مالیات بر درآمد مشاغل برای سال ۱۴۰۳ یکی از تعهدات مالی اساسی صاحبان کسب‌وکارها محسوب می‌شود و نقش حیاتی در تأمین منابع مالی دولت دارد. این نوع مالیات که به عنوان بخشی از مالیاتهای مستقیم وصول می‌شود، بر اساس درآمد حاصل از فعالیت‌های اقتصادی اشخاص حقیقی و حقوقی محاسبه و دریافت خواهد شد.
در این میان، برخی افراد و شرکت‌ها که شرایط خاصی دارند، ممکن است مشمول معافیت مالیاتی شوند. افراد و شرکت‌هایی که واجد این شرایط هستند قادر خواهند بود هزینه‌های خود را به میزان قابل توجهی کاهش دهند. بنابراین، عدم پرداخت یا بهره‌مندی از معافیت مالیاتی می‌تواند تأثیر مثبت زیادی بر عملکرد کسب‌وکارها نوپا داشته باشد. در این مطلب، درباره معافیت از مالیات بر درآمدهای اشخاص حقیقی و حقوقی نکاتی که لازم است بدانید را ارائه کرده‌ایم.
قوانین مربوط به مالیات و معافیتهای مالیاتی
قبل از اینکه بخواهیم درباره مالیات، انواع آن و معافیت‌هایی که دارد توضیح بدهیم، باید ابتدا بدانید که این موضوعات بر اساس کدام قوانین و مقررات در ایران اجرایی می‌شوند. به عبارت دیگر، باید ابتدا مشخص شود که وقتی از مالیات و معافیت مالیاتی صحبت می‌کنیم، با کدام قوانین و مقررات بیش از همه سر و کار داریم.
به طور کلی، قوانین و مقرراتی که بیش از همه به موضوع مالیات‌هایی مانند مالیات بر درآمد مربوط می‌شوند، عبارت‌اند از:
- قانون بودجه هر سال به عنوان مرجع اصلی تعیین‌کننده مخارج و درآمدهای عمومی در کشور، به عنوان مثال، قانون بودجه سال ۱۴۰۳ کل کشور مقررات مربوط به میزان مالیات و معافیتهای مالیاتی سال ۱۴۰۳ را دقیقا مشخص کرده است.
- قانون مالیاتهای مستقیم مصوب سال ۱۳۶۶ و آخرین اصلاحی سال ۱۳۹۴ که در آن مقررات مختلف از کسانی که مشمول مالیات می‌شوند گرفته تا مقررات مربوط به معافیتهای مالیاتی بر درآمد بازنشستگی آمده است.
ممکن است در قوانین و مقررات دیگر به این موضوعات اشاره‌ای شده باشد یا مقرراتی درباره مالیات در آنها مشاهده کنید اما این قوانین به اصطلاح قوانین و اسناد بالادستی در این زمینه هستند.
انواع مالیات و قانون معافیت مالیاتی
مالیات‌ها در ایران به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند: مالیاتهای مستقیم و مالیاتهای غیرمستقیم.
منظور از مالیات مستقیم، آن نوع مالیاتی است که مستقیماً از درآمد یا دارایی افراد و کسب‌وکارها اخذ می‌شود؛ به عبارت دیگر، این نوع مالیات بر اساس میزان دقیق درآمد یا ارزش دارایی‌هایی که اشخاص حقیقی و حقوقی دارند محاسبه و دریافت می‌شود. مالیات غیر مستقیم نیز انواع مختلفی دارد که از جمله آنها می‌توان به مالیات بر مصرف، حقوق و عوارض گمرکی و مالیات بر ارزش اشاره کرد.
مالیات مستقیم به چندین نمونه مختلف تقسیم می‌شود که برخی از آنها عبارت‌اند از:
- مالیات بر دارایی
- مالیات بر درآمد املاک و درآمد کشاورزی
- مالیات درآمد حقوق
- مالیات بر درآمد مشاغل و اشخاص حقوقی
- مالیات بر درآمد اتفاقی
- مالیات بر جمع درآمد ناشی از منابع گوناگون درآمدی
مالیات حقوق چیست؟
برای شناخت نحوه محاسبه معافیت مالیات بر درآمد حقوق، لازم است که ابتدا مالیات بر حقوق و نحوه محاسبه آن را بشناسید. مالیات بر درآمد حقوق، یکی از منابع تأمین مالی مهم برای دولت محسوب می‌گردد و در دسته‌بندی مالیاتهای مستقیم قرار دارد. مطابق با ماده ۸۲ قانون مالیاتهای مستقیم، هر درآمدی که فرد حقیقی در ازای ارائه خدمت یا کاری که برای شخص دیگری اعم از حقوقی یا حقیقی برای اشتغال در داخل کشور انجام می‌دهد دریافت می‌کند، صرف نظر از اینکه این پرداخت به صورت نقدی یا غیر نقدی باشد، مشمول مالیات خواهد بود.
