انحصار وراثت بدون همکاری ورثه چگونه انجام می‌شود؟
آیا انحصار وراثت بدون همکاری ورثه ممکن است؟ میراث انسان شامل دو جنبه مادی و معنوی است. ارث در لغت به معنی مالی است که از متوفی بر جای می‌ماند و باعث انتقال دارایی شخص متوفی به بازماندگان است ولی این امر بدون خواست و اراده بازماندگان صورت نمی‌گیرد.
اما در بسیاری از موارد ممکن است در این زمینه بین بازماندگان متوفی اختلافاتی رخ دهد. به عنوان مثال برخی از وراث برای انجام انحصار وراثت همکاری نکنند. در این حالت تکلیف کسانی که مایل به انحصار وراثتند چه خواهد شد؟ اگر شما نیز در این زمینه سوال دارید بهتر است با ما در این مقاله همراه باشید.
انحصار وراثت چیست؟
در اولین گام ممکن است بپرسید گواهی انحصار وراثت چیست؟ چه کسانی می‌توانند متقاضی دریافت آن شوند؟ آیا حضور همه ورثه ضروری است؟ در ادامه مفصل در این باره توضیح خواهیم داد .
انحصار وراثت به معنای تایید و شناسایی ورثه فرد یا افراد متوفی و میزان حقوق و اموالی است که به هر یک از وراث تعلق می‌گیرد. این اقدام به منظور تشخیص و اثبات حقوق و ارث افراد است و به عبارت دقیق‌‌تر، انحصار وراثت به معنای صدور حکم یا تصمیم قانونی از سوی دادگاه یا مراجع قانونی است، که وضعیت ارث بین ورثه را تایید می‌کند.
تقاضای انحصار وراثت توسط چه کسانی ممکن است ؟
وراث به دو قسمت سببی و نسبی تقسیم می‌شوند. ورثه متوفی (بر اساس طبقه‌ای که در آن قرار دارند) و همچنین افراد ذینفع در انحصار وراثت می‌توانند برای انحصار وراثت اقدام کنند. مطابق قانون تمامی وراث قانونی متوفی حق دارند به عنوان خواهان در دادخواست انحصار وراثت شرکت کنند.
اشخاص ذینفع از جمله بستانکاران متوفی و افرادی که طبق وصیت‌نامه وی صاحب نفع هستند نیز می‌توانند برای دریافت گواهی انحصار وراثت اقدام کنند
ذینفعان انحصار وراثت چه کسانی هستند؟
گفتیم که علاوه بر ورثه، افراد ذینفع نیز می‌توانند اقدام به درخواست انحصار وراثت کنند. افراد ذینفع در انحصار وراثت به چند دسته تقسیم می‌شوند:
- فرد طلبکار: طلبکار از متوفی می‌تواند با اثبات موضوع طلب برای دریافت گواهی انحصار وراثت اقدام کند.
- فرد وصی: یعنی فردی که به واسطه وصیت متوفی اختیار بخشی از اموال را دارد.
- فرد موصی له: زمانی که متوفی در وصیت نامه خود از فردی یاد می‌کند که به واسطه انجام انحصار وراثت ایشان نفع می‌برد.
آیا برای انحصار وراثت حضور همه وراث لازم است ؟
خیر؛ برای انحصار وراثت حضور همه وراث الزامی نیست و هرکدام به تنهایی می‌توانند برای تقسیم و تحریر ترکه اقدام کنند. همچنین تمام وراث می‌توانند برای دریافت گواهی انحصار وراثت به یکی از ورثه وکالت دهند. ورثه‌ای که اقدام می‌کند باید در سامانه ثنا ثبت‌نام کرده باشد.در صورتی که میان ورثه متوفی محجور یا غایب مفقوالاثر وجود داشته باشد، امکان تقسیم ارث بدون مراجعه به دادگاه امکان پذیر نیست. در این صورت دادگاه با درخواست یکی از وراث هم رسیدگی خواهد کرد و برای سایر وراثی که حضور ندارند امکان واخواهی وجود دارد.
