اجرا گذاشتن سفته یا نحوه وصول سفته
اجرا گذاشتن سفته یا وصول سفته یکی از موارد متداول مراجعین به کارشناسان حقوقی است. همانطور که می‌دانید به سندی تجاری که به وسیله آن فرد تعهد می‌کند مبلغی مشخص را عندالمطالبه یا در زمانی معیّن به شخصی دیگر بپردازد، سفته می‌گویند. در مبادلات تجاری بازار به دلیل پرکاربرد بودن اسنادی مانند چک و سفته، عدم پرداخت مبلغ سفته در زمان معین یکی از اتفاقات پرتکرار است. بنابراین کسانی که از سفته استفاده می‌کنند، باید حتما از نحوه اجرا گذاشتن سفته و وصول آن اطلاع داشته باشند.
نحوه وصول سفته؛ سریعترین راه وصول سفته چیست؟
به مطالبه قانونی وجه سفته، واخواست یا اجرا گذاشتن سفته می‌گویند که به گواهی عدم پرداخت چک نیز شباهت دارد. با این کار دارنده نشان میدهد که با وصول سفته میخواهد از طریق قانونی وجه خود را از صادرکننده و ضامن‌های او طلب کند، زیرا به محض صدور واخواست در مراجع قانونی، ابلاغیه‌ای هم برای متعهدان ارسال می‌شود.
مسئولیت ظهرنویس یا پشت‌نویس
باید بدانید که اگر متعهدان سفته بیش از یک نفر باشند، یعنی یک یا چند نفر پشت سفته را امضا کرده باشند، در مقابل پرداخت وجه آن مسئولیت تضامنی خواهند داشت. طبق ماده ۲۸۶ قانون تجارت، دارنده برات تنها تا یک سال از تاریخ اعتراض به عدم تادیه می‌تواند به ظهرنویسان برات مراجعه کند. اگر چه به موجب رای وحدت رویه شماره ۵۹۷ مورخ ۱۲/۰۲/۱۳۷۴، «ظهرنویس» در این ماده به معنای مصطلح کلمه بوده و ناظر به شخصی که به عنوان ضامن برات را امضا کرده نیست. بنابراین با توجه به هدف اصلی از ضمانت، هیچ محدودیتی برای مراجعه به ضامن‌های برات جهت تادیه مبلغ وجود ندارد.
اگر دارنده بخواهد بر علیه صادرکننده و ضامن با هم واخواست تهیه کند، باید در برگه واخواست و در قسمت خوانده، هم نام صادرکننده و هم نام ضامن را درج کند. در قسمت شرح خواسته نیز می‌تواند تقاضای محکومیت هر دو را به ثبت برساند.
نحوه تنظیم سفته
بر اساس ماده ۳۰۸ قانون تجارت، علاوه بر مهر و امضا در سفته، باید تاریخ نیز درج شده باشد و همچنین مبلغ موردتعهد باید در آن ذکر شود. علاوه بر این در سفته قسمتی برای نام و نام خانوادگی و نشانی محل سکونت صادرکننده دارد که نوشتن آنها ضروری است.
اگر می‌خواهید این سند برای شخص خاصی قابل وصول باشد، باید حتما نام و مشخصات او را در قسمت گیرنده درج کنید. البته سفته را می‌توان در وجه حامل نیز نوشت که در این صورت کسی که آن را در دست دارد، می‌تواند وجه آن را مطالبه کند.
اجرا گذاشتن سفته تاریخ گذشته
اگر در مهلت قانونی یعنی ده روز پس از تاریخ تعهد، برای اجرا گذاشتن سفته اقدام نشود، این سند تجاری مزایای حقوقی خود را برای مطالبه در مراجع قانونی از دست خواهد داد، یعنی دیگر به عنوان یک سند عادی تلقی می‌شود.
در این شرایط برای این که شخص بتواند طلب خود را وصول کند، می‌تواند آن را همراه ارائه دادخواست به دادگاه و به عنوان مدرک طلب، به پرونده ضمیمه کند. به عبارتی بدون واخواست هم می‌توانید سفته را وصول کنید ولی فقط به عنوان یک رسید معمولی به محکمه ارائه می‌شود.
