همه چیز درباره قانون معافیت مالیاتی شرکت‌ها
معافیت مالیاتی یکی از اموری است که در قوانین مالیاتی کشورها، در جهت سیاست‌گذاری اقتصادی کارایی دارد. دولت‌ها برای کسب درآمد پایدار، اقدام به اخذ مالیات از فعالیت‌های اقتصادی افراد می‌کنند. اما گاهی بنابر مصالحی سیاسی، اجتماعی یا اقتصادی، نیاز است تا بخشی از این فعالیت‌ها از مالیات معاف شوند تا این فعالیت‌ها رونق بیشتری یابند و یا جلوی فعالیت‌های موازی با آنها گرفته شود.
امروزه اغلب فعالیت‌های تجاری در قالب شرکت‌ها و اشخاص حقوقی انجام می‌پذیرد، بنابراین باید در مورد معافیت‌های اشخاص حقوقی به طور ویژه سخن گفت. آگاهی از معافیت مالیاتی به عنوان حق قانونی افراد، یکی از اموری است که باید مورد توجه قرار بگیرد. پس با ما در این مقاله همراه باشید تا بیشتر در مورد آن سخن بگوییم.
تعریف معافیت مالیاتی
معافیت مالیاتی در واقع نوعی خروج قانونی مؤدی از پرداخت مالیات است. مهمترین اصل در پرداخت مالیات، اصل قانونی بودن مالیات است. یعنی مواردی که مشمول پرداخت مالیات می‌شوند و همچنین تعیین میزان و نحوه پرداخت مالیات که توسط قانون انجام می‌شود. معافیت مالیاتی نیز از این امر مستثنی نیست. در واقع معافیت مالیاتی نوعی بخشودگی قانونی است که مؤدی مالیاتی را از پرداخت مالیات به طور کلی یا جزئی، دائم یا موقت، معاف می‌کند.
کدام شرکت‌ها مشمول معافیت مالیاتی هستند؟
هرشخص حقوقی موظف است که در موعد مقرر، اظهارنامه مالیاتی خود را ارسال کند. بر اساس این اظهارنامه و معافیت‌های قانونی، میزان معافیت هر شرکت تعیین می‌شود. اما سوال اینجاست که چه شرکت‌ها و چه فعالیت‌هایی مشمول معافیت مالیاتی می‌شوند؟ در ادامه، تمامی این موارد را شرح داده‌ایم:
- شرکتهای فعال در حوزه کشاورزی یعنی درآمد حاصل از کلیه فعالیت‌های کشاورزی، دامپروری، دامداری، پرورش ماهی و زنبور عسل و پرورش طیور، صیادی و ماهیگیری، نوغانداری، احیاء مراتع و جنگل‌ها، باغات اشجار‌از هر قبیل و نخیلات، از پرداخت مالیات معاف هستند.
- درآمد مشمول مالیات ابرازی شرکت‌ها و اتحادیه‌های تعاونی متعارف و شرکتهای تعاونی سهامی عام مشمول بیست و پنج درصد (۲۵%) تخفیف از نرخ ۲۵ درصد مقرر در ماده ۱۰۵ قانون مالیات‌های مستقیم است.
- در مورد شرکتهای خارجی، در موضوع عملیات پیمانکاری، آن قسمت از مبلغ قرارداد که به مصرف خرید لوازم و تجهیزات می‌رسد، مشروط بر این که در قرارداد یا اصلاحات و الحاقات بعدی آن مبالغ لوازم و تجهیزات به طور جدا از سایر اقلام قرارداد درج شده باشد، در مورد خرید داخلی حداکثر تا مبلغ صورتحساب خرید و در مورد خرید خارجی تا مجموع ارزش گمرکی کالا و حقوق ورودی و سایر پرداخت‌های قانونی مندرج در پروانه سبز گمرکی، از پرداخت مالیات معاف است.
در مواردی که پیمانکاران خارجی تمام یا قسمتی از فعالیت پیمانکاری را به اشخاص حقوقی ایرانی به‌عنوان پیمانکاران دست دوم واگذار کنند، معادل مبالغی که برای تهیه لوازم و تجهیزات مذکور در قرارداد دست اول که توسط پیمانکار دست دوم خریداری می‌شود و از پیمانکار دست اول دریافت می‌گردد، از پرداخت مالیات بر درآمد معاف است. - شعب و نمایندگی‌های شرکت‌ها و بانک‌های خارجی در ایران که بدون داشتن حق انجام دادن معامله به امر بازاریابی و جمع‌آوری اطلاعات اقتصادی در ایران برای شرکت مادر اشتغال دارند و برای جبران مخارج خود از شرکت مادر وجوهی دریافت می‌کنند، نسبت به آن، مشمول مالیات بر درآمد نخواهند بود.
