طلاق توافقی چطوریه؟

می‌دانید که از نظر شرعی طلاق یا جدایی زن و شوهر، عملی ناپسند قلمداد می‌شود و بهتر است راهی برای سازش پیدا کنند؛ امّا گاهی ناسازگاری تا حدی است که طلاق بهترین گزینه به نظر می‌رسد، قانون راه‌های مختلفی برای این کار پیش‌بینی کرده که یکی از آنها طلاق توافقی است و در این مطلب به بررسی قانون طلاق توافقی، مراحل طلاق توافقی، مدارک و هزینه آن خواهیم پرداخت.

طلاق توافقی چیست؟

آسان‌ترین راهی که برای جدایی وجود دارد، طلاق توافقی است که به دلیل اینکه زمان زیادی برای دادرسی نیاز ندارد، رایج شده است. مراحل این طلاق معمولا بدون درگیری طرفین انجام شده و دعاوی در آن کاهش خواهند داشت. بر اساس این نوع از جدایی، زن و مرد هر توافقی که با یکدیگر داشته باشند، برای محکمه محترم و قابل تأیید است.

بنابراین برخلاف باور عموم برای این کار نیاز نیست زن حتما مهریه خود را ببخشد، بلکه در تمام امور مالی و غیرمالی باید به زبان مشترک برسند؛ مسائلی نظیر اجرت‌المثل، مهریه، حضانت و زمان و مکان ملاقات با فرزندان پس از طلاق و … . این توافقات می‌تواند در حین جلسه دادرسی یا حتی پیش از آن به صورت سندی رسمی در دفاتر اسناد به ثبت برسد.

طلاق توافقی طلاقی است که در آن زوجین در مورد مسایل مالی و غیر مالی به توافق می‌رسند و بر آن اساس از دادگاه تقاضای صدور حکم طلاق می کنند. این توافق می تواند در تمام زمینه ها و به هر نحوی باشد. مثلا ممکن است زن مهریه خود را ببخشد و یا بخشی از آن را بگیرد.

سایت طلاق توافقی

براساس قانون حمایت از خانواده در سراسر کشور مراکز مشاوره ای در نظر گرفته شده تا زوجین برای اقدام به طلاق ابتدا در سایت تصمیم ثبت نام کنند. پس از ثبت نام زوجین می بایست جلسات مشاوره در نظر گرفته شده را سپری کنند. پس از جلسات مشاوره در صورتی که زوجین سازش کرده باشند، پرونده آنها بایگانی می‌شود و در صورتی که همچنان تمایل به طلاق دارند برگه عدم انصراف از طلاق را امضا نموده و برای ادامه مراحل طلاق اقدام می‌کنند.

برای طلاق توافقی کجا باید رفت؟

زن و مرد می‌توانند تمام مراحل طلاق توافقی را به وکیل بسپارند و در این صورت نیازی به مراجعه آنها به دادگاه نیست. همین که نزد وکیل برگه‌های توافق را امضاء کنند، مابقی پیگیری‌های قانون بر عهده وکلا خواهد بود، یعنی از ثبت دادخواست برای جدایی تا ثبت طلاق در دفاتر ثبت را وکلا می‌توانند انجام دهند.

البته گفتنی است که زوجین باید هر دو در سامانه ثنا ثبت نام کرده باشند که این کار با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، برعهده خودشان است. در طول مراحل دادرسی طلاق نیز اگر زن باکره باشد، باید به پزشکی قانون یبرای گرفتن گواهی مراجعه کند و در غیر این صورت برای آزمایش بارداری نیاز است که آزمایشگاه موجود در دادگاه یا معرفی شده توسط دادگاه مراجعه کند.

اگر طلاق را به وکیل سپرده باشید دیگر نیاز به حضور در دادگاه یا دفترخانه نیست مگر مراجعه کردن زن باکره به پزشکی قانونی جهت صدور گواهی نامه بکارت و یا مراجعه به آزمایشگاه برای انجام تست بارداری.

