شاید تا به حال با این مورد مواجه شده باشید که زن یا مرد پس از طلاق یا فوت همسر بخواهد نام همسر قبلی خود را از شناسنامه‌ی خود حذف کند، برای این کار طبق قانون باید شرایطی وجود داشته باشد، به همین منظور در این مقاله به موضوع حذف نام همسر از شناسنامه خواهیم پرداخت.
حذف نام همسر از شناسنامه بعد از طلاق
از بین بردن نام همسر در شناسنامه پس از طلاق در دو حالت قابل بررسی است: در صورت باکره بودن زن، در صورت باکره نبودن زن:
در حالت باکره بودن زن:
بسیاری از مردان و زنان پس از طلاق دغدغه‌ی این را دارند که نام همسر قبلی خود را از شناسنامه حذف کنند؛ به منظور حمایت از این دسته قانون ثبت احوال در ماده‌ی ۳۳ خود مقرر کرده است که تمام ازدواج‌ها و طلاق‌ها یا مرگ همسر، فسخ عقد، رجوع و بذل مدت باید در دفاتر رسمی به ثبت برسند، امّا در شناسنامه‌ی المثنای مرد یا زن، آخرین ازدواج و طلاق و تعداد ازدواج‌ها که به قوّت خود باقی هستند، ثبت خواهد شد، امّا ازدواج و طلاق غیر مدخوله در شناسنامه‌ی المثنی درج نمی‌شود.
ازدواج و طلاق غیر مدخوله یعنی اینکه عقد پیش از اینکه بین زن و مرد نزدیک برقرار شده باشد، بر هم بخورد که در این صورت مرد یا زن می‌توانند برای دریافت شناسنامه‌ی المثنی اقدام کنند که در آن نام همسر قبلی ذکر نخواهد شد.
البته گفتنی است که در قانون قدیم فقط این کار برای زنان انجام می‌شد، امّا طبق قانون جدید اگر طلاق پیش از نزدیکی اتفاق افتاده باشد، حذف نام همسر از شناسنامه برای مردان نیز امکان پذیر خواهد بود؛ البته برای این کار باید به دادگاه خانواده مراجعه شود و حکم پزشکی قانونی برای اثبات اینکه نزدیکی اتفاق نیفتاده، لازم است؛ یعنی دادگاه زن را به پزشکی قانونی می‌فرستد تا حکم بکارت بگیرد که این حکم برای دادگاه سندی پذیرفتنی است.
در صورت باکره نبودن زن:
امّا در صورتی دیگر نیز طبق قانون می‌شود نام همسر قبلی را پس از طلاق از سناسنامه حذف کرد، طبق این قانون اگر فردی طلاق گرفته باشد، اگر همسر دومی اختیار کند و آن را به صورت رسمی ثبت کرده و در شناسنامه‌اش درج شود، می‌تواند به ثبت احوال مراجعه کرده و حذف نام همسر قبلی از شناسنامه را درخواست بدهد.
طبق این توضیحات برای این کار باید شرایطی وجود داشته باشد یعنی همسر دوم باید اختیار شده باشد و به صورت رسمی در شناسنامه درج شده باشد و فقط با انتخاب شخصی به عنوان همسر دوم و معرفی آن، این کار امکان پذیر نیست.
این قانون بیشتر به خاطر جلوگیری از فریب یا تدلیس انجام می‌شود تا همسر دوم بتواند از ازدواج قبلی همسر خود مطلع شود و فرد نتواند همسر خود را در این رابطه فریب دهد؛ در واقع با این کار از بروز بسیاری از دعاوی خانواده جلوگیری می‌شود.
حذف نام همسر از شناسنامه بعد از فوت
در صورت فوت کردن همسر نیز تقریبا همان شرایط قبلی حاکم است، یعنی اگر پس از فوت همسر، زن باکره بوده باشد، می‌تواند با مراجعه به دادگاه و پزشکی قانونی، حکم بکارت گرفته و با گرفتن شناسنامه‌ی جدید، نام همسر قبلی را از شناسنامه حذف کند.
امّا در صورتی که زن باکره نبوده باشد، پس از فوت همسر تنها در صورتی می‌تواند این کار را انجام دهد که ازدواج مجدد انجام داده باشد و نام همسر جدید در شناسنامه‌ی او ثبت شده باشد، که در این صورت به ثبت احوال مراجعه کرده و برای حذف نام همسر از شناسنامه درخواست می‌دهد.