بر اساس مفاد این قانون، تمامی افرادی که در هر شغلی مشغول به فعالیت هستند و درآمد کسب می‌کنند، مکلف به پرداخت مبلغ مربوطه تحت عنوان مالیات بر درآمد حقوق هستند.
انواع معافیت مالیات بر درآمد حقوق
اگر چه همه افرادی که درآمدی دارند، موظف به پرداخت مالیات بر حقوق هستند. با وجود این، برخی از اشخاص طبق قانون از مالیات معاف شده‌اند. برخی از معافیتهای مرتبط با مالیات بر حقوق، بر اساس ماده ۹۱ قانون مالیاتهای مستقیم، عبارت‌اند از:
- کلیه ماموران سیاسی خارجی در ایران و نمایندگان فوق‌العاده دولت‌های خارجی، نسبت به درآمد حقوقی که از سوی دولت متبوع خود دریافت می‌کنند، معاف از مالیات هستند. به همین ترتیب، کلیه اعضای هیأت‌های نمایندگی سازمان ملل متحد و مؤسسات تخصصی آن نیز مشمول این معافیت مالیاتی خواهند بود.
- درآمد ماموریت‌های کنسولگری خارجی در ایران و کارکنان مؤسسات فرهنگی خارجی نیز نسبت به حقوق دریافتی از سوی دولت متبوعشان معاف از پرداخت مالیات است.
- درآمد کارشناسان خارجی که با موافقت مستقیم دولت ایران و بودجه فنی، اقتصادی یا علمی دولت‌های دیگر یا مؤسسات بین‌المللی به کشور اعزام شده‌اند نیز نسبت به حقوق دریافتی‌شان معاف است.
- پرسنل محلی شاغل در سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌های جمهوری اسلامی ایران در خارج کشور، مشروط بر اینکه تابعیت ایرانی نداشته باشند، نیز نسبت به حقوق دریافتی‌شان از طرف دولت جمهور اسلامی معاف از پرداخت مالیات خواهند بود.
- درآمدهای بازنشستگی، مستمری پایان خدمت، خسارات اخراج و بازخرید خدمت، انواع مختلف مستمری‌هایی که به وراث تعلق می‌گیرد و همچنین حق سنوات و پرداخت ایام مرخصی استفاده نشده نیز شامل معافیت مالیاتی هستند.
- درآمد ناشی از هزینه‌های سفر و فوق‌العاده‌های مربوط به مسافرت‌های شغلی از مالیات معاف است.
- درآمد حاصل از استفاده کارکنان از مسکن کارگاهی یا کارخانه‌ای و همچنین خانه‌های ارزان قیمت سازمانی خارج از محل کار که توسط کارگران استفاده می‌شود نیز شامل معافیت مالیاتی حقوق است.
- مبالغ دریافتی بابت جبران خسارت بدنی و معالجه توسط بیمه نیز مشمول معافیت مالیاتی هستند.
- عیدی سالانه یا پاداش آخر سال تا یک دوازدهم میزان معافیت مالیاتی (موضوع ماده ۸۴ قانون مالیاتهای مستقیم) شامل معافیت مالیاتی خواهند بود.
- استفاده مامورهای کشوری از خانه‌های سازمانی واگذار شده به موجب حکم قانونی، نیز داخل در چهارچوب معافیت قرار می‌گیرد.
- تمام مبالغ پرداختی توسط کارفرما جهت درمان کارکنان یا افراد تحت تکفل آنها به پزشک یا بیمارستان نیز شامل این معافیت‌ها هستند.
- مزایای غیر نقدی پرداخت شده به پرسنل حداکثر تا دو دوازدهم میزان مورد اشاره در ماده ۸۴ قانون مالیاتهای مستقیم را پوشش می‌دهد.