دریافت گواهی انحصار وراثت بدون همکاری ورثه
در صورتی که هریک از ورثه به هر دلیل برای تقسیم ارث در شورای حل اختلاف حضور نداشته باشند یا مدارک خود را جهت انجام مراحل انحصار وراثت تحویل ندهند، باید فردی که متقاضی انحصار وراثت است تمامی مراحل را به تنهایی انجام دهد. در واقع خودداری یکی از ورثه از عدم تحویل مدارک یا حاضر نشدن در جلسه صدور انحصار وراثت مانع از صدور گواهی انحصار وراثت نمی‌شود و شورای حل اختلاف با توجه به اختیاراتی که دارد، انحصار ورثه را بدون حضور دیگر وراث می‌تواند انجام دهد. برای این منظور شورای حل اختلاف اسامی تمامی وراث را از سازمان ثبت احوال استعلام می‌گیرد.
استعلام از اداره ثبت جهت تعیین ورثه
هنگامی که اقدام به درخواست انحصار وراثت می‌کنید، باید مدارک لازم را به شورای حل اختلاف تحویل دهید. حال اگر برخی از ورثه با شما همکاری نکردند اصلا جای نگرانی نیست؛ زیرا شورا اقدام به استعلام ورثه از طریق اداره ثبت احوال خواهد کرد. در این استعلام مشخص خواهد شد که چه کسانی به عنوان اقارب نسبی و سببی جزو ورثه متوفی خواهند بود و بدین ترتیب شورا اقدام به صدور گواهی انحصار وراثت کرده و ورثه را مشخص خواهد کرد.
استعلام انحصار وراثت
برای انجام استعلام انحصار وراثت، می‌توانید از طریق یکی از روش‌های زیر اقدام نمایید:
- مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: در این روش، باید با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، درخواست استعلام انحصار وراثت را ثبت کنید. پس از بررسی مدارک و احراز هویت شما، نتیجه استعلام به صورت الکترونیکی به شما اعلام خواهد شد.
- استعلام از سامانه ثنا: در این روش، باید به سامانه ثنا مراجعه کرده و از طریق بخش استعلام، درخواست استعلام انحصار وراثت را ثبت کنید. پس از بررسی مدارک و احراز هویت شما، نتیجه استعلام به صورت الکترونیکی به شما اعلام خواهد شد.
- مراجعه به شورای حل اختلاف محل صدور گواهی انحصار وراثت: در این روش، باید به شورای حل اختلاف محل صدور گواهی انحصار وراثت مراجعه کرده و درخواست استعلام انحصار وراثت را ثبت کنید. پس از بررسی مدارک و احراز هویت، نتیجه استعلام به صورت کتبی تحویل داده خواهد شد.
سخن پایانی
یکی از اساسی‌ترین مدارکی که وراث فرد متوفی باید تهیه کنند تا بتوانند به صورت قانونی و صحیح تقسیم ارث انجام دهند و وضعیت اموال به جا مانده از متوفی را مشخص کنند، گواهی حصر وراثت است. برای دریافت این گواهی لازم است که مراحل قانونی و اداری را انجام دهید. برای تقسیم ارث لازم است که بستگان متوفی و افراد حاضر در طبقات ارث مدارک لازم مانند: دادخواست تقسیم ترکه، مدارک شناسایی وراث نظیر شناسنامه و … را آماده کنند.
پس از طی کردن مراحل تقسیم ترکه و درخواست صدور گواهی حصر وراثت، بستگان متوفی می‌توانند از طریق شورای حل اختلاف یا سامانه عدل ایران وضعیت گواهی صادر شده را استعلام بگیرند. البته شما می‌توایند با دادن وکالت به یکی از وکلای ما در پلتفرم ترازو، از شهرستان و بدون مراجعه کردن به دفتر و به صورت غیر حضوری گواهی انحصار وراثت را دریافت کنید.
سوالات متداول
اگر کسی از متوفی طلب داشته ولی اسامی وراث را نمی داند، این امکان وجود دارد که برای اخذ گواهی اقدام نماید؟
بله، اگر وراث گواهی را اخذ نکرده باشند، هر ذینفعی می تواند از شورای حل اختلاف با ذکر دلیل، تقاضای صدور گواهی انحصار وراثت برای فرد فوت شده را درخواست کند.
اگر یکی از وراث خارج از کشور باشد و مدارک خود را برای انحصار وراثت ارائه نمی‌دهد، چه باید کرد؟
هرکدام از وراث می تواند به تنهایی و بدون مدارک سایر وراث هم تقاضای صدور گواهی حصر ورثه کند دراین صورت اصل مدارک، از اداره ثبت احوال استعلام خواهد شد.