مدت اعتبار سفته تاریخ دار
همانطور که گفته شد، ظرف مدت ده روز از تاریخ سررسید سفته، باید نسبت به واخواست آن اقدام کرد تا سفته سند تجاری محسوب شود. بعد از واخواست، مدت یک سال از تاریخ واخواست فرصت دارید تا علیه صادرکننده و ظهرنویسان اقدام کنید. بعد از گذشت این یک سال، دیگر امکان اقدام علیه ظهرنویسان وجود نداشته و تنها علیه صادرکننده می‌توان اقدام به شکایت نمود.
هزینه اجرا گذاشتن سفته
وقتی می‌خواهید به عنوان یک سند تجاری و از طریق حقوقی برای اجرا گذاشتن سفته اقدام کنید، طبیعتا باید مبلغی را برای انجام عملیات حقوقی به مراجع قانونی بپردازید. مقدار این مبلغ کاملا بستگی به مبلغ سفته خواهد داشت. قسمتی از این هزینه برای صدور واخواست و بخشی نیز مربوط به ارائه دادخواست است.
به عنوان مثال برای مبلغ ۵۰ میلیون تومان، باید دو درصد از آن را به عنوان هزینه اجرا گذاشتن سفته و سه درصد برای تنظیم دادخواست بپردازید. البته اگر استطاعت پرداخت نداشته باشید، می‌توانید تقاضای اعسار از پرداخت را در دادگاه ثبت کنید. گفتنی است اگر مبلغ سند تا ۲۰ میلیون تومان باشد، رسیدگی به آن به عهده شورای حل اختلاف است و اگر بیشتر باشد، این امر در صلاحیت دادگاه است.
اجرا گذاشتن سفته بدون تاریخ
اگر در قسمت تاریخ سند زمان دقیق معیّن نشود، معمولا برای اجرا گذاشتن سفته به یکی از روش‌های زیر عمل می‌شود که هر کدام شرایط وصول خودش را خواهد داشت:
- ممکن است در قسمت تاریخ بنویسند: به محض رؤیت یا عندالمطالبه، که در این صورت هر زمان که دارنده آن را برای وصول نزد صادرکننده ببرد، باید وجه مندرج در آن به فرد دارنده پرداخت شود.
- اگر زمان پس از رؤیت تعیین شود، مثلا در قسمت تاریخ بنویسند که پانزده روز پس از رؤیت، صادرکننده مکلف است ظرف این مدت مبلغ را بپردازد.
- گاهی هم در قسمت تاریخ، زمانی به نسبت تاریخ صدور آن درج می‌شود که در همان موعد صادرکننده مکلّف به پرداخت وجه خواهد بود.
امّا اگر سفته بدون تاریخ و هیچ نوشته‌ای صادر شود، دارنده می‌تواند آن را هر زمان که بخواهد پس از درج تاریخ، برای صدور واخواست و مطالبه نزد مراجع قانون ببرد.
حکم جلب سفته چقدر طول میکشد؟
از ابتدای طرح شکایت تا مراحل پرداخت مبلغ سفته حدود ۷۰ روز زمان طول می کشد که در صورت عدم پرداخت پس از این مدت، شاکی می تواند حکم جلب صادرکننده سفته را بگیرد.
مراحل شکایت سفته
پیش از این اشاره شد که حداکثر ده روز پس از تاریخ سررسید، باید برای اجرا گذاشتن سفته اقدام کنید. در غیر این صورت سفته به عنوان سند عادی محسوب شده و قابلیت پیگرد حقوقی نخواهد داشت.
برای اجرا گذاشتن سفته ابتدا باید به اداره واخواست دادگستری مراجعه کنید و پس از صدور آن علیه صادرکننده، دادخواست حقوقی تنظیم کنید. پس از این کار، برای صادرکننده ابلاغیه و سپس احضاریه فرستاده می‌شود تا او را از طریق قانونی ملزم به پرداخت وجه کنند. البته طی مراحل دادرسی می‌توانید تقاضای توقیف اموال نیز برای گرفتن طلب خود داشته باشید.
قابلیت انتقال سفته
طبق مقرراتی که برای این سند تجاری در نظر گرفته شده است، دارنده می‌تواند آن را به فرد دیگری نیز انتقال دهد. عبارتی با عنوان «حواله کرد» روی سفته موجود است که به فرد اجازه میدهد آن را به شخص دیگری حواله کند.
