دیه بر کسی استقرار پیدا کند، این دیه در دارایی او وارد شده و جزو اموالش محسوب می‌شود و حتی ورثه می‌توانند سهم الارث خود را از دیه مطالبه کنند. علاوه بر برداشت سهم الارث ورثه از دیه متوفی، مهریه زن که نوعی دین ممتاز و بر گردن شوهر است نیز از دیه شوهر قابل مطالبه است. یعنی مهریه زن به عنوان یک دین ممتاز، حتی قبل از تقسیم ترکه بین وراث، از دیه شوهرش به او تعلق می‌گیرد.
در این میان زوجه میتواند با تامین خواسته دیه شوهرش را توقیف کند. برای رسیدن به این مطالبه باید دادخواست خود را به دادگاه حقوقی تقدیم کند.
شرایط گرفتن مهریه از پدر شوهر
از نظر قانونی، پدرشوهر هرچند بسیار ثروتمند باشد، تکلیفی برای پرداخت مهریه پسرش ندارد. حتی اگر متوفی بسیار فقیر باشد، امکان گرفتن مهریه از پدر شوهر وجود ندارد.
مهریه چه عندالمطالبه و چه عندالاستطاعه، تعهدی است که شوهر در قبال همسرش کرده و هیچ ارتباطی به اطرافیان او ندارد.
ولی اگر در ضمن عقد نکاح یا در سند ازدواج یا طبق یک قرارداد مستقل، پدرشوهر پرداخت مهریه را تقبل یا ضمانت کرده باشد، در این صورت زن میتواند برای گرفتن مهریه از پدرشوهر در قبال تعهداتی که پدر شوهر کرده، اقدام نماید.
دریافت مهریه از ارث پدر شوهر
اگر پدر شوهر یا هر شخص دیگری که شوهر از او ارث می برد فوت کند و سرمایه او به شوهر تعلق بگیرد، در این صورت زن میتواند از سهم الارث شوهر، مهریه را وصول کند. در این صورت زن باید از طریق اجرای ثبت یا دادگاه به طرفیت وراث، مهریه را مطالبه کند.
به این طریق اول باید مهریه زن که یک دین ممتاز به حساب می‌آید، پرداخت شود و بقیه ماترک بین وراث و همسرش تقسیم شود.
اگر زن هم فوت کند، در این صورت وراث زن می‌توانند برای مهریه علیه وراث شوهر اقامه دعوا کنند و در صورت وجود ماترک از آن محل، مهریه را مطالبه کنند.
اگر در ضمن عقد نکاح یا در سند ازدواج یا طبق یک قرارداد مستقل، پدرشوهر پرداخت مهریه را تقبل یا ضمانت کرده باشد، زن میتواند برای گرفتن مهریه از پدر شوهر در قبال تعهداتی که کرده، اقدام نماید.
مهریه پس از مرگ شوهر در عقد موقت
برخلاف عقد دائم، هرگاه میزان مهریه مشخص نشود، عقد موقت باطل به حساب می‌آید. پس حتماً در زمان عقد موقت باید مهریه و میزان آن مشخص باشد.
اگر نزدیکی انجام شده باشد، کل مهریه و در صورت عدم نزدیکی، زوج باید نصف مهریه را بپردازد. اگر مهریه قبل از فوت پرداخت نشده باشد، بعد از فوت همسر از بین نمی‌رود. بلکه جزو دیون متوفی محسوب می‌شود و زوجه میتواند از اموال او توقیف نماید. زیرا مهریه حقی است که با مردن از بین نمی‌رود.
مطالبه مهریه
از جمله مهمترین دعاوی که در دادگاه خانواده مطرح می‌شود ، مطالبه مهریه است. مطالبه مهریه تا سقف ۲۰ میلیون تومان در شورای حل اختلاف بررسی می‌شود، ولی اجرای مهریه از طریق دادگاه، مسیر و مراحل خاصی دارد.
مطالبه مهریه به دو طریق امکان‌پذیر است:
- مراجعه به دادگاه
- مراجعه به اجرای ثبت اسناد
مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت، سریع‌تر انجام می‌شود.
۱. مطالبه مهریه از طریق دادگاه
برای مطالبه مهریه از طریق دادگاه، ابتدا باید به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نموده و دادخواست مطالبه مهریه ثبت کنید. پس از پرداخت هزینه دادرسی، پرونده به دادگاه خانواده ارجاع داده می‌شود و برای آن وقت رسیدگی تعیین می‌شود. نحوه پیگیری دادخواست مهریه از طریق سامانه ثنا انجام می‌شود.
البته در حال حاضر با توجه به بخشنامه رییس قوه قضاییه امکان مراجعه مستقیم به دادگاه وجود نداشته و فرد ابتدا باید به اجرای ثبت مراجعه کند. در صورتیکه پس از مدت ۶ ماه ثبت موفق به یافتن اموالی از زوج نشده و مهریه وصول نگردد، می‌توان به دادگاه مراجعه کرد.
