قوانین مالیات بر حقوق ۱۴۰۲ چیست؟
مالیات بر حقوق، یکی از اقسام مالیات‌های مستقیم است که قانون‌گذار به عنوان قسمی از مالیات بر درآمد عنوان کرده است. به عبارت دیگر مالیات بر حقوق خود یکی از انواع مالیات بر درآمد است. در واقع این نوع از مالیات، مخصوص افراد حقوق‌بگیر است؛ حال این افراد کارگر باشند یا کارمند، فرقی نمی‌کند. اگر شما نیز مایلید تا درباره مالیات بر حقوق بیشتر بدانید، با ما در این مقاله همراه باشید.
مالیات بر حقوق چیست؟
بر اساس ماده ۸۲ قانون مالیات‌های مستقیم، درآمدی که شخص حقیقی در خدمت شخص دیگر (اعم از حقیقی یا حقوقی) در قبال تسلیم نیروی کار خود بابت اشتغال در ایران و بر‌حسب مدت یا کار انجام یافته، به طور نقد یا غیرنقد، تحصیل می‌کند، مشمول مالیات بر حقوق است. همچنین درآمد حقوقی که در مدت مأموریت خارج از کشور (از طرف دولت جمهوری اسلامی ایران یا اشخاص مقیم ایران) از منابع ایرانی عاید شخص می‌شود نیز مشمول مالیات بر درآمد حقوق می‌شود.
فرقی نمی کند که کارفرمای شما شخص حقیقی باشد و یا شخص حقوقی. همچنین تفاوتی نمی‌کند که شخص حقوقی، دولتی باشد یا خصوصی. در هر حال وقتی شما در ازای کار برای شخصی از او مزد دریافت کنید و نیروی کار او محسوب شوید، مشمول این مالیات خواهید بود.
نحوه محاسبه مالیات بر حقوق
بر اساس ماده ۸۳ قانون مالیات‌های مستقیم، محاسبه مالیات بر حقوق بر اساس دستمزد دریافتی خواهد بود. درآمد مشمول مالیات حقوق عبارت است از حقوق (مقرری یا مزد یا حقوق اصلی) و مزایای مربوط به شغل اعم از مستمر و یا غیرمستمر قبل از وضع کسور و پس از کسر معافیت‌های مقرر در این قانون.
به عبارت دیگر ابتدا اصل حقوق با مزایایی مانند حق اولاد، ماموریت و امثال آن را جمع زده و معافیت‌های مالیاتی را از آن کسر می‌کنند. مبلغ به دست آمده، مبنای محاسبه مالیات بر حقوق خواهد بود.
لازم به ذکر است که جهت محاسبه مالیات، کسورات از مبلغ دستمزد کسر نخواهد شد. به عنوان مثال اگر دستمزد فردی با مزایا مبلغ ۱۵ میلیون تومان باشد و ۵ میلیون نیز اقساط وام داشته باشد، خالص دریافتی او ۱۰ میلیون خواهد بود. اما برای محاسبه مالیات، همان مبلغ ۱۵ میلیون مبنای محاسبه خواهد بود.
در مورد درآمد بر حقوق، هم درآمد نقدی ملاک خواهد بود و هم درآمد غیرنقدی.
محاسبه مالیات بر درآمد غیرنقدی
درآمد غیرنقدی مشمول مالیات حقوق به شرح زیر تقویم و محاسبه می‌شود:
- مسکن با اثاثیه معادل بیست و پنج درصد (۲۵%) و بدون اثاثیه بیست درصد (۲۰%) حقوق و مزایای مستمر نقدی در ماه (به استثنای مزایای نقدی معاف موضوع ماده ۹۱ قانون مالیات‌های مستقیم)، پس از کم کردن وجوهی که از این بابت از حقوق کارمند کسر می‌شود؛
- اتومبیل اختصاصی با راننده معادل ده درصد (۱۰%) و بدون راننده معادل پنج درصد (۵%) حقوق و مزایای مستمر نقدی (به استثنای مزایای نقدی معاف موضوع ماده ۹۱ قانون مالیات‌های مستقیم) در ماه پس از کسر وجوهی که از این بابت از حقوق کارمند کسر می‌شود؛
- سایر مزایای غیرنقدی معادل قیمت تمام‌شده برای پرداخت‌کننده حقوق.