- درآمد ابرازی ناشی از فعالیت‌های تولیدی و معدنی اشخاص حقوقی غیردولتی در واحدهای تولیدی یا معدنی که از سال ۱۳۸۱ از طرف وزارتخانه‌های ذی‌ربط برای آنها پروانه بهره‌برداری صادر یا قرارداد استخراج و فروش منعقد می‌شود و همچنین درآمدهای خدماتی بیمارستان‌ها، هتلها و مراکز اقامتی گردشگری اشخاص یادشده که از تاریخ مذکور از طرف مراجع قانونی ذی‌ربط برای آنها پروانه بهره‌برداری یا مجوز صادر می‌شود، از تاریخ شروع بهره‌برداری یا استخراج یا فعالیت به مدت پنج سال و در مناطق کمتر توسعه‌یافته به مدت ده سال با نرخ صفر، مشمول مالیات است.
- مالیات با نرخ صفر برای واحدهای تولیدی و خدماتی و سایر مراکز بند قبل که دارای بیش از پنجاه نفر نیروی کار شاغل باشند، چنانچه در دوره معافیت، هر سال نسبت به سال قبل نیروی کار شاغل خود را حداقل پنجاه درصد (۵۰%) افزایش دهند، به ازای هر سال افزایش کارکنان، یک سال اضافه می‌شود.
تعداد نیروی کار شاغل و همچنین افزایش اشتغال نیروی کار در هر واحد با تأیید وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و ارائه اسناد و مدارک مربوط به فهرست بیمه تأمین اجتماعی کارکنان محقق می‌شود. در صورت کاهش نیروی کار از حداقل افزایش مذکور در سال بعد که از مشوق مالیاتی این بند استفاده کرده باشند، مالیات متعلق در سال کاهش، مطالبه و وصول می‌شود. افرادی که بازنشسته، بازخرید و مستعفی می‌شوند، کاهش محسوب نمی‌شوند. - معادل هزینه‌های تحقیقاتی و پژوهشی اشخاص حقوقی خصوصی و تعاونی در واحدهای تولیدی و صنعتی دارای پروانه بهره‌برداری از وزارتخانه‌های ذی‌ربط که در قالب قرارداد منعقده با دانشگاه‌ها یا مراکز پژوهشی و آموزش عالی دارای مجوز قطعی از وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که در چهارچوب نقشه جامع علمی کشور انجام می‌شود، مشروط بر این که گزارش پیشرفت سالانه آن به تصویب شورای پژوهشی دانشگاه‌ها و یا مراکز تحقیقاتی مربوطه برسد و ناخالص درآمد ابرازی حاصل از فعالیت‌های تولیدی و معدنی آنها کمتر از پنج میلیارد ریال نباشد، حداکثر به میزان ده درصد (۱۰%) مالیات ابرازی سال، انجام هزینه مذکور بخشوده می‌شود.
- صددرصد (۱۰۰%) درآمد ابرازی دفاتر گردشگری و زیارتی دارای مجوز از مراجع قانونی ذی‌ربط که از محل جذب گردشگران خارجی یا اعزام زائر به عربستان، عراق و سوریه تحصیل شده باشد، با نرخ صفر مالیاتی مشمول مالیات می‌باشد.
- درآمد حاصل از تعلیم و تربیت مدارس غیرانتفاعی اعم از ابتدایی، راهنمایی، متوسطه، فنی و حرفه‌ای، آموزشگاه‌های فنی و حرفه‌ای آزاد دارای مجوز از سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور، دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی غیرانتفاعی و مهدهای کودک در مناطق کمتر توسعه‌یافته و روستاها و درآمد موسسات نگهداری معلولین ذهنی و حرکتی بابت نگهداری اشخاص مذکور که حسب مورد دارای پروانه فعالیت از مراجع ذی‌ربط هستند، همچنین درآمد باشگاه‌ها و موسسات ورزشی دارای مجوز از سازمان تربیت بدنی حاصل از فعالیت‌های منحصرا ورزشی، از پرداخت مالیات معاف است.
- فعالیت‌های انتشاراتی و مطبوعاتی و قرآنی (دارای مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دستگاه‌های ذی‌ربط)، فرهنگی و هنری که به موجب مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام می‌شوند، از پرداخت مالیات معاف است.
- درآمد کارگاه‌های فرش دستباف و صنایع دستی و شرکتهای تعاونی و اتحادیه‌های تولیدی مربوطه از پرداخت مالیات معاف است.