شرایط طلاق توافقی

از آنجا که موضوع این نوع از جدایی، طلاق زن و شوهر بر اساس رضایت و توافق است، در این خصوص مسائلی اصلی و فرعی وجود دارد که پیش از صدور حکم جدایی باید زوجین راجع به آنها سازش کنند. این مسائل که شروط ایجاد طلاق توافقی هستند به طور کلی عبارتند از:

• مهریه که توسط زن مطالبه یا بخشیده می‌شود یا حتی می‌تواند بخشی از آن را بر اساس توافق ببخشد و بخشی را دریافت کند.
• نفقه یا همان هزینه‌های زندگی زن که توسط مرد باید تأمین شود، در ایام عدّه و در طول زندگی مشترک.
• اجرت‌المثل، یعنی پاداش یا هزینه زحماتی که زن در طول دوران زندگی کشیده است، نظیر نظافت، آشپزی و…
• حضانت که همان مسئولیت یا حق نگهداری فرزندان بعد از جدایی است و هزینه نگهداری آنها نیز از مسائلی است که باید درباره آنها توافق شود.

مدّت زمان طلاق توافقی

این طلاق نسبت به اقسام دیگر طلاق رویه سریع‌تری خواهد داشت؛ چرا که بر سر مسائل اساسی توافق وجود دارد و دادگاه نیز تا حد امکان برای دادن حکم، وسواس به خرج نمی‌دهد؛ امّا با توجه به اجباری بودن جلسات مشاوره پیش از جدایی، معمولا روند دریافت حکم طلاق توافقی، ۴۵ روز طول خواهد کشید.

البته در طول کشیدن مدت طلاق امور دیگری نیز دخیل هستند که این امور را به طور کامل در مطلب مدت زمان طلاق توافقی شرح داده ایم که پیشنهاد می کنیم حتما آن را مطالعه کنید.

مدارک لازم طلاق توافقی

برای مراجعه به دادگاه و ثبت دادخواست، مدارک هویتی نظیر کارت ملی و شناسنامه لازم خواهد بود و هم‌چنین وجود سند ازدواج و مدارکی که به نسبت شرایط از زوجین درخواست می‌شود؛ امّا برای ثبت جدایی در دفاتر ثبت طلاق و ازدواج، باید مدارک زیر موجود باشند:

• شناسنامه، کارت ملی و سند ازدواج.
• وکالت‌نامه (در صورت استفاده از وکیل در مراحل جدایی)
• گواهی باردار نبودن از آزمایشگاه.
• در صورت باکره بودن، گواهی بکارت از پزشکی قانونی.
• نظر کتبی واحد مشاوره در دادگاه خانواده یا بهزیستی.
• توافق‌نامه کتبی زن و مرد در خصوص مسائل مربوط، مانند مهریه، حضانت، نفقه و…
• گواهی عدم امکان سازش از دادگاه که نباید بیش از سه ماه از صدور آن گذشته باشد.

قوانین جدید طلاق توافقی

 قوانین طلاق توافقی و مراحل آن از ابتدای آذرماه سال نود و هفت و با توجه به بخشنامه شماره ۹۰۰۰/۱۳۱۰۴/۵۵ مورخ ۱۳۹۷/۰۹/۰۵ تغییر کرد. طبق این قانون ساکنین تهران و برخی دیگر شهرهای بزرگ کشور، قادر به ثبت دادخواست طلاق توافقی بدون ارائه گواهی مراکز غربالگری و یا مشاوره خانواده که اصطلاحاً گواهی عدم انصراف از طلاق گفته می شود، در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی نیستند.

بنابراین در حال حاضر، متقاضیان طلاق توافقی لازم است در ابتدای کار، به سامانه نوبت دهی طلاق مراجعه نمایند و اطلاعات خود را در این سامانه وارد کنندد تا در وقت تعیین شده به مراکز غربالگری یا مراکز مشاوره خانواده، مراجعه نمایند و پس از انجام مشاوره‌ های لازم، گواهی عدم انصراف از طلاق را اخذ و در هنگام ثبت دادخواست طلاق توافقی، به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی تحویل دهند تا دادخواست آن‌ها ثبت و به دادگاه خانواده صالح ارجاع شود.

