واخواهی خارج از مهلت به چه معناست؟ دانلود نمونه دادخواست

اگر دادگاه در رسیدگی به یک پرونده، حکم را به صورت غیابی و در غیاب خوانده صادر کند و خوانده از این حکم متضرر شود، او حق واخواهی دارد. در این شرایط فرد می‌تواند اعتراض خود نسبت به رای صادره ثبت کرده و درخواست رسیدگی مجدد را به همان دادگاه ارائه دهد. لازم است بدانید، واخواهی تنها در مهلت مشخصی امکان‌پذیر است.

اگر شخص نتواند در این مهلت اعتراضش را ارائه کند، باید در اسرع وقت دادخواست واخواهی خارج از مهلت و عذر موجه خود را تنظیم کرده و به دادگاه  این موضوع را اعلام کند. انجام این فرآیند، نیازمند آگاهی قواعد مربوط به دادخواست واخواهی خارج از موعد است. در این مطلب ترازو، درباره شرایط مربوط به واخواهی خارج از مهلت قانونی، نکاتی که باید بدانید را ارائه کرده‌ایم.

واخواهی چیست؟

طبق ماده ۳۰۳ قانون آیین دادرسی مدنی، احکام غیابی زمانی صادر می‌شود که خوانده یا وکیل او در هیچ یک از جلسات دادگاه حضور نداشته و دفاع کتبی هم نکرده باشد، یا اخطاریه به فرد ابلاغ نشده باشد. در صورتی که شرایط فوق وجود داشته باشد، مطابق با ماده ۳۰۵ این قانون، خوانده یا نماینده قانونی او می‌تواند نسبت به رأی صادر شده توسط دادگاه اعتراض کند. این اعتراض، باید در مهلت قانونی انجام شود.

مهلت واخواهی چقدر است؟

تمامی روش‌های اعتراض به حکم، از جمله تجدید نظر خواهی، فرجام‌خواهی، اعاده دادرسی و اعتراض ثالث، دارای مهلت‌های زمانی مشخصی هستند. واخواهی از حکم غیابی نیز از این قاعده مستثنا نیست و مهلت آن، در قانون آیین دادرسی مدنی مشخص شده است. طبق ماده ۳۰۶ قانون آیین دادرسی مدنی، مهلت واخواهی از احکام غیابی برای مقیمان ایران، ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ واقعی حکم و برای مقیمان خارج از کشور، ۲ ماه از تاریخ ابلاغ واقعی حکم است.

بنابراین، اشخاصی که در ایران زندگی می‌کنند، ۲۰ روز و کسانی که در خارج از کشور اقامت دارند، ۲ ماه فرصت خواهند داشت تا درخواست واخواهی خود را نسبت به رأی غیابی صادر شده توسط دادگاه ارائه دهند.

واخواهی خارج از مهلت قانونی

واخواهی باید در مهلت قانونی انجام شود و به دادخواست واخواهی خارج از مهلت، رسیدگی نخواهد شد؛ مگر اینکه عذر موجه قانونی وجود داشته باشد. موارد عذر موجه برای واخواهی خارج از مهلت قانونی طبق ماده ۳۰۶ قانون آیین دادرسی مدنی عبارت‌اند از:

• بیماری شدید: واخواه دچار بیماری‌ باشد که مانع از حرکت او شده است.
• فوت یکی از بستگان: یکی از والدین، همسر یا فرزندان واخواه فوت کرده باشد.
• حوادث قهریه: وقوع حوادثی مانند سیل یا زلزله که عملاً امکان واخواهی را غیرممکن کرده باشد.
• توقیف یا حبس: واخواه در مدت مهلت، در توقیف یا حبس باشد و نتواند دادخواست  واخواهی خود را ثبت کند.

در صورت وجود یکی از این موارد، دادگاه درباره شرایط واخواهی تصمیم گیری خواهد کرد.

واخواهی خارج از مهلت در امور کیفری

مهلت واخواهی از رای غیابی در دادنامه‌های کیفری طبق ماده ۴۳۱ قانون آیین دادرسی کیفری، برای اشخص مقیم ایران ۲۰ روز و برای اشخاص مقیم خارج از کشور ۲ ماه از تاریخ ابلاغ واقعی یا قانونی رأی یا انقضای مهلت واخواهی است. اگر درخواست واخواهی خارج از این مهلت ارائه شود، دادگاه قرار رد واخواهی صادر می‌کند. ابلاغ واقعی به معنای ابلاغ رأی به خود واخواه است، در حالی که ابلاغ قانونی به معنای ارسال رأی به نشانی مندرج در دادخواست یا لایحه دفاعیه واخواه است. اگر واخواه در مهلت قانونی رأی غیابی را دریافت نکرده باشد، می‌تواند ظرف ۲۰ روز از تاریخ اطلاع از رأی اقدام به واخواهی کند.

