جدول مالیات بر ارث و قانون جدید مالیات بر ارث

پیش از مطرح کردن موضوع قانون مالیات بر ارث، بهتر است یک ­بار مفهوم ارث و تقسیم ارث را توضیح دهیم. ارث به کلیه اموال و تعهدات یک فرد گفته می‌شود که پس از فوت او به شخص دیگری منتقل می‌گردد. این اموال و ارثیه، مشمول پرداخت مالیات است؛ یعنی باید مبلغی از آن به عنوان مالیات به دولت پرداخت شود.

مالیات بر ارث چیست؟

مالیاتی که به ارث تعلق می­‌گیرد، از نوع مالیات مستقیم است. وارث متوفی باید از اموال و دارایی‌های او فهرستی تهیه کرده و به اداره امور مالیاتی محل سکونت وی ارائه دهد. سپس آنها را به همراه سایر مدارک لازم، به شورای حل اختلاف تقدیم کند .

قبل از محاسبه‌­ سهم وراث توسط وکیل انحصار وراثت، ابتدا باید بدهی‌های متوفی پرداخت شود. یکی از این بدهی‌ها، مالیات است.

بنابراین در گواهی انحصار وراثت، بعد از کسر شدن دیون اعم از مهریه، وام، مالیات و غیره، میزان سهم‌الارث هریک از وراث تعیین می‌گردد.

قانون جدید مالیات بر ارث سال ۱۴۰۳

در قانون قدیم، یعنی برای افرادی که قبل از فروردین سال ۹۵ فوت شدند، مالیات‌ بر ارث طبق میزان ترکه‌­ متوفی و تعداد وراث متفاوت بود .

 به این صورت که بعد از قیمت‌گذاری اموال و ماترک متوفی و کسر دیون و هزینه‌ها، سهم هر ورثه مشخص می‌شد. سپس معافیت‌­ها اعمال می­‌شد و طبق جدول قانون مالیات‌های مستقیم، میزان مالیات بر ارث هر ورثه تعیین و پرداخت می‌شد. بعد از این که مالیات پرداخت و گواهی واریز مالیات‌ بر ارث صادر می‌شد، امکان انتقال ترکه فراهم می‌گردید.

اما در قانون جدید که شامل متوفیان بعد از یک فروردین ۹۵ می‌شود، اموال متوفی گروه‌­بندی شده و بر اساس گروه مخصوص به خود، نرخ‌­های متفاوتی برای مالیات آن اعمال می‌شود .

اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم که در پایان تیرماه سال ۹۴ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و از ابتدای سال ۹۵ اجرایی شد، آثار اقتصادی مهمی را دربر داشت. این موضوع آن قدر مفصل و اساسی است که آشنایی با کلیات آن برای همه فعالان عرصه اقتصاد و عموم مردم، ضروری است.

مقایسه قانون قدیم و جدید مالیات بر ‌ارث

1. در قانون قدیم (متوفیان قبل از ۱ فروردین سال ۹۵) و در مرحله اول، وراث یا وکیل یا نماینده قانونی یا قیم وارث به اداره امور مالیاتی مراجعه و پس از تسلیم اظهارنامه­‌ مالیات‌ بر ارث، گواهی تسلیم اظهارنامه ماده ۳۱ (ق . م. م) را دریافت می‌کردند. سپس برای مراجعه به شورای حل اختلاف جهت اخذ گواهی انحصار وراثت، اقدام می‌شد. اما در قانون جدید، نیازی به مراجعه به اداره امور مالیاتی نیست و برای دریافت گواهی انحصار وراثت، باید به شورای حل اختلاف مراجعه کرد.
2. در قانون قدیم، تمام اموال متوفی از طرف وراث در اظهارنامه مالیاتی محاسبه می‌­شد و سپس گواهی واریز مالیات بر ارث همه­­­‌ اموال، به صورت یک ­جا صادر می‌شد. ولی در قانون جدید، وراث می‌توانند ماترک متوفی را به صورت موردی به تاریخ نقل و انتقال اعلام نموده و پس از پرداخت مالیات، گواهی واریز مالیات بر ارث را اخذ کنند.
3. در قانون قدیم مالیات ارث، حداکثر تا شش ماه بعد از فوت متوفی باید اظهارنامه مالیاتی توسط وراث، به اداره امور مالیاتی تسلیم می‌­شد؛ در غیر این صورت وراث مشمول جریمه می‌­شدند. ولی در قانون جدید از این جریمه خبری نیست.
4. در مورد نرخ‌­های محاسبه مالیات بر ارث نیز تغییراتی صورت گرفته است.

