قانون مالیات‌های مستقیم، در بخش مالیات بر درآمد مشاغل، اقدام به گروه بندی مشاغل مالیاتی کرده تا بر اساس آن، میزان مالیات مشاغل مختلف مشخص گردد. البته تا قبل از سال ۱۳۹۴ شمسی، مبنای این تقسیم‌بندی، بر اساس صنف و نوع شغل بود. اما پس از آن به جهت ایجاد بهتر عدالت مالیاتی این مبنا تغییر کرد و با انتخاب معیاری دوگانه، نوع و حجم فعالیت جایگزین آن شد.
از آنجا که تکالیف مالیاتی بسیار مهم بوده و ناآشنایی با آن ممکن است تبعات منفی برای مودی در پی داشته باشند، بهتر است تا با ما در این مقاله همراه باشید و از گروه‌بندی مالیاتی مشاغل و نتایج حقوقی آن مطلع شوید.
گروه های مالیاتی مشاغل
در ماده ۹۵ قانون مالیات های مستقیم، بیان شده است که صاحبان مشاغل یا همان اشخاص حقیقی موضوع این فصل موظفند دفاتر و یا اسناد و مدارک حسب مورد را که با رعایت اصول و ضوابط مربوط از جمله اصول و ضوابط مربوط به تنظیم دفاتر تجاری موضوع قانون تجارت در خصوص تجار تنظیم می‌گردد برای تشخیص درآمد مشمول مالیات، نگهداری و اظهارنامه مالیاتی خود را بر اساس آنها تنظیم کنند.
آیین‌نامه اجرائی مربوط به نوع دفاتر، اسناد و مدارک و روشهای نگهداری آنها اعم از ماشینی(مکانیزه) و دستی و نمونه اظهارنامه مالیاتی با توجه به نوع و حجم فعالیت حسب مورد برای مودیان مذکور و نیز نحوه ارائه آنها برای رسیدگی و تشخیص درآمد مشمول مالیات به مراجع ذی‌ربط، توسط سازمان امور مالیاتی کشور تهیه شده و به‌تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی رسیده است.
با توجه به این آیین نامه، مشاغل به ۳ گروه تقسیم شده‌اند که هر یک از این گروه‌ها دارای تکالیف مختص به خود می باشند. پس مشخص شد که گروه‌بندی مالیاتی مشاغل از کجا نشات می‌گیرد. در ادامه ما شما را با هر یک از این ۳ گروه آشنا خواهیم کرد.
گروه اول مالیاتی مشاغل
صاحبان کسب‌وکارهای بزرگ و پردرآمد
کلیه اشخاص حقیقی و صاحبان مشاغلی که یکی از سه شرط زیر را داشته باشند، جزء مشاغل گروه اول مالیاتی یا مشاغل گروه الف مالیاتی محسوب می‌شوند:
درآمد ابرازی آنها (اعم از فروش کالا و یا فروش توأم کالا و ارائه خدمات) بر اساس اظهارنامه مالیاتی عملکرد دو سال قبل آنها بیش از مبلغ ۳۰۰ میلیارد ریال (۳۰/۰۰۰/۰۰۰/۰۰۰ تومان) باشد. (بر اساس جزء ۹ بند الف ماده ۲ آیین‌نامه اجرایی ماده ۹۵ ق.م.م)
مثال: مبنای گروه‌بندی سال ۱۴۰۲، مبلغ فروش و سایر درآمدهای مندرج در اظهارنامه عملکرد سال ۱۴۰۰ است.
آخرین درآمد قطعی شده (فروش کالا یا فروش توأم کالا و ارائه خدمات آنها) بیش از ۳۰۰ میلیارد ریال باشد؛ معیار سنجش درآمد قطعی شده، برگ قطعی مالیات ابلاغی به مؤدی یا نماینده قانونی او، تا پایان دی‌ماه سال قبل است.
مثال: برای عملکرد سال ۱۴۰۲، آخرین درآمد قطعی شده تا پایان دی‌ماه سال ۱۴۰۱، موردبررسی قرار می‌گیرد.
اشخاص حقیقی و صاحبان مشاغل زیر فارغ از حجم فعالیتشان جزء اشخاص حقیقی گروه اول هستند:
- کلیه دارندگان کارت بازرگانی و واردکنندگان و صادرکنندگان
- صاحبان کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی و بهره‌برداران معادن دارای پروانه بهره‌برداری از وزارتخانه یا مراجع ذی‌ربط
- صاحبان هتل‌های سه ستاره و بالاتر
- صاحبان بیمارستان‌ها، زایشگاه‌ها، درمانگاه‌ها و کلینیک‌های تخصصی
- صاحبان مشاغل صرافی
- فروشگاه‌های زنجیره‌ای دارای مجوز فعالیت از وزارتخانه ذی‌ربط
- صاحبان مؤسسات حسابرسی، حسابداری و دفترداری، خدمات مالی و ارائه‌دهندگان خدمات مدیریتی، مشاوره‌ای، انفورماتیک و طراحی سیستم
- صاحبان مؤسسات حمل‌ونقل موتوری، زمینی، دریایی و هوایی اعم از مسافری و یا باربر
گروه دوم مالیاتی مشاغل
صاحبان کسب‌وکارهای با درآمد متوسط و بالا
بر اساس بند ب ماده ۲ آیین‌نامه اجرایی ماده ۹۵ ق.م.م، مشاغل گروه دوم مالیاتی یا مشاغل گروه ب مالیاتی کلیه اشخاص حقیقی و صاحبان مشاغلی را در برمی‌گیرد که یکی از دو شرط زیر را داشته باشند:
درآمد ابرازی آنها (اعم از فروش کالا و یا فروش کالا و ارائه خدمات) بر اساس اظهارنامه مالیات بر عملکرد دو سال قبل، بیشتر از ۱۰۰ میلیارد ریال و کمتر یا برابر با ۳۰۰ میلیارد ریال باشد
آخرین درآمد قطعی شده (فروش کالا یا فروش کالا و ارائه خدمات) آنها بر اساس برگ قطعی مالیات ابلاغی تا پایان دی‌ماه سال قبل، بین ۱۰۰ میلیارد ریال تا ۳۰۰ میلیارد ریال باشد.