حذف نام همسر از شناسنامه با وجود فرزند
طبق قانون داشتن فرزند مانعی برای حذف نام همسر از شناسنامه ایجاد نخواهد کرد، امّا باز هم فقط طبق شرایط قبلی این کار امکان پذیر است؛ مورد باکره بودن زن که با داشت فرزند منتفی می‌شود، بنابراین فقط مورد ازدواج مجدد باقی می‌ماند، یعنی با وجود داشتن فرزند و پس از طلاق، فرد در صورتی می‌تواند نام همسر قبلی را از شناسنامه حذف کند که دوباره به صورت رسمی ازدواج کرده باشد و نام همسر فعلی در شناسنامه‌اش ثبت شده باشد.
در اینجا باید بدانید که با وجود امکان حذف نام همسر در صورت داشتن فرزند، مشخصات فرزندان به هیچ عنوان از شناسنامه‌ی پدر و مادر حذف نخواهند شد.
حذف نام همسر در ازدواج موقت
می‌دانید که ازدواج موقت یا صیغه نیازی به ثبت قانونی ندارد امّا طبق قانون در سه حالت باید این ازدواج به ثبت برسد:
- زن باردار شده باشد.
- قبل از عقد طرفین توافق کرده باشند که ازدواج ثبت شود.
- ضمن عقد شرط شده باشد که ازدواج موقت ثبت شود.
ازدواج موقت معمولا در شناسنامه ثبت نمی‌شود امّا اگر الزام قانونی مانند موارد بالا وجود داشت، پس از جدایی برای حذف نام همسر از شناسنامه باید طبق شرایط قبلی عمل کرد.
مدارک لازم برای حذف نام همسر از شناسنامه
طبق توضیحات داده شده مدارک لازم برای این کار بستگی به باکره بودن یا نبودن زن خواهد داشت، اگر زن پس از طلاق، باکره باشد مدارک زیر لازم است:
- سند طلاق
- حکم طلاق
- مدارک شناسایی فرد متقاضی
- معرفی‌نامه‌ی دادگاه
- گواهی بکارت از پزشکی قانونی
امّا اگر زن بعد از جدایی باکره نباشد، مدارک لازم برای حذف نام همسر از شناسنامه از قرار زیر است:
- ثبت ازدواج مجدد و وجود مدارک آن مانند شناسنامه و سند ازدواج
- سند طلاق ازدواج قبلی
- مدارک شناسایی متقاضی
حالت سومی نیز وجود دارد که آن هم در صورت فوت همسر است که بر فرض باکره بودن زن همان مدارک قبلی به اضافه‌ی گواهی فوت همسر لازم است و اگر زن باکره نباشد نیز همان مدارک مربوط به نوع دوم به اضافه‌ی گواهی فوت همسر قبلی برای این کار نیاز است.
گواهی تجرّد
باید بدانید که همیشه زن و مرد پیش از ازدواج می‌توانند از ازدواج قبلی همسر خود آگاه شوند و با این کار جلوی فریب احتمالی را بگیرند؛ برای این کار باید گواهی تجرد از همسر آینده‌ی خود بگیرند که در واقع نوعی تاییدیه است که بر اساس اطلاعات درج شده در شناسنامه‌ی فرد و با درخواست صاحب آن صادر خواهد شد.
در این گواهی درج می‌شود که شخص پیش از این ازدواج منجر به طلاق، فسخ نکاح، بذل یا انقضاء مدت در ازدواج موقت (در صورت ثبت شدن) و فوت همسر داشته یا خیر؛ برای این کار باید به سازمان ثبت احوال یا سامانه‌ی مخصوص آن مراجعه کرده و درخواست ثبت شود.
مدارک مورد نیاز برای گرفتن گواهی تجرد، اصل و کپی تمام صفحات مدارک شناسایی یعنی شناسنامه و کارت ملی و هم‌چنین پرداخت هزینه‌ی لازم طبق تعرفه‌ی دولتی است؛ گفتنی است که این گواهی توسط اداره کل امور هویتی ایرانیان خارج از کشور صادر و تحویل داده می‌شود.
سخن پایانی
تا اینجا با تمام قوانین و مقررات و شرایط مختلف مربوط به حذف نام همسر از شناسنامه در صورت فوت یا طلاق که در قانون وجود دارد آشنا شدید، در پایان باید بدانید که این کار در واقع منفعت خاصی غیر از بار روانی مثبت برای فرد ندارد چرا که طبق قانون همسر جدید باید از احوال همسری که می‌خواهد اختیار کند با خبر باشد و اگر این موضوع مخفی شود ممکن است جزو موارد فریب در ازدواج تلقی شود و جرم محسوب گردد. اگر در هر شرایطی با مشکلات این‌چنینی مواجه شدید حتما از کارشناسان مجرّب پلتفرم حقوقی ترازو کمک بگیرید.