نحوه به اجرا گذاشتن سفته ضمانت
سفته ضمانت، سفته‌ای است که فرد برای تضمین حسن انجام کار به کارفرما میدهد. در این نوع از سفته، به جای تاریخ سررسید، عبارت «ضمانت بابت حسن انجام کار» درج خواهد شد. برخلاف سفته‌های دیگر، این نوع از سفته باید در دادگاه مورد بررسی قرار بگیرد. بنابراین امکان اجرا از طریق ثبت برای آن وجود ندارد. کارفرما باید عدم انجام کار و یا ورود ضرر را در دادگاه اثبات کرده و پس از آن اقدام به وصول سفته کند.
آیا مبلغ سفته قسط بندی می‌شود؟
پس از تشکیل جلسه دادرسی در شورای حل اختلاف یا دادگاه که بستگی به مبلغ سفته دارد، صادرکننده می‌تواند تقاضای اعسار داشته باشد. یعنی ادعا کند که قدرت پرداخت مبلغ را به صورت یک جا ندارد و برای این کار شهادت شاهدان معتبر الزامی است.
وقتی دادگاه تقاضای صادرکننده را پذیرفت، می‌توانند بسته به درآمد فرد و به صورت توافقی، مبلغی را برای پرداخت ماهیانه تعیین کنند و دارنده نیز حق دارد برای قسط بندی کردن ضامن طلب کند که این امور با توافق حاصل می‌شود.
آیا سفته زندان دارد؟
همانطور که می‌دانید، امکان پیگیری سفته به صورت کیفری وجود ندارد. پس در قانون، مجازات حبس برای صادرکننده تعریف نشده است. امّا پس از ارائه دادخواست و تشکیل جلسه دادرسی، اگر شخص نتواند مبلغ بدهی خود را پرداخت کند، ممکن است قرار بازداشت برای او صادر شود.
البته شخص می‌تواند با تقاضای اعسار از بازداشت رها شده و به صورت اقساطی بدهی خود را تسویه کند که اگر در این مورد هم به تعهد خود عمل نکند، دادگاه می‌تواند قرار بازداشت را صادر کند تا صادرکننده مبلغ را بپردازد.
سخن پایانی
اسناد تجاری از گذشته تا امروز نقش مهمی در مبادلات تجاری داشته‌اند، به همین دلیل اطلاع از مقررات و قوانین مربوط به آنها ضروری است. اکنون که از مقررات مربوط به اجرا گذاشتن سفته، مدت زمان و هزینه آن و نحوه وصول و مراحل وصول سفته مطلع شدید، باید بدانید که طی کردن مراحل حقوقی برای وصول آن نیاز به تجربه و آگاهی کامل از مواد قانونی خواهد داشت. البته در صورت مراجعه به پلتفرم حقوقی ترازو دیگر نگران این موضوع نخواهید بود.
سوالات متداول
۱. آیا سفته حکم جلب و زندان دارد؟
سفته مانند چک حکم جلب ندارد و حقوقی است، ولی در صورت محکومیت به پرداخت مبلغ سفته و نپرداخت آن، می‌توان حکم جلب گرفت.
۲. شکایت و حکم جلب سفته چقدر زمان میبرد؟
از ابتدای طرح شکایت تا مراحل پرداخت مبلغ سفته، حدود ۷۰ روز زمان طول میبرد که جزئیات آن را به طور کامل در این بخش بیان کردهایم.
۳. چگونه سفته را به اجرا بگذاریم؟
از طریق اداره واخواست دادگستری، ظرف مدت ۱۰ روز از تاریخ سررسید باید اقدام کرده و سپس دادخواست داد.
۴. آیا سفته شاهد میخواهد؟
خیر. امضای متعهد به تنهایی سبب ایجاد مسئولیت برای او می‌گردد.
سلام بنده ششصد هزار دلار بابت یه شراکت به شخصی واگذار کردم و رسیدی هم از ایشان دریافت کردم علاوه بر آن پانزده میلیارد هم سفته دریافت کردم البته در رسید سفته ها قید نشده است، سفته ها بدون تاریخ وصول هستند ولی در رسید تاریخ وصول قید شده است.واسه اینکه بخوام سفته ها را اجرا بگذارم منع قانونی وجود دارد یا خیر؟
سلام و وقت بخیر فرشاد عزیز
خیر. منعی وجود نداره.