- حقوق نیروهای نظامی و انتظامی، جانبازان و آزادگان نیز تحت مفاد این معافیت هستند.
سقف معافیت مالیات حقوق ۱۴۰۳
معافیت از مالیات بر درآمد سال ۱۴۰۳ بر اساس سقف حقوق تعیین می‌شود. سقف معافیت مالیات حقوق در سال جاری معادل ۱۰۰ میلیون تومان در سال خواهد بود. میزان معافیت درآمد مشمول مالیات سالانه مالیات بر درآمد مشاغل موضوع ماده (۱۰۱) قانون مذکور به مبلغ یک میلیارد (۱,۰۰۰,۰۰۰،۰۰۰) ریال تعیین می شود.
در صورتی که صاحبان مشاغل از پایانه فروشگاهی موضوع ماده (۱) قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان مصوب ۱۳۹۸/۷/۲۱ با امکان درج مشخصات کالا و هویت خریدار استفاده کنند، معافیت مذکور مبلغ یک میلیارد و چهار صد و چهل میلیون (۱.۴۴۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال تعیین می شود. در صورتی که فرد مورد نظر درآمدی بیش از سقف تعیین شده داشته باشد، طبق قانون معافیت مالیات بر درآمد، از حقوق و درآمد وی مالیات کسر خواهد شد.
بنابراین به طور خلاصه افرادی که کارتخوان دارند از سقف معافیت ۱۴۴ میلیون تومانی و سایر افراد از سقف ۱۰۰ میلیون تومانی معافیت مالیاتی استفاده می‌کنند.
جدول معافیت مالیاتی حقوق و درآمد ۱۴۰۳
بخشی از مالیات به‌صورت ثابت و بخشی دیگر بر اساس میزان درآمد محاسبه می‌شود. مالیات مازاد درآمد، از کف حقوق سالانه یا حداقل ۱۴۴ میلیون تومان آغاز خواهد شد. جدول معافیت مالیات بر حقوق در سال جاری را در ادامه ارائه کرده‌ایم.
| حقوق مشمول مالیات | نرخ مالیات |
| از ۱ ریال تا ۱۲ میلیون تومان | معاف کامل (۰%) |
| از ۱۲ میلیون تومان + ۱ ریال تا ۱۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان | ۴,۵۰۰,۰۰۰ (%۱۰) |
| از ۱۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان + ۱ ریال تا ۲۷ میلیون تومان | ۱۰,۵۰۰,۰۰۰ (%۱۵) |
| از ۲۷ میلیون تومان + ۱ ریال تا ۴۰ میلیون تومان | ۱۳,۰۰۰,۰۰۰ (%۲۰) |
| نسبت به مازاد ۴۰ میلیون تومان | %۳۰ |
مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی
مالیات اشخاص حقیقی، مربوط به صاحبان مغازه‌ها، کسبه و صنوف است که باید هر ساله بخشی از سود خود یا درآمد مشمول مالیات را به دولت پرداخت کنند. گروه‌بندی این افراد روی نحوه محاسبه مالیات آنها تاثیرگذار است. مطابق قانون، صاحبان مشاغل حقیقی مشمول قانون مالیات بر درآمد به سه دسته تقسیم می‌شوند. نوع فعالیت، حجم فعالیت صنوف بر اساس معیارها و شاخص‌های تعیین‌شده توسط اداره مالیات، نقش مهمی در گروه‌بندی آنها دارد.
مشاغل گروه اول
مشاغل این گروه عبارت‌اند از:
- افراد واردکننده و صادرکننده و دارای کارت بازرگانی
- صاحبان معادن، کارخانه‌ها و واحد‌های تولیدی دارای جواز تأسیس و پروانه بهره‌برداری از وزارتخانه مربوطه
- صاحبان موسسات حسابرسی، حسابداری و دفترداری
- ارائه‌دهندگان خدمات مالی، صرافی‌ها، مدیریتی، مهندسی مشاوره‌ای، انفورماتیک رایانه‌ای و طراحی سیستم
- صاحبان مراکز آموزشی، آموزشگاه‌های آزاد، مدارس غیرانتفاعی، دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی
- صاحبان بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها و خانه‌های سالمندان
- صاحبان هتل‌های سه ستاره و بالاتر
- عمده فروش‌ها، فروشگاه‌های زنجیره‌ای، بنکداران، نمایندگان توزیع کالا‌های داخلی و وارداتی و صاحبان انبار‌ها
- نمایندگان شرکتهای تجاری و صنعتی داخلی و خارجی
- صاحبان موسسات حمل و نقل موتوری، زمینی، دریایی و هوایی به صورت مسافری یا باربری
- صاحبان موسسات تبلیغاتی و بازاریابی
- کلیه اشخاص حقیقی که درآمد ابرازی آنها در اظهارنامه ۲ سال پیش یا آخرین درآمد قطعی شده آنها تا پایان دی ماه سال قبل، بیش از مبلغ ۱۵ میلیارد تومان باشد.