برای مثال، اگر کارفرما خانه‌ای در اختیار فرد قرار دهد که دارای اثاث است و حقوق مستمر وی ماهانه ۱۰ میلیون تومان باشد و بابت این خانه ماهانه ۵۰۰ هزار تومان از حقوق وی کسر گردد، در محاسبه حقوق برای اخذ مالیات، ۲۵ درصد حقوق یعنی ماهانه ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان لحاظ شده و سپس ۵۰۰ هزارتومانی که کارفرما از حقوق او کسر می‌کند، از این مقدار کم می‌شود و نهایتا مبلغ ۲ میلیون تومان به حقوق وی جهت محاسبه مالیات اضافه می‌گردد. به عبارت دیگر، مبنای محاسبه حقوق وی برای مالیات، ۱۲ میلیون تومان خواهد بود.
میزان مالیات بر حقوق ۱۴۰۲
مالیات بر حقوق در قانون مالیات‌های مستقیم تعیین شده است. اما معمولا هر سال در قانون بودجه تغییراتی در میزان آن لحاظ می‌شود. با توجه به این که بودجه قانون است و جدیدتر از قانون مالیات‌های مستقیم است، پس در تعیین مالیات بر درآمد، ملاک عمل خواهد بود.
سقف معافیت مالیاتی موضوع ماده ۸۴ قانون مالیات های مستقیم در سال ۱۴۰۲، مبلغ یک میلیارد و دویست میلیون (۱,۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال است.
مجموع درآمد اشخاص حقیقی که تحت عناوینی از قبیل حقوق و مزایا (به استثنای عیدی و کارانه اعضای هیات علمی بالینی تمام وقت جغرافیایی و پزشکان متخصص بالینی تمام وقت جغرافیایی)، مقرری یا مزد، حق شغل، حق شاغل، فوق‌العاده‌ها، اضافه کار، حق‌الزحمه، حق مشاوره، حق حضور در جلسات، پاداش، حق‌التدریس، حق‌التحقیق، حق پژوهش و کارانه اعم از مستمر یا غیرمستمر که به صورت نقدی و غیرنقدی، از یک یا چند منبع، در بخش دولتی و یا غیردولتی کسب می‌کنند، چه از کارفرمای اصلی یا غیراصلی (موضوع تبصره ۱ ماده ۸۶ قانون مالیات های مستقیم) باشد، پس از کسر بخشودگی، معافیت و سایر مشوق‌های مقرر در قانون مالیات‌های مستقیم و سایر قوانین (از جمله ماده ۵۶ قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران مصوب ۱۳۸۶/۰۴/۰۳ و ماده ۲۵ قانون حمایت از معلولان مصوب ۱۳۹۶/۱۲/۲۰) به نرخ‌های زیر مشمول مالیات است:
- نسبت به مازاد یک میلیارد و دویست میلیون (۱,۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال تا یک میلیارد و ششصد و هشتاد میلیون (۱,۶۸۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال، ده درصد (۱۰%)؛
- نسبت به مازاد یک میلیارد و ششصد و هشتاد میلیون (۱,۶۸۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال تا دو میلیارد و هفتصد و شصت میلیون (۲,۷۶۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال، پانزده درصد (۱۵%)؛
- نسبت به مازاد دو میلیارد و هفتصد و شصت میلیون (۲,۷۶۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال تا چهار میلیارد و هشتاد میلیون (۴,۰۸۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال، بیست درصد (۲۰%)؛
- نسبت به مازاد چهار میلیارد و هشتاد میلیون (۴,۰۸۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال به بالا، سی درصد (۳۰%).