هزینه طلاق توافقی

در طلاق توافقی گرچه پروسه جدایی کوتاه می‌شود، اما در عین حال این نوع طلاق نیز همچنان مراحل خود را دارد که طی  کردن تمامی آن‌ها الزامی است. این مراحل به تفکیک هزینه‌هایی را برای زوجین به‌همراه خواهند داشت که به شرح زیر است:

• پنج جلسه مشاوره اجباری که از سوی دادگاه ابلاغ می‌شود. هزینه این جلسات در شهرهای مختلف متغیر است و برای هریک از زوجین به‌صورت مجزا اخذ می‌شود.
• دادرسی نیز یکی دیگر از مراحل قانونی طلاق توافقی است که هزینه آن باید پرداخت شود.
• هزینه آزمایش بارداری یا مراجعه به پزشکی قانونی برای گواهی بکارت (درصورت عدم اقرار زوجین)
• در نهایت صیغه طلاق باید در دفترخانه جاری و ثبت شود. بنابراین باید این هزینه را نیز به مخارج ذکر شده اضافه کرد. هزینه دفترخانه بسته به محل دفتر و شرایط آن متغیر است.

در کنار این هزینه، اگر از وکیل طلاق توافقی برای طی مراحل قانونی کار و پیشبرد سریع‌تر پروسه طلاق توافقی کمک گرفته شود باید حق الوکاله وکیل را نیز به این هزینه‌ها اضافه کرد.

در مطلب هزینه وکیل طلاق توافقی به طور کامل هزینه ها را با وکیل و بدون وکیل شرح داده ایم. پیشنهاد می‌کنیم حتما آن را مطالعه کنید.

حذف نام همسر در طلاق توافقی

یکی از دغدغه‌های زوجین به خصوص زوجه پس از پایان مراحل اداری طلاق و ثبت آن، حذف نام همسر از شناسنامه است. برای این‌کار قوانین و شروط مشخصی تعریف شده، که همه آنها درمورد طلاق توافقی نیز صادق و قابل اجرا است. به این ترتیب که اگر طلاق از نوع باین غیر مدخوله باشد (زن هنگام طلاق باکره باشد) با ارائه مدارک پزشکی قانونی به مراجع مربوطه می‌توان نام همسر را از شناسنامه حذف کرد. اما درصورتی که طلاق از نوع رجعی باشد (نزدیکی پیش از طلاق صورت گرفته و زوجه باکره نباشد)، حذف نام همسر پیش از ازدواج مجدد امکان‌پذیر نیست. برای اطلاعات بیشتر در این خصوص  می توانید به مقاله قانون حذف نام همسر از شناسنامه مراجعه کنید.

آیا پس از طلاق زن و شوهر از هم ارث می‌برند؟

درمورد تعلق ارث از زوجین پس از طلاق شروط مشخصی در قانون مدنی کشور وجود دارد که این شروط به طور کامل در مورد طلاق توافقی نیز حاکم است. جزئیات این شروط به این شرح است که اگر طلاق از نوع رجعی (قابل رجوع و برگشت) باشد و زوج پیش از اتمام مدت عده فوت کند، زن به میزان سهم خود از مرد ارث خواهد برد.

نحوه تجدید نظر و فرجام‌خواهی

از آنجا که تمامی احکام طلاق از  سوی دادگاه قابل تجدیدنظرخواهی هستند، بعد از صدور حکم طلاق توافقی نیز دادگاه مهلتی را برای فرجام‌خواهی درنظر می‌گیرد. معمولا زوجین در طلاق توافقی برای سرعت دادن به این مراحل، مهلت تجدیدنظرخواهی را ساقط کرده و حکم دادگاه را قطعی می‌کنند. ضمن اینکه معمولا برای تثبیت شروط طلاق که بین زوجین توافق شده است و ممانعت از مشکلات آتی، در توافق‌نامه تاکید می‌کنند که « حق تجدیدنظر خواهی و فرجام خواهی را از خود سلب و ساقط می نماییم.» درصورت عدم ذکر چنین عبارتی از سوی طرفین، امکان فرجام‌خواهی برای حکم طلاق توافقی نیز وجود دارد و مراحل اقدام به آن مانند سایر احکام طلاق پیش می‌رود.