گروه سوم مالیاتی مشاغل
گروه سوم در واقع کسانی اند که در دو دسته بالا جای نگرفته‌اند. صاحبان مشاغلی که در گروه های اول و دوم قرار نمی‌گیرند جزو گروه سوم محسوب می‌شوند.
تعیین گروه مالیاتی مشاغل
برای تعیین گروه مالیاتی به چند نکته باید توجه داشت. اول اینکه آیا عنوان شغل شما در عناوین گروه اول است یا خیر؟ اگر عنوان شغلی در این دسته ذکر شده باشد، فارغ از حجم درآمد شما در دسته و گروه اول مالیاتی قرار دارید. نکته دوم برای تعیین گروه مالیاتی، توجه به درآمد ابرازی ( فروش کالا یا فروش توأم کالا و ارائه خدمت) براساس اظهارنامه مالیاتی عملکرد دو سال قبل (اظهارنامه تسلیمی خردادماه هر سال مبنای تعیین گروه بندی سال بعد از تسلیم اظهار نامه عملکرد می‌باشد. به عنوان مثال مبلغ فروش و سایر درآمدهای مندرج در اظهارنامه مالیاتی عملکرد سال ۱۳۹۷ مبنای گروه‌بندی سال ۱۳۹۹ می‌باشد) یا آخرین درآمد قطعی شده( فروش کالا یا فروش توأم کالا و ارائه خدمت) خواهد بود. بر اساس اینکه درآمد ابرازی شما یا درآمد قطعی شده شما چه میزان است، شما در یکی از ۳ گروه بالا قرار خواهید گرفت.
باید توجه داشت که موارد بالا در مورد مشاغلی است که به فروش کالا یا فروش کالا و خدمات بصورت همزمان می‌پردازند. اما در مورد مشاغل صرفا خدماتی، در مواردی که مودیان صرفا به فعالیت ارائه خدمت اشتغال داشته باشند، پنجاه درصد (۵۰%) نصاب‌های تعیین شده مبنای گروه بندی می‌باشد.
همچنین صاحبان مشاغل و حرف موضوع این آیین‌نامه در اولین سال ایجاد (تأسیس) به استثناء مودیانی که به واسطه موضوع فعالیت جزو گروه اول طبقه‌بندی شده اند، جزو گروه سوم محسوب و از سال سوم فعالیت به بعد می بایست بر اساس نصاب‌های مقرر طبقه بندی شده و نسبت به انجام تکالیف قانونی عمل نمایند.
تکالیف مالیاتی گروه‌بندی مشاغل
ممکن است این سوال برایتان پیش آید که فایده این تقسیم‌بندی چیست؟ در پاسخ باید گفت که قانون برای هر یک از این گروه‌ها تکالیفی در نظر گرفته است که باید مورد توجه قرار بگیرد.
تکالیف گروه اول
صاحبان مشاغل این گروه و کلیه اشخاص حقوقی موظف‌اند:
ارائه کلیه دفاتر روزنامه و کل و یا سایر دفاتر حسب مورد دستی یا ماشینی (مکانیزه یا الکترونیکی) متکی به اسناد و مدارک
نکته: اسناد و مدارک باید با رعایت مقررات مربوط به پلمپ دفاتر، ثبت رویدادها و نگهداری آنها، نگهداری و بایگانی شوند.
ارائه صورتحساب سود و زیان
ارائه ترازنامه
تکالیف گروه دوم
این گروه باید اسناد و مدارک مربوط به معاملات خود در هرسال مالیاتی را با شرایط زیر جمع‌آوری و نگهداری نمایند:
نگهداری اسناد و مدارک درآمدی مانند فروش کالا و خدمات به‌صورت تفکیکی
ثبت و نگهداری کلیه اسناد و مدارک هزینه‌ای مانند خرید کالا و خدمات و دارایی‌ها و سایر هزینه‌ها به‌صورت تفکیکی
جمع‌آوری و نگهداری کلیه اسناد و مدارک به ترتیب تاریخ وقوع رویدادهای مالی
تهیه و تنظیم صورت درآمد و هزینه ماهانه و سالانه
تکالیف گروه سوم
این گروه نیز باید اسناد و مدارک مربوط به معاملات خود را با شرایط زیر جمع‌آوری و نگهداری نمایند:
نگهداری اسناد و مدارک درآمدی فروش کالا یا خدمات یا سایر درآمدها
نگهداری اسناد و مدارک خرید کالا و خدمات و دارایی‌ها و سایر اسناد و مدارک هزینه‌ای
تهیه و تنظیم خلاصه درآمد و هزینه سالانه
سخن پایانی
در این مقاله با گروه بندی مالیاتی مشاغل آشنا شدیم و برخی از تکالیف ایشان را بیان کردیم. البته قوانین مالیاتی بسیار پیچیده و دشوارند و بسیاری از افراد از آن اطلاعی ندارند. به همین دلیل بهتر است در صورت لزوم شما نیز از خدمات وکیل متبحر در امور مالیاتی بهره‌مند گردید. در صورت نیاز به چنین خدماتی می‌توانید از خدمات برخط ما در پلتفرم حقوقی ترازو استفاده کنید.