مشاغل گروه دوم
مشاغل این گروه عبارت‌اند از:
- صاحبان کارگاه‌های صنعتی، ساختمانی، تاسیسات فنی، نقشه کشی، محاسبات فنی و نظارت
- چاپخانه‌داران، لیتوگراف‌ها، صحافی‌ها و ارائه‌دهندگان خدمات چاپ
- محققان، پژوهشگران و کارشناسان تحقیقاتی
- کارگزاران و حق العمل کاران
- صاحبان مراکز فرهنگی، هنری، فرهنگسرا‌ها، انجمن صنفی و مراکز ارتباطات رایانه‌ای
- صاحبان تئاتر و سینما‌ها و مکان‌های تفریحی و ورزشی
- صاحبان نمایشگاه‌های اتومبیل و کرایه ماشین
- بنگاه‌های معاملات املاک
- فروشندگان و سازندگان طلا و جواهر
- صاحبان مشاغل خدمات سینمائی مانند فیلم‌برداری، دوبلاژ، مونتاژ و سایر
- پزشکان، دندانپزشکان و دامپزشکان دارای مطب
- صاحبان آزمایشگاه‌ها، رادیولوژی‌ها، فیزیوتراپی‌ها و مراکز تصویر‌برداری پزشکی
- صاحبان سالن‌های زیبایی و دیگر ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی، طبی و غیر طبی
- صاحبان میهمان سرا‌ها، میهمان‌پذیرها و مسافرخانه‌ها
- صاحبان تالار‌های پذیرایی، رستوران‌ها، تهیه‌کنندگان غذا‌های آماده و ارائه‌دهندگان خدمات تشریفات مراسم
- صاحبان تعمیرگاه‌های مجاز و اتوسرویس‌ها
- فروشندگان آهن‌آلات
- اشخاص حقیقی و مشاغلی که درآمد ابرازی آنها در اظهارنامه دو سال قبل یا آخرین درآمد قطعی شده آنها تا آخر دی ماه سال قبل، بیشتر از ۵ میلیارد تومان و کمتر یا برابر ۱۵ میلیارد تومان باشد.
مشاغل گروه سوم
مشاغل گروه سوم، مشاغلی هستند که جزو موارد ذکر شده گروه‌های اول و دوم نیستند؛ اما باید اظهارنامه مالیاتی و دفاتر حسابرسی خودشان را جهت محاسبه مالیات اشخاص حقیقی آماده کنند.
عوامل موثر در محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی (صاحبان مشاغل)
مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی و صاحبان مشاغل بعد از کسر هزینه‌ها، معافیت‌ها و سایر اقلام قابل کسر از درآمد مشمول مالیات محاسبه خواهد شد. مطابق با این اصل، نحوه محاسبه مالیات بر درآمد صاحبان مشاغل تحت تأثیر عوامل زیر قرار دارد:
- میزان درآمدها و هزینه‌های مودی در سال عملکرد
- تسهیلات دریافتی و معافیتهای قانونی صاحبان مشاغل
- ضریب مالیاتی متناسب با اینتاکد
نحوه محاسبه مالیات اشخاص حقیقی
مالیات اشخاص حقیقی با توجه به نرخ‌های پلکانی مندرج در ماده ۱۳۱ قانون مالیاتهای مستقیم محاسبه خواهد شد. این نرخ‌‌ها بر اساس درآمد مشمول مالیات (یا همان سود خالص) به ترتیب ۱۵، ۲۰ و ۲۵ درصد هستند. البته برای محاسبه آن باید سقف مالیاتی که قبلا بیان کردیم را کنار گذاشته و مازاد بر آن را در فرمول زیر حساب کنید. بنابراین مالیات اشخاص حقیقی در حالت کلی، به صورت زیر محاسبه می‌شود.