نحوه ثبت طلاق توافقی

اولین مرحله برای ثبت طلاق توافقی و دریافت گواهی عدم سازش از دادگاه، رضایت هر دو طرف است. اگر هر یک از طرفین به هر دلیلی راضی به انجام طلاق توافقی نباشد، دادخواست طلاق به‌صورت توافقی صادر نمی‌شود و کسی که اصرار به طلاق دارد باید دادخواست را به‌صورت یک‌طرفه به جریان بیندازد.

در مرحله‌ی بعدی زن و مرد پس از ثبت درخواست طلاق، چند جلسه مشاوره‌ی اجباری را بگذرانند. هدف از جلسات مشاوره این است که اگر مشکلات زوجین قابل حل است، با استفاده از ظرفیت‌های علم مشاوره از طلاق جلوگیری شود.

طلاق توافقی در دوران بارداری

براساس مواد ۱۱۴۰ و ۱۱۵۳ قانون مدنی طلاق توافقی، در دوران بارداری بلا مانع است و زن می‌تواند حتی در این دوران از همسر خود جدا شود. تنها مورد قابل ذکر مدت عده او است که تا پایان دوران بارداری و مدت نفاس ادامه می‌یابد. به‌این ترتیب درصورت جدایی در زمان بارداری، زن نمی‌تواند تا پایان دوره نفاس ازدواج دیگری داشته باشد.

طلاق توافقی برای ایرانیان خارج از کشور

درمورد طلاق توافقی زوجین ساکن خارج از کشور باید گفت، درصورت زندگی هر دو یا یکی از دو نفر در خارج از کشور، همچنان می‌توانند مراحل طلاق توافقی را در ایران پیش ببرند.

به این ترتیب که زوجین به کنسول‌گری یا سفارت ایران در کشور محل زندگی خود مراجعه کرده و از طریق یک وکالت‌نامه قانونی و رسمی، به وکیل یا فرد مورد اعتماد خود، انجام مراحل قانونی طلاق را به او می‌سپارند. این کار می‌تواند به‌صورت هم‌زمان توسط زن و شوهر صورت گیرد. همچنین درصورت زندگی یکی از زوجین در خارج از کشور، فرد غایب می‌تواند به فرد ساکن در ایران برای انجام مراحل طلاق توافقی وکالت دهد.

اذن پدر دختر در طلاق توافقی

برای طلاق توافقی الزامی به اذن پدر وجود ندارد

درخواست طلاق توافقی از طرف زن

اگر دادخواست از طرف زن برای انجام طلاق توافقی باشد، باید برای تمام مسائل مربوطه با شوهر به توافق رسیده باشند و آن را حین دادگاه یا پیش از آن در دفتر ثبت اسناد به ثبت رسانده باشند؛ امّا اگر به صورت یک‌طرفه بخواهد مطرح شود، باید شرایطی وجود داشته باشد.

طبق قانون اگر شوهر معتاد باشد، مکان مشخصی نداشته باشد، بیش از ۵ سال حکم حبس داشته باشد و یا اینکه ادامه زندگی برای زن به هر دلیلی (باید محکمه‌پسند باشد) ممکن نباشد، زن می‌تواند دادخواست طلاق بدهد. البته شرایطی که مطرح می‌شود توسط دادگاه بررسی شده و باید اثبات شوند.

طلاق غیابی

یکی از اموری که شاید به گوش شما هم خورده باشد طلاق غیابی است. طلاق غیابی زمانی است که زن در دادگاه تقاضای طلاق داده باشد و مرد یا وکیل او در دادگاه حاضر نبوده و به طور کتبی از خود دفاع نکرده باشند و اخطاریه دادگاه ابلاغ واقعی نشده باشد ، حکم طلاقی که علیه مرد صادر می شود ، حکم طلاق غیابی است، که ظرف مدت بیست روز از سوی مرد قابل واخواهی است. توصیه میکنیم برای آشنایی بیشتر در این خصوص مقاله طلاق غیابی را مطالعه کنید.

طلاق توافقی با وکالت‌نامه

یکی از روش‌های طلاق توافقی، گرفتن حق طلاق از زوج (در محضر) و طی کردن مراحل طلاق توافقی به تنهایی و به وسیله وکالتنامه است. در این روش مرد می‌تواند شخصی ثالث را وکیل کند تا از طرف او مراحل طلاق را طی کند. به این ترتیب وکیل از طرف او زن را طلاق می‌دهد. برای این‌کار زن باید حتما وکالتنامه محضری از سوی شوهر داشته باشد و وکیل دادگستری از طریق این وکالت‌نامه و مدارک دیگر مراحل قانونی طلاق را طی کند.