جدول مالیات بر حقوق ۱۴۰۲
جدول مالیات بر حقوق در واقع همان میزان و درصد مالیاتی است که در قانون بودجه ۱۴۰۲ در مورد درآمدها تعیین شده است.
| از | تا | نسبت به مازاد از | نرخ مالیات |
| ۱ ریال | ۱۲۰ میلیون تومان در سال | ندارد | معاف از مالیات بر حقوق |
| ۱۲۰ میلیون تومان+ ۱ ریال | ۱۶۸ میلیون تومان | ۱۲۰میلیون تومان | ۱۰ درصد |
| ۱۶۸میلیون تومان + ۱ ریال | ۲۷۶ میلیون تومان | ۱۶۸ میلیون تومان | ۱۵ درصد |
| ۲۷۶ میلیون تومان + ۱ ریال | ۴۰۸ میلیون تومان | ۲۷۶ میلیون تومان | ۲۰ درصد |
| نسبت به مازاد ۴۰۸ میلیون تومان | ۳۰ درصد | ||
نمونه محاسبه مالیات بر حقوق
برای محاسبه مالیات ابتدا باید حقوق فرد را محاسبه کرد و سپس میزان معافیت‌ها را از آن کسر نمود. در پایان، باقیمانده را بر اساس جدول بالا محاسبه کرد. فرض کنید فردی در سال ۲۴۰ میلیون تومان حقوق اعم از نقدی و غیرنقدی دریافت می‌کند. ابتدا باید ۱۲ میلیون تومان معافیت حقوقی را از این مبلغ کسر کرد. در نهایت ۱۲۰ میلیون تومان از حقوق او مشمول مالیات خواهد بود.
مازاد ۱۲۰ میلیون تومان تا ۱۶۸ میلیون تومان، مشمول ۱۰ درصد مالیات است. این مازاد مبلغ ۴۸ میلیون تومان است که مالیات ده درصدی آن معادل مبلغ ۴ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان خواهد بود. مازاد ۱۶۸ میلیون تومان حقوق او نیز مبلغ ۷۲ میلیون تومان است که مشمول نرخ ۱۵ درصد مالیات خواهد بود. که مالیات آن مبلغ ده میلیون و ۸۰۰ هزار تومان می‌شود. در مجموع مالیات سالانه این فرد مبلغ ۱۵ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان خواهد بود.
ارسال لیست مالیات بر حقوق
پرداخت‌کنندگان حقوق هنگام هر پرداخت یا تخصیص آن مکلفند طبق قوانین و مقررات و با احتساب پرداختی سایر اشخاص به حقوق‌بگیر موردنظر، مالیات متعلق را محاسبه، کسر و تا پایان ماه بعد ضمن تسلیم فهرست مشخصات حقوق بگیران، پرداخت نمایند. پس از دریافت سیستمی فهرست مذکور، سازمان امور مالیاتی کشور، میزان مالیات متعلق به هر حقوق‌بگیر را مطابق قوانین و مقررات و با لحاظ مجموع حقوق دریافتی آنان و بر اساس میزان حقوق دریافتی از سایر کارفرمایان تا آن زمان، محاسبه می‌کند و درصورتی‌که مالیات متعلق به هر حقوق‌بگیر، کمتر محاسبه و پرداخت شده باشد، میزان مابه‌التفاوت مالیات هر حقوق‌بگیر را به صورت سیستمی به پرداخت‌کننده حقوق، اعلام می‌کند.
چنانچه کارفرما ظرف مهلت ده روز از تاریخ اعلام سیستمی، بدهی مالیاتی را از طریق سامانه، پرداخت نکند و درخواست بخشودگی جرایم مالیاتی را به صورت سیستمی ارسال نکند، جرایم متعلق از این بابت با رعایت ماده ۱۹۱ قانون مالیات‌های مستقیم، بخشوده می‌شود. در مواردی که کارفرما در موعد مقرر مابه‌التفاوت مالیات اعلامی توسط سیستم را نپردازد، بر اساس نرخ مالیاتی متناظر نسبت به مطالبه مالیات متعلق و جرایم مربوطه اقدام خواهد شد.