۲.مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت
با مراجعه به دایره اجرای ثبت می‌توانید با سرعت و هزنیه کمتری مهریه خود را مطالبه کنید. البته این در صورتی مناسب است که مرد دارای اموال ثبت شده اعم از منقول و غیرمنقول باشد که جزو مستثنیات دین نباشند. همچنین از طریق اجرای ثبت می‌توان اقدام به ممنوع الخروج کردن مرد نمود.
اجرت المثل زن بعد از فوت شوهر
در قوانین مدنی کشورمان، حقوق مالی برای زن در نظر گرفته شده که قسمتی از آنها با ازدواج به زن تعلق می‌گیرد و تامین و پرداخت آن برعهده مرد خواهد بود و حتی بعد از فوت مرد، اجرت‌المثل زن از او سلب نمی‌شود.
در صورتیکه زوجه کارهایی را که شرعا برعهده‌اش نبوده به دستور زوج و با عدم قصد تبرع انجام داده باشد و این موضوع برای دادگاه ثابت شود، دادگاه اجرت المثل کارهای انجام‌گرفته را محاسبه و پرداخت می‌کند.
نفقه زن بعد از فوت شوهر
بر اساس ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی در عقد دائم، نفقه زن بر عهده شوهر است و مرد ملزم به پرداخت نفقه همسر خود است.
پرداخت نفقه زن بسیار مهم است و دو دسته ضمانت اجرا برای عدم پرداخت نفقه تعیین شده است.
- زن میتواند دادخواست حقوقی مطالبه نفقه را بدهد.
۲. در صورت عدم پرداخت نفقه، زن میتواند به جرم ترک انفاق از شوهرش شکایت کند.
در هر دو صورت، پرداخت نفقه زنی که همسرش فوت کرده امکان‌پذیر است. بعد از نگه داشتن عده وفات شوهر، زن میتواند دادخواست مطالبه نفقه بعد از فوت شوهر را بدهد. همچنین زن میتواند نفقه گذشته خود را نیز مطالبه کند.
آیا گرفتن مهریه از سهم الارث شوهر بعد از بخشیدن آن امکان‌پذیر است؟
اگر زوجه مهریه خود را با شروطی بخشیده باشد و شوهر در خصوص انجام شروط کوتاهی کند، زوجه میتواند تقاضای مهریه از سهم الارث زوج را داشته باشد. در غیر این صورت زن با بخشیدن مهریه نمی‌تواند نسبت به گرفتن آن ادعایی کند.
در این مقاله به بررسی موضوعاتی در مورد مهریه زن بعد از فوت شوهر و امکان گرفتن مهریه از پدرشوهر در صورت فوت همسر پرداختیم. در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر می‌توانید به مشاوران حقوقی ترازو مراجعه بفرمایید.
سوالات متداول
۱. در صورت فوت همسر و داشتن بچه صغیر تکلیف مهریه چیست؟
مهریه جزو دیون ممتاز است و باید از اموال متوفی پرداخت شود. بعد از پرداخت مهریه، اموال بین ورثه تقسیم می‌شود.
۲. آیا زن بعد از فوت شوهر میتواند مهریه بگیرد؟
بله؛ مهریه دین ممتاز است و از اموال شوهر که فوت شده، قابل مطالبه است.
۳. آیا زن می تواند اجرت المثل کارهایی که در منزل شوهر انجام داده است را بگیرد؟
در صورتیکه زن کارهایی را که شرعا برعهده‌اش نبوده به دستور زوج و با عدم قصد تبرع انجام داده باشد میتواند بگیرد.
سلام وقت بخیر خانمی ک شوهرش چند سال پیش تصادف کردن و نگه داری پسر کوچیکش هم با اونه الان حدود ۶سال از فوت شوهرش میگذره میتونه از پدر شوهرش مهریش رو طلب کنه ؟؟ پدر شوهر موظب ب پرداخت مهریه هست یا ن؟؟
سلامگرفتن مهریه از پدرشوهر پس از فوت همسر، تنها در صورتی امکان‌پذیر است که پدرشوهر در زمان انعقاد عقد نکاح، تعهد به پرداخت مهریه را داشته باشد.
سلام وقت بخیر
من از دیه ماشینی ک شوهرم تصادف کرده بودن و فوت کردن و به عنوان مهریه برداشتم و ی خونه کوچیک خریدم .بچه هم نداشتیم.الان بعد از دوسال بدهکاراش شکایت کردن ایا ممکن است ک خانه را توقیف کنن ممنون میشم از راهنماییم کنین
وقت بخیر. مهریه از دیون ممتاز بوده که درصورت فوت شوهر و وجود طلبکار بازهم در الویت پرداخت به زوجه است.