بنابراین در این روش اخذ وکیل از سوی شوهر نیز مانند داشتن وکالت‌نامه الزامی است. عقدنامه یا رونوشت آن، اصل شناسنامه و کپی کارت ملی خود و کپی شناسنامه و کارت ملی شوهر مدارک دیگری هستند که در کنار وکالتنامه طلاق توافقی برای طی مراحل قانونی به آن‌ها نیاز است.

اسقاط حق فرجام‌خواهی

با وکیل: این قانون مشخص می‌کند که اگر هنگام ابلاغ رای دادگاه، وکیل یکی از طرفین اعلام کند که به رای مربوطه اعتراض ندارد، عدم اعتراض او به معنای عدم اعتراض موکلش نیست و موکل می‌تواند پس از آگاهی از رای، درصورت نیاز اعتراض کند.

بدون وکیل: درصورتی که زن و مرد هنگام طلاق توافقی، بر سر اسقاط فرجام‌خواهی (اعتراض به رای) هم به توافق برسند، هیچ کدام از آن‌ها نمی‌تواند پس از رای دادگاه به رای مربوطه اعتراض کند و حکم دادگاه، حکم قطعی به‌حساب می‌آید.

با وکیل از سمت زوج: این حالت تاحدودی مشابه حالت نخست است؛ یعنی زمانی که حق طلاق با مرد باشد و او حق اسقاط فرجام‌خواهی را به وکیلش داده باشد، وکیل می‌تواند حکم دادگاه را نقض و به آن اعتراض کند.

رجوع در طلاق توافقی

پیش از پرداختن به امکان رجوع در طلاق توافقی باید درنظر گرفت که از اساس این امکان تنها در طلاق رجعی امکان پذیر است و در طلاق بائن از هر نوعی که باشد امکان رجوع وجود ندارد. یکی از شروط رجعی بودن طلاق، رخ دادن آن بعد از وقوع نزدیکی بین زوجین است. به این ترتیب طلاق توافقی با هر شرایطی اگر پیش از وقوع نزدیکی بین زوجین رخ دهد، امکان رجوع از آن سلب می‌شود. اما در ادامه باید توضیح داد که طلاق توافقی از نظر قانون‌ جمهوری اسلامی در زمره طلاق بائن قرار می‌گیرد و امکان رجوع بعد از آن نیست و اگر طرفین تمایل به رجوع در دوران عده را داشته باشند باید مراحل عقد نکاح را مجددا طی کنند. حتی اگر توافقی بین زوجین درخصوص رجوع صورت گرفته باشد، وجهه قانونی نداشته و قابل اجرا نیست.

مهریه در طلاق توافقی

همانطور که می دانید در این نوع طلاق تمامی مراحل طبق توافقات بین زوجین صورت می گیرد بنابراین زن و شوهر می توانند در خصوص مهریه هر نوع توافقی داشته باشند. زن می تواند مهریه را کامل دریافت کند و یا آن را ببخشد و یا در قبال مهریه سند یا چکی از شوهر دریافت کند. همچنین می تواند نسبت به توانایی شوهر مهریه را قسط بندی کند و یا بخشی از آن را دریافت و الباقی را ماهیانه دریافت کند. از نظر قانون محدودیتی برای دریافت مهریه در طلاق توافقی وجود ندارد.

نفقه زن در طلاق توافقی

همانطور که گفتیم طلاق توافقی به‌منزله‌ی توافق زن و مرد است. اگر پس از طلاق توافقی، از زوجین فرزندی به جای نمانده باشد، بحث نفقه به‌کلی مطرح نخواهد شد و مرد الزامی به پرداخت آن ندارد.

نفقه فرزندان در طلاق توافقی

اما درصورتی که زوجین دارای فرزند باشند و فرزندان نزد زن زندگی کنند، مرد موظف است نفقه‌ی فرزندان را بپردازد.