- تا ۵۰ میلیون تومان اول ۱۵% درآمد مشمول مالیات
- از ۵۰ میلیون تومان الی ۱۰۰ میلیون تومان( یعنی ۵۰ میلیون تومان دوم ) ۲۰ % درآمد مشمول مالیات
- از ۱۰۰ میلیون تومان به بالا ۲۵% درآمد مشمول مالیات
معافیتهای مالیاتی اشخاص حقیقی
معافیت معیشتی یا معافیت پایه سالانه برای درآمدهای اشخاص حقیقی از سه منبع درآمدی مشاغل، اجاره و حقوق اعمال می‌شود. در صورتی که فرد حقیقی در طول سال از یکی از این منابع درآمد داشته باشد، تا سقف تعیین شده در قانون بودجه سنواتی می‌تواند از این معافیت بهره‌مند شود. البته، بهره‌مندی از این معافیت برای درآمدهای ناشی از مشاغل و اجاره مستلزم ارسال اظهارنامه مالیاتی و اجرای تکالیف مالیاتی مرتبط با نوع درآمد است.
از جمله دیگر مواردی که شامل معافیتهای مالیاتی اشخاص حقیقی هستند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- بهره سپرده‌های مرتبط با کسور بازنشستگی و پس‌انداز کارمندان و کارگران نزد بانک‌ها
- سود یا جوایز تعلق گرفته به حساب‌های پس‌انداز و سپرده‌های مختلف نزد بانک‌ها یا دیگر مؤسسات اعتباری و غیر بانکی مجاز
- جوایز مربوط به اوراق قرضه دولتی و اسناد خزانه
- بهره پرداختی بانک‌های ایرانی به بانک‌های خارجی بابت اضافه برداشت (اوِردرَفت) و سپرده ثابت مشروط به معامله متقابل
در صورتی که درآمد سالانه اشخاص حقیقی و کسب و کارهای کوچک مشمول دریافت مالیات شود می‌توانند از تبصره ماده ۱۰۰ مالیاتهای مستقیم استفاده کنند. این تبصره به صاحبان مشاغل کوچک امکان این را می‌دهد که بدون نیاز به ارائه اظهارنامه مالیاتی جامع و پیچیده، مالیات خود را به صورت مقطوع پرداخت کنند.
معافیت از مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی
بر اساس مواد ۱ و ۱۰۵ قانون مالیاتهای مستقیم، به نظر می‌رسد اصل بر این است که تمامی درآمدهای اشخاص حقوقی مشمول مالیات قرار گیرند. در صورتی که برای این گروه نیز معافیتهای مالیاتی به شرح زیر در نظر گرفته شده است.
- اشخاص حقوقی از معافیت مالیاتی بابت سود سهام یا سهم‌الشراکه دریافتی از شرکتهای سرمایه پذیر برخوردارند. (تبصره ۴ ماده ۱۰۵ قانون مالیاتهای مستقیم).
- چنانچه شعب و نمایندگی‌های شرکت‌ها و بانک‌های خارجی در ایران مبالغی را به منظور ارزیابی و جمع‌آوری اطلاعات اقتصادی برای شرکت مادر دریافت کنند، این وجوه مشمول مالیات نخواهد بود. (تبصره ۳ ماده ۱۰۷ ق.م.م)
- معافیت مالیاتی بر اندوخته‌هایی که تا پایان سال ۱۳۸۱ مشمول پرداخت مالیات نشده‌اند، در صورت انتقال به حساب سرمایه. (ماده ۱۰۸ ق.م.م)
- انتقال اموال و دارایی‌های شرکت‌هایی که ادغام شده یا ترکیب شده‌اند به شرکت تازه تأسیس یا به شرکتی که از قبل وجود داشته است، مشمول مالیات نخواهد بود. (بند ب ماده ۱۱۱ ق.م.م)
- اشخاص حقوقی خارجی که در خارج از ایران مستقر هستند، بر اساس ماده ۱۰۷ قانون مالیاتهای مستقیم بابت اعطای تسهیلات و تأمین مالی مشمول پرداخت مالیات نخواهند بود. (ماده ۴۱ قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور)
- بر اساس ماده ۱۰۵ قانون مالیاتهای مستقیم، شرکت‌ها و اتحادیه‌های تعاونی متعارف و نیز شرکتهای تعاونی سهامی عام از تخفیف ۲۵ درصدی نرخ مالیات بر درآمد مشمول برخوردار خواهند شد. (تبصره ۶ ماده ۱۰۵ ق.م.م)
- بر اساس مقررات این فصل، برای هر ۱۰ درصد افزایش در درآمد اظهار شده مشمول مالیات نسبت به درآمد ابرازی، تخفیفی معادل یک واحد درصد و حداکثر تا پنج واحد درصد از نرخ‌های مربوطه اعمال خواهد شد.