موفق باشید.
سلام وقتتون بخیر
از طرف ۲ میلیارد سفته دارم
سفته رو عندالمطالبه بهم داد
بهم پولامو نداد
شکایت کردم
خودش از قبل به خاطر یه بدهی دیگ زندان هست
دادگاه هم هزینه دادرسی تعیین کرد که با اعسار و شاهد کم شد
خواهشا بفرمایید چ کار کنم
طرف هم هیچ مالی به اسم خودشون نیست
ولی وکالت نامه ثبتی دارم که سفته ها رو قبول دارم خسارت تاخیر رو هم پرداخت میکنم
البته پول نقدی در چند مرحله بهش دادم چطور اثبات کنم و چطدر جلو برم ????
سلام و وقت بخیر
اگه اموالی به نامش نباشه برای اجرای رای با چالشی جدی مواجه میشید چون با ارائه دادخواست اعسار و احتمالا پذیرش اعسار، حکم به تقسیط داده میشه و در نتیجه رسیدن شما به طلبتون با تاخیر مواجه میشه.
موفق باشید.
سلام ضمانت یکی رو کردم برای وام ازدواج ازش سفته گرفتم الان قسط وامشو نمیده خودشم پیدا نمیکنم ولی باباش داداشش همشونو میشناسم میتونم اجرا بذارم از اونا یا زنش پیگیری کنم؟
سلام و وقت بخیر
صرفا میتونید از بدهکار بدهی رو مطالبه کنید. سفته رو واخواست و سپس به اجرا بگذارید تا با شناسایی اموال بدهکار به طلبتون برسید.
موفق باشید.
درود.من جایی کار میکردم سفته ۸۰ میلیونی دادم(پشتش نوشتم جهت حسن انجام وظیفه) و قرارداد هم نوشتیم ک حقوق و مزایا طبق اداره کار و قرار شد ب من یه کپی از سفته و قرار داد رو بده ولی نداد و بهونه آورد ک بعدا میدم…
الان بعد از مدتی فهمیدم ک بیمه هم برام رد نکرده و بخاطر همین موضوع از اونجا اومدم بیرون و حقوق ماه آخر رو هم بهم نداد گفت چون کار رو ول کردی…الانم تهدید میکنه یا برگرد سر کار یا سفته رو اجرا میزارم… ایا میتونه همچین کاری کنه؟
سلام و وقت بخیر
سفته رو کارفرما زمانی میتونه به اجرا بگذاره که ثابت کنه از ترک کار شما به ایشون ضرری وارد شده. بهتره از طریق اظهارنامه رسمی به کارفرما اخطارکنید که در صورت عدم استرداد سفته علیه ایشون تحت عنوان خیانت در امانت شکایت خواهید کرد. همچنین با شکایت در اداره کار و اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی (برای مثال اثبات از طریق دو شاهد) تمامی حقوق و مزایا قابل مطالبه خواهد بود.
موفق باشید.
باسلام من ۴۰ملیون دستی دادم به شخصی و ازش سفته کرفتم سوالم اینه ایا باید مدرکی دیگه هم داشته باشم که پول نقد به این بده خدا دادم یا همون سفته هم کفایت میکنه چون زده زیرش میگه تو پول بمن ندادی بر هرکاری نکردی بکن اصلا زیر بار سفته ها نمیره درصورتی امضا اثر انگشت اسم فامیلشم نوشته داخل سفته لطفا راهنمایم کنید ممنون
سلام و وقت بخیر
همون سفته کفایت میکنه. ابتدا سفته رو واخواست کنین و سپس دعوای مطالبه وجه سفته رو طرح کنین.
موفق باشید.
سلام وقت شما بخیر
بنده بخاطر طلب چند گرم طلا و مقداری وجه نقد از کسی سفته گرفتم.که اون شخص در سفته نوشته بابت ضمانت پرداخت طلا و وجه نقد و امضا کرده.تاریخ خاصی بابت پرداخت قید نشده.از مدت طلب من ۲ سال میگذره امکانش هست که دیر کرد باز پرداخت هم اضافه بر مبلغ سفته بتونم بگیرم. ممنون
سلام و وقت بخیر حسن عزیز
دیرکرد پول رو از تاریخ اعتراض عدم تادیه یا واخواست میتونین مطالبه کنین.