نحوه­‌ محاسبه‌­ مالیات ارث

 شاید این سوال برایتان پیش بیاید که میزان مالیات بر ارث چقدر است و چگونه محاسبه می‌شود؟ اموال و دارایی‌های متوفی طبقه‌بندی‌شده هستند و به طور کلی نمی‌­توان گفت که مالیات بر ارث چند درصد است.

بر اساس ماده ۱۷ قانون مالیات‌های مستقیم، درصد مالیات بر ارث برای اموال در مورد طبقه اول به شرح زیر است. (این درصد­ها برای طبقات بعدی به ترتیب، ۲ و ۴ برابر می‌شود.)

1. وسایل نقلیه موتوری، هوایی، زمینی و دریایی: ۲ درصد؛
2. حق‌­الامتیاز و سایر حقوق مالی: ۱۰ درصد؛
3. املاک و حق واگذاری محل: ۱.۵ برابر نرخ­‌های ماده ۵۹ ق.م.م؛
4. سپرده بانکی، انواع اوراق بهادار و سود متعلق به آنها: ۳ درصد؛
5. سهام، سهم‌­الشرکه و حق تقدم آنها: ۱.۵ برابر نرخ‌های ماده ۱۴۳ق.م.م؛
6. اموال متوفی ایرانی خارج از کشور: ۱۰ درصد.

جدول مالیات بر ارث

انواع مالیات بر ارث

• مالیات بر ارث مغازه

برای متوفیان بعد از سال ۹۵، مالیات بر ارث مغازه به میزان ۳ درصد قیمت اعلام شده‌­ آن توسط کارشناس رسمی اداره مالیات است. بر اساس این قانون، همچنین به میزان ۳ درصد از قیمت اجناس داخل مغازه، مشمول پرداخت مالیات می‌شوند.

• مالیات بر ارث خودرو

مالیات بر ارث خودرو، ۲ درصد ارزش و قیمت اعلام شده‌­ آن توسط کارشناس سازمان امور مالیاتی است که البته این درصد برای طبقه اول است و بر اساس قانون، برای سایر طبقات، ۲ و ۴ برابر می­‌شود.

• مالیات بر ارث ملک

بعد از بررسی ملک توسط کمیسیون املاک سازمان امور مالیاتی و تعیین ارزش آن، مالیات برای طبقه اول وراث به میزان ۷.۵ درصد از ارزش ملک خواهد بود.

• مالیات بر ارث سهام

مالیات بر ارث سهام شرکت­‌های پذیرفته‌شده در بورس و سهام شرکت‌های غیربورسی با هم متفاوت است. همچنین هر دوی آنها با مالیات بر ارث اوراق مشارکت و اوراق بهادار فرق می‌کند. برای تعیین میزان مالیات آنها، باید از یک مشاور حقوقی کمک گرفت.

•  مالیات بر ارث سپرده‌­های بانکی

وقتی شخصی فوت می‌کند و شناسنامه‌­ او باطل می­‌شود، سیستم‌­های اطلاعاتی، فوت هر فرد را از طریق سازمان ثبت احوال در هنگام ابطال شناسنامه به ارگان‌­هایی مثل بانک‌ها، سازمان ثبت اسناد و املاک، دفاتر اسناد رسمی و غیره گزارش می‌­دهند. از آن موقع به بعد، کلیه‌­ حساب­‌های بانکی متوفی مسدود می‌­شود و دیگر قابلیت دسترسی و برداشت از این حساب‌ها وجود ندارد. بعد از این که ورثه به اداره مالیات مراجعه کرده و مالیات را پرداخت کردند، حساب متوفی رفع توقیف می­‌گردد.

• مالیات بر سایر اموال

همانطور که پیش‌­تر بیان کردیم بر اساس قانون ارث، اموالی که مشمول مالیات بر ارث می­‌شوند، شامل موارد زیر هستند:

1. سپرده‌های بانکی؛
2. اوراق مشارکت؛
3. اوراق بهادار؛
4. سود سهام و سرمایه شرکت تا تاریخ ثبت انتقال به نام وراث یا پرداخت و تحویل به آنها به نرخ ۳ درصد.

سخن پایانی

در این مقاله در مورد قانون مالیات بر ارث، قانون جدید مالیات بر ارث ۱۴۰۳ و جدول مالیات بر ارث با شما مواردی را در میان گذاشتیم. امیدواریم توانسته باشیم پاسخ پرسش‌­های شما را داده و گره­‌گشای مشکلات مالی شما در امر مالیات بر ارث بوده باشیم. برای دسترسی به اطلاعات بیشتر در این زمینه، می‌­توانید با مشاوران پلتفرم حقوقی ترازو در ارتباط باشید.

سوالات متداول