معافیت بر درآمد شرکتهای دانش بنیان
در ماده ۱۰۵ قانون مالیاتهای مستقیم این موضوع تیز تعیین شده که شرکت‌ها موظف به پرداخت ۲۵ درصد از سود خالص خود تحت عنوان مالیات هستند. با این وجود، شرکتهای دانش‌بنیان از پرداخت این مالیات معاف شده‌اند. شایان ذکر است که تنها محصولاتی و خدماتی مشمول این معافیت هستند که در دسته‌بندی مصادیق شرکتهای دانش‌بنیان قرار گیرند.
ارزیابی این مصادیق به‌صورت سالانه انجام می‌شود. لازم به توضیح است، چنانچه سود حاصل از فعالیت‌هایی غیر از موارد مرتبط با فعالیت‌های دانش‌بنیان باشد، آن بخش مشمول معافیت نخواهد بود و شامل قاعده معافیت مالیاتی شرکتهای دانش بنیان نمی‌گردد.
در ماده ۲۲ فصل ۶ آیین‌نامه قانون حمایت از شرکتهای دانش‌بنیان نیز به این موضوع اشاره شده که، درآمدهای مشمول مالیات شرکت‌ها و موسسه‌های دانش بنیان از منبع قراردادها و فعالیت‌های تحقیق و توسعه، تجاری‌سازی و تولید محصولات و خدمات دانش‌بنیان به مدت ۱۵ سال از مالیات موضوع ماده ۱۰۵ قانون مالیاتهای مستقیم معاف خواهند بود.
سخن پایانی
تمام اشخاص حقیقی و حقوقی موظف هستند که مالیات بر درآمد خودشان را به دولت پرداخت کنند. با این وجود، دولت برای حمایت از کسب و کارهای نوپا و تشویق اشخاص حقیقی و حقوقی به پرداخت مالیات، معافیتهای مالیاتی مختلفی را در نظر گرفته است. برای شناخت دقیق شرایط و ضوابط معافیتهای مالیاتی حقوق و معافیت مالیاتی درآمد سالانه ۱۴۰۳، لازم است که مودیان با افراد متخصص در این زمینه، مانند وکلای متخصص پلتفرم حقوقی ترازو مشورت کنند.
سوالات متداول
مشاغل معاف از مالیات کدامند؟
بر اساس ماده ۱۳۳ قانون مالیاتهای مستقیم، سازمان امور مالیاتی کلیه درآمدهای صندوق حمایت از توسعه شرکتهای تعاونی روستایی، کشاورزی، کارمندی، صیادی، دانش‌آموزی، دانشجویی و کارگری را از پرداخت مالیات معاف اعلام کرده است.
فهرست مشاغل معاف از مالیات کارتخوان ۱۴۰۳ کدامند؟
مراکز درمانی و داروخانه‌ها، جایگاه‌های سوخت، نانوایی‌ها، سوپرمارکت‌ها، روزنامه فروشی‌ها (انتشارات و مطبوعات)، مدارس، دانشگاه‌ها و آموزشگاه‌های فنی و حرفه‌ای آزاد و تاکسی و اتوبوس (حمل‌ونقل درون شهری) از جمله مشاغلی هستند که از پرداخت مالیات کارتخوان معاف شده‌اند.
آیا حقوق بازنشستگی هم مشمول مالیات می‌شود؟
خیر. بر اساس بند ۵ ماده ۹۱ قانون مالیاتهای مستقیم، «حقوق بازنشستگی و وظیفه و مستمری و پایان خدمت و خسارت اخراج و بازخرید خدمت و وظیفه یا مستمری پرداختی به وراث و حق سنوات و حقوق ایام مرخصی استفاده نشده» از پرداخت مالیات معاف است.