جهیزیه در طلاق توافقی

از آنجا که جهیزیه، مجموعه وسایلی است که زن با خود به خانه‌ی مشترک می‌آورد، پس از طلاق توافقی هم می‌تواند آن‌ها را به نفع خود استرداد (بازگشت) دهد. جالب است بدانید استهلاک وسایل منزل در اثر استفاده مشمول جریمه برای مرد نیست و او موظف به پرداخت حق استفاده از وسایل نخواهد بود. اما به‌صورت کلی جهیزیه از اموال زن است و می‌تواند پس از طلاق توافقی نسبت به استرداد جهیزیه اقدام کند.

اجرت‌المثل در طلاق توافقی

درصورتی که زن در توافق‌های پیش از طلاق اجرت‌المثل خود را بخشیده باشد، دیگر نمی‌تواند در دادگاه برای دریافت آن مطالبه یا اعتراض کند. اما چنانچه زن اجرت‌المثل خود را در ذیل توافق‌ها مطالبه کرده باشد، مرد موظف است این موضوع را در حق زن انجام داده و مبلغ اجرت‌المثل را بپردازد.

اگر درباره‌ی تعیین میزان اجرت‌المثل و چگونگی پرداخت آن سوال دارید، کارشناسان پلتفرم حقوقی ترازو می‌توانند ضمن راهنمایی شما، توصیه‌های تخصصی را هم در اختیار شما قرار دهند.

حضانت فرزندان در طلاق توافقی

حضانت فرزندان هم ازجمله مواردی است که زن و مرد باید نسبت به تعیین‌تکلیف آن اقدام کنند و تصمیم خود را به دادگاه اطلاع دهند. بدیهی است که در صورت تعیین توافقی حق حضانت، قوانین مربوط به حضانت نیز مشروط به توافق طرفین می‌شود؛ مثلا فرزند زیر هفت سال می‌تواند به پدر سپرده شده یا فرزند بالای هفت سال توسط مادر سرپرستی شود.

نکاتی دیگر در مورد طلاق توافقی

در مورد مرحله مشاوره در طلاق توافقی باید گفت، راه گریزی از این مرحله وجود ندارد و باتوجه به قوانین جدید، گذراندن جلسات مشاوره اجباری است. تنها راه گریز از این مرحله، ثبت درخواست طلاق یک‌طرفه در ابتدا و تبدیل آن به طلاق توافقی در دادگاه است.

در طلاق توافقی نیازی به اذن پدر نیست و دختر حتی در صورت بکارت می‌تواند بدون اذن پدر برای طلاق توافقی اقدام نماید.

از زمان صدور حکم طلاق توافقی توسط دادگاه، زوجین تا سه ماه مهلت دارند تا در دفترخانه طلاق حاضر شده و با جاری شدن صیغه طلاق آن را به طور قانونی ثبت نمایند. درصورت عدم حضور در این مهلت از طرف یک یا هر دو طرف، مراحل جدید برای ثبت باید طی شود. برای اطلاع دقیق و کامل از تمامی جزئیات شرایط و مدارک لازم برای ثبت درخواست طلاق توافقی به پلتفرم حقوقی ترازو مراجعه کنید و در صورت نیاز از مشاوره‌های آنلاین این سامانه استفاده نمایید.

سخن پایانی

برخلاف باور عموم، برای طلاق توافقی نیازی نیست که زن حتما مهریه خود را ببخشد؛ بلکه در تمام امور مالی و غیر مالی باید به زبان مشترک برسند. این توافقات باید در حین جلسه دادرسی یا حتی پیش از آن (مراحل طلاق توافقی) به صورت سندی رسمی در دفاتر اسناد به ثبت برسد.

دراین مطلب سعی کردیم طلاق توافقی، مراحل طلاق توافقی، مدارک مورد نیاز و هزینه طلاق توافقی را به ساده ترین شکل ممکن برای شما بیان کنیم. از آنجا که طلاق توافقی یا یک‌طرفه اگر به دست وکیل انجام شود این حُسن را دارد که نیاز به حضور مداوم زوجین در محکمه و دفاتر مختلف نیست، مگر در مواقع ضروری، بنابراین برای راهنمایی بیشتر در این رابطه با پلتفرم حقوقی ترازو تماس بگیرید.

سوالات متداول