اثر تعلیقی واخواهی خارج از مهلت

واخواهی خارج از مهلت، معمولاً به معنای رد این درخواست است، زیرا طبق قانون باید فرد در زمان مقرر نسبت به ارائه درخواست واخواهی اقدام کند. با این وجود، در صورتی که عذر موجهی برای تاخیر در ارسال دادخواست واخواهی وجود داشته باشد و دادگاه آن را قبول کند، ممکن است تصمیم به پذیرش واخواهی خارج از مهلت گرفته شود.

اثر تعلیقی واخواهی خارج از مهلت در شرایط خاص بر اساس قوانین آیین دادرسی مدنی و کیفری و رویه قضایی مانند رأی دادگاه تجدیدنظر استان  در دادنامه شماره ۹۲۱۰۱۱ مورخ ۲۶/۱۲/۱۳۹۲ به صورت زیر است:

• متوقف شدن اجرای رأی: تا زمانی که دادگاه عذر موجه را بررسی و تایید کند، اجرای رأی غیابی متوقف می‌شود. این توقف به معنی تعلیق عملیات اجرایی رای تا زمان رسیدگی به واخواهی است.
• بررسی مجدد پرونده: در صورتی که دادگاه عذر موجه را بپذیرد، پرونده برای رسیدگی مجدد به واخواهی در نوبت قرار می‌گیرد و رای غیابی ممکن است تغییر پیدا کند.

بنابراین، واخواهی خارج از مهلت می‌تواند باعث تعلیق اجرای رأی و بررسی مجدد پرونده شود، به شرط اینکه عذر موجهی برای تاخیر ارائه شده باشد و مورد تایید دادگاه قرار بگیرد.

دادخواست واخواهی خارج از مهلت

جهت شناخت تنظیم دادخواست اعتراض به حکم غیابی دادگاه، یک نمونه دادخواست واخواهی خارج از مهلت را در ادامه ارائه کرده‌ایم. این دادخواست برای افرادی مناسب است که به دلیل وجود عذر موجه، موفق به ارائه دادخواست واخواهی در مهلت مورد نظر نشده‌اند.

ریاست محترم دادگاه …………………..

با سلام

احتراماً به استحضار می‌رساند، اینجانب …………….، فرزند …………….، به موجب دادنامه شماره ……………..، در تاریخ ………………، از سوی آن دادگاه محترم، به صورت غیابی، محکوم به پرداخت مبلغ …………. تومان، بابت چک شماره ………… شده‌ام و این در حالی است که، مبلغ آن را در تاریخ …./…./…. به طور کامل، به خواهان محترم پرداخت کرده بودم و مدارک آن نیز موجود است.

اما، متاسفانه، به علت تصادف و در کما بودن اینجانب، بنده، نه این امکان را داشتم تا در جلسه رسیدگی حاضر شوم و نه این امکان را داشتم تا در مهلت واخواهی، نسبت به اعتراض به رای غیابی، اقدام کنم. لذا به موجب این درخواست و به دلیل وجود عذر موجه واخواهی خارج از مهلت قانونی، از آن مقام محترم، تقاضا دارم، تا پس از بررسی مدارک اینجانب علیرغم گذشت مهلت قانونی واخواهی، مجدداً به پرونده مطروحه رسیدگی کرده و رای مقتضی را صادر کند. مدارک پزشکی مثبت کمای اینجانب، به پیوست، ضمیمه می‌شود.

سخن پایانی

اگر نتوانسته‌اید به موقع به رای غیابی دادگاه اعتراض کنید و به دنبال واخواهی خارج از مهلت هستید، باید بدانید که این فرآیند با چالش‌هایی همراه خواهد بود و باید عذر موجه برای این موضوع ارائه دهید. برای اعتراض به احکام غیابی و تنظیم لایحه واخواهی، یا انجام فرجام‌خواهی که یکی از روش‌های اعتراض به احکام قطعی است، لازم است از افراد متخصص در این حوزه کمک بگیرید. پلتفرم حقوقی ترازو با وجود تیمی متشکل از وکلای متخصص در این زمینه، به شما کمک می‌کند تا لایحه واخواهی خارج از مهلت را به درستی تنظیم کرده و شانس موفقیت خود را در این زمینه افزایش دهید.

سؤالات متداول