- صددرصد (۱۰۰%) درآمد حاصل از صادرات خدمات و کالاهای غیرنفتی و محصولات بخش کشاورزی و بیست درصد (۲۰%) درآمد حاصل از صادرات مواد خام و کالاهای واسطه‌ای نیمه‌خام مشمول مالیات با نرخ صفر می‌گردد.
- شرکتهای دانش‌بنیان دارای قوانین ویژه‌ای بوده که برای آگاهی از آن بهتر است قوانین آن را در مقاله تسهیلات قانونی جدید برای شرکتهای دانش بنیان مطالعه کنید.
شروط برخورداری از معافیت مالیاتی برای شرکت‌ها
ارائه اظهارنامه مالیاتی، دفاتر و یا اسناد و مدارک موضوع ماده ۹۵ قانون مالیات‌های مستقیم، در موعد مقرر به ترتیبی که سازمان امور مالیاتی کشور اعلام می‌نماید، شرط برخورداری از نرخ صفر و هرگونه معافیت یا مشوق مالیاتی مندرج در این قانون و سایر قوانین است و در صورت عدم ارائه اظهارنامه، دفاتر و یا اسناد و مدارک مذکور، مؤدی مطابق احکام و ضوابط این قانون مشمول مالیات، جریمه و مجازات مقرر می‌شود.
بنابراین شروط برخورداری از معافیت مالیاتی به طور خلاصه از این قرار است:
- ارائه اظهارنامه مالیاتی؛
- ارائه دفاتر و اسناد و مدارک نشان‌دهنده درآمد و دارایی شخص حقوقی؛
- رعایت موعد تحویل اظهارنامه و ترتیبات مقرر توسط سازمان امور مالیاتی کشور.
معافیت مالیاتی شرکتهای تازه تاسیس
شرکتهای تازه تاسیس دارای تکالیف مالیاتی خاصی هستند، اما به طور کلی از معافیت مالیاتی خاصی جز در چند مورد خاص بهره نمی‌برند. بنابراین اگر شما نیز صاحب یک شرکت تازه تاسیس هستید، با این پیش‌فرض که در سال اول مشمول معافیت مالیاتی خواهید بود، از تکالیف مالیاتی خود سر باز نزنید.
نرخ مالیات شرکتهای تازه تاسیس غیردولتی با موضوع فعالیت‌های تولیدی، معدنی، خدماتی بیمارستان‌ها، هتلها و مراکز اقامتی گردشگری که از سال ۱۳۸۱ از طرف وزارتخانه‌های ذی‌ربط برای آنها پروانه بهره‌برداری یا مجوز صادر یا قرارداد استخراج و فروش منعقد می‌شود، از تاریخ شروع بهره‌برداری یا استخراج یا فعالیت، به مدت پنج سال و در مناطق کمتر توسعه‌یافته به مدت ده سال، صفر است.
همچنین برای این شرکت‌ها در مناطق کمتر توسعه‌یافته، مالیات سال‌های بعد از دوره محاسبه مالیات با نرخ صفر مذکور، تا زمانی که جمع درآمد مشمول مالیات واحد به دو برابر سرمایه ثبت و پرداخت‌شده برسد، با نرخ صفر محاسبه می‌شود. بعد از آن مالیات متعلقه با نرخ‌های عادی محاسبه و دریافت می‌شود. همچنین در سایر مناطق، پنجاه درصد (۵۰%) مالیات سال‌های بعد از دوره محاسبه مالیات با نرخ صفر و پنجاه درصد (۵۰%) باقی‌مانده با نرخ عادی محاسبه و دریافت می‌شود. این حکم تا زمانی که جمع درآمد مشمول مالیات واحد، معادل سرمایه ثبت و پرداخت‌شده شود، ادامه می‌یابد و بعد از آن، صددرصد (۱۰۰%) مالیات متعلقه با نرخ عادی محاسبه و دریافت می‌شود.
سخن پایانی
معافیت مالیاتی شرکت‌ها، بخش بسیار مهمی از قوانین مالیاتی کشور هستند. آگاهی از شرایط معافیت مالیاتی در قانون می‌تواند شما را از این معافیت‌ها بهره‌مند ساخته و پیشرفت در اهداف شرکت را تسهیل کند. با توجه به این که این قوانین مفصل و دارای پیچیدگی بسیار است، در این مقاله تنها بخشی از آنها را برای آشنایی شما بیان کردیم. بنابراین اگر صاحب یک شرکت هستید، بهتر است با وکلای مجرب ما در زمینه پرداخت مالیات و معافیت مالیاتی در پلتفرم حقوقی ترازو، مشورت کنید.