اضافه پرداختی بابت مالیات بر حقوق طبق قانون مسترد خواهد شد؛ مشروط بر این که بعد از انقضای تیرماه سال بعد تا آخر آن سال با در خواست کتبی حقوق‌بگیر از اداره امور مالیاتی محل سکونت، مورد مطالبه قرار گیرد. اداره امور مالیاتی مذکور موظف است ظرف سه ماه از تاریخ تسلیم درخواست، رسیدگی‌های لازم را انجام دهد و در صورت احراز اضافه پرداختی و نداشتن بدهی قطعی دیگر در آن اداره امور مالیاتی، نسبت به استرداد اضافه پرداختی از محل وصولی‌های جاری اقدام کند. درصورتی‌که درخواست‌کننده بدهی قطعی مالیاتی داشته باشد، اضافه پرداختی به حساب بدهی مزبور منظور شده و مازاد آن مسترد خواهد شد.
عدم پرداخت مالیات حقوق
چنانچه در رسیدگی های اداره امور مالیاتی مشخص شود کارفرما به تکالیف مقرر خود در راستای ارسال فهرست وفق ماده ۸۶ قانون مالیات‌های مستقیم عمل نکرده یا درآمد حقوق هر یک از کارکنان را کمتر از میزان واقعی ابراز نموده است، مابه‌التفاوت مالیات مذکور با توجه به مجموع درآمد حقوق حقوق‌بگیر و بر اساس بالاترین نرخ متعلق به آن، تعیین می‌شود.
سامانه مالیات بر حقوق
به منظور تسهیل در دریافت اطلاعات مالیات بر حقوق، جلب رضایت مؤدیان محترم مالیاتی، کاهش هزینه‌ها و صرفه‌جویی در زمان، سازمان امور مالیاتی اقدام به طراحی و پیاده‌سازی سیستم مکانیزه مالیات بر حقوق به آدرس https://salary.tax.gov.ir کرده است.
در این سیستم اطلاعات پرداخت‌کنندگان و دریافت‌کنندگان حقوق و میزان حقوق و مزایای پرداختی و مالیات مرتبط بر آن به شکل فایل الکترونیکی از مؤدی دریافت شده و در پایگاه اطلاعاتی سازمان امور مالیاتی ذخیره می‌شود. به همین منظور مؤدی می‌تواند با ورود اطلاعات در نرم‌افزاری که توسط سازمان امور مالیاتی ارائه می‌شود، فایل الکترونیکی موردنظر را تولید و به واحد امور مالیاتی ارائه کند و یا با استفاده از سیستم‌های نرم‌افزاری موجود خود، اقدام به تهیه فایل الکترونیکی با قالب موردنظر سازمان کند.
معافیت‌های مالیاتی در مورد مالیات بر حقوق
همانطور که گفتیم برای محاسبه مالیات بر حقوق، ابتدا باید معافیت‌های مذکور در قانون را از میزان حقوق کسر نمود. این معافیت‌ها که در ماده ۹۱ قانون مالیات‌های مستقیم ذکر شده است، به شرح زیر هستند:
- رؤسا و اعضای مأموریت‌های سیاسی خارجی در ایران و رؤسا و اعضای هیأت‌های نمایندگی فوق‌العاده دول خارجی نسبت به درآمد حقوق دریافتی از دولت متبوع خود به شرط معامله متقابل و همچنین رؤسا و اعضای هیأت‌های نمایندگی سازمان ملل متحد و موسسات تخصصی آن در ایران نسبت به درآمد حقوق دریافتی از سازمان و موسسات مزبور درصورتی‌که تابع دولت جمهوری اسلامی ایران نباشند؛
- رؤسا و اعضای مأموریت‌های کنسولی خارجی در ایران و همچنین کارمندان موسسات فرهنگی دول خارجی نسبت به درآمد حقوق دریافتی از دول متبوع خود به شرط معامله متقابل؛
- کارشناس خارجی که با موافقت دولت جمهوری اسلامی ایران از محل کمک‌های بلاعوض فنی و اقتصادی و علمی و فرهنگی دول خارجی و یا موسسات بین‌المللی به ایران اعزام می‌شوند، نسبت به حقوق دریافتی آنان از دول متبوع یا موسسات بین‌المللی مذکور؛
- کارمندان محلی سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌ها و نمایندگی‌های دولت جمهوری اسلامی ایران در خارج نسبت به درآمد حقوق دریافتی از دولت جمهوری اسلامی ایران درصورتی‌که دارای تابعیت دولت جمهوری اسلامی ایران نباشند، به شرط معامله متقابل.