موفق باشید.
با سلام
بابت طلب ۷۰میلیونی خودم از شخصی در قبالش سفته ازش گرفتم, درسررسید سفته ها. پولمو نداد, در کمتر از ده روز واخواست سفته و شکایت کردم, تاریخ پانزدهم آبانماه امسال نوبت دادگاه بود که نیومد, و قاضی حکم به نفع من داد, روز ششم آذرماه امسال. این حکم اینترنتی اعلام شد و بیست روز برای اعتراض طرفین به حکم قرار دادن, تا امروز که دوم بهمن ماه ۱۴۰۰ هست و نزدیک دوماه از تاریخ ابلاغ حکم اینترنتی به نفع بنده گذشته دیگه برام هیچ ابلاغ اینترنتی جدیدی نیومده, دائم تو سایت مربوطه پیگیر بودم, هیچی نیومده, سوالم این هست الان… باید صبرکنم تا ابلاغ اینترنتی جدید بیاد یا حضوری باید برم و اقدامات بعدی را انجام بدم و برای حکم جلب و ممنوع المعامله کردن بدهکارچیکار باید بکنم و چه تقاضایی از دادگاه داشته باشم
ممنون اگر پاسخ بدید
سلام و وقت بخیر
از طریق دفتر خدمات الکترونیک قضایی تقاضای صدور اجراییه کنید.
موفق باشید
سلام
من برای سفته ۲ روز دیگه شورا دارم ولی نه میتونم برم و نه وقت هست لایحه بدم اگر نرم محوم بشم میتونم اعتراض بزنم چون مدارکی دارم بنفع من است میتونم ثابت کنم سفته برای ضمانت و حسن کار بوده ممنون میشم پاسخ بدید که میتونم اعتراض کنم یا خیر تشکرو وقتی روز شورا میاد نرم چی میشه
سلام امیر عزیز
بله امکان اعتراض برای شما به رای صادره وجود داره
موفق باشید
سلام خسته نباشین . من برای کار توی شرکتی سفته دادم ولی اون اقا پشت سفته نوشت که این سفته بابت ضمانت کار در این شرکته الان از اون شرکت خارج شدم ولی بهونه میارن برای پس دادن اون سفته خواستم ببینم میتونن اون سفته رو اجرا بذارن و برای من دردسر درست کنن ؟؟ تاریخ نداره اون سفته فقط مشخصات نوشتم
سلام رضای عزیز
باید قرارداد کار بین شما و کارفرما رو دید ولی به طور کلی اگر شما ضرری متوجه اونها نکرده باشید نمیتونن سفته رو اجرا بزارن
میتونید با اظهار نامه رسمی درخواست عودت سفته ها رو بدید و اگر انجام ندادند ازشون شکایت کنید به عنوان خیانت در امانت
موفق باشید
سلام قرارداد نداشتیم بدون قرارداد توی اون شرکت کار میکردم
سلام رضای عزیز
از طریق ارسال اظهارنامه تقاضای استرداد سفته کنین و اگه پس ندادن تحت عنوان خیانت در امانت شکایت کنین.
موفق باشید
سلام و عرض ادب و تشکر از سایت خوبتون. ببخشید من کارمند هستم. مطلع شدم شخصی سفته ای با اثر انگشت و امضا جعلی بنده به یک نزول خور داده که باهاش مبلغ زیادی نزول بگیره. اون آقای نزول خور فقط یک لحظه اون سفته رو بهم نشون داد و رفت چون میدونست جعلی هستش و دیگه بحثی پیش نیومده. ولی بهم گفت که چه کسی سفته رو داده بهش و منم مطمینم کار همونی بوده که نزول خور بهم گفت. میخواستم بدونم برای این جعل سند باید چطور شکایت کنم در حالی که سند و مدرک خاصی هم ندارم
سلام سعید عزیز
با توجه به سوالت شما باید شکایت به عنوان جعل سند کنی و بعد با شهادت شهود این ادعاتو ثابت کنی که خیلی دشواره چون نه اصل سند در اختیارته و نه شاهدی داری برای اثبات اینکه جاعل چه کسی بوده.