- حقوق بازنشستگی و وظیفه و مستمری و پایان خدمت و خسارت اخراج و بازخرید خدمت و وظیفه یا مستمری پرداختی به وراث و حق سنوات و حقوق ایام مرخصی استفاده نشده؛
- هزینه سفر و فوق‌العاده مسافرت مربوط به شغل؛
- مسکن واگذاری در محل کارگاه یا کارخانه جهت استفاده کارگران و خانه‌های ارزان قیمت سازمانی در خارج از محل کارگاه یا کارخانه که مورد استفاده کارگران قرار می‌گیرد؛
- وجوه حاصل از بیمه بابت جبران خسارت بدنی و معالجه و امثال آن؛
- عیدی سالانه یا پاداش آخر سال جمعا معادل یک دوازدهم میزان معافیت مالیاتی موضوع ماده ۸۴ قانون مالیات‌های مستقیم؛
- خانه‌های سازمانی که با اجازه قانونی یا به موجب آیین‌نامه‌های خاص در اختیار مأموران کشوری گذارده می‌شود؛
- وجوهی که کارفرما بابت هزینه معالجه کارکنان خود یا افراد تحت تکفل آنها مستقیما یا به وسیله حقوق‌بگیر به پزشک یا بیمارستان، به استناد اسناد و مدارک مثبته پرداخت کند؛
- مزایای غیرنقدی پرداختی به کارکنان حداکثر معادل دو دوازدهم معافیت موضوع ماده ۸۴ قانون مالیات‌های مستقیم؛
- درآمد حقوق پرسنل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران اعم از نظامی و انتظامی، مشمولان قانون استخدامی وزارت اطلاعات و جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و آزادگان.
معافیت مالیات بر حداقل حقوق ۱۴۰۲
بر اساس ماده ۸۴ قانون مالیات‌های مستقیم، میزان معافیت مالیات بر درآمد سالانه مشمول مالیات حقوق از یک یا چند منبع، هر سال در قانون بودجه سنواتی مشخص می‌شود. بر اساس بودجه ۱۴۰۲، سقف معافیت مالیاتی موضوع ماده ۸۴ قانون مالیات‌های مستقیم در سال ۱۴۰۲، مبلغ یک میلیارد و دویست میلیون (۱,۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال است. یعنی اگر شما درآمد ماهانه ۱۰ میلیون تومان دارید، تا این میزان از پرداخت مالیات معاف خواهید بود. اما اگر حقوق دریافتی شما از این میزان بیشتر شود، مشمول مالیات خواهید بود.
سخن پایانی
مالیات بر حقوق یکی از اقسام مالیات بر درآمد و از مالیات‌های مستقیم است که بر اساس نرخ مصوب در قانون بودجه پرداخت خواهد شد. این مالیات توسط کارفرما از فیش حقوقی کارگران و کارمندان کسر شده و به سازمان مالیاتی پرداخت می‌شود. با توجه به این که قوانین مالیاتی در این زمینه دشوار و دارای پیچیدگی‌های خاصی است، بهتر است در صورت لزوم از خدمات وکلای مالیاتی ما در پلتفرم حقوقی ترازو بهره‌مند شده تا در صورت وجود معافیت‌ها یا اضافه پرداخت، اقدام مقتضی را انجام دهید.
من کارگر مگه چغد درآمد دارم که ماهی یکودویست ازحقوق ۱۳ یاچهارده تومن من مالیات کم میکنن
جالبه حقوقمون وقتی زیادتره مالیاتش کمتره
یکاری کردن از هرچی اضافه کاریه بدمون میاد.
از توضبحات خوب و کامل شما